Sentetik sahalar düşük maliyetiyle öne çıksa da uzmanlar sporcu sağlığı açısından doğal çim sahaların daha güvenli olduğunu vurguluyor. Balıkesir’de artan saha dönüşümleri sporcuların performansı ve sağlığı açısından yeniden tartışma konusu oldu.
Balıkesir’de son yıllarda birçok spor sahası sentetik zeminle yenileniyor. Tüm dünyada olduğu gibi bu tercih; düşük bakım maliyeti, uzun ömür ve yıl boyunca kullanıma uygunluk gibi gerekçelerle destekleniyor. Ancak sporcu sağlığı açısından yapılan araştırmalar, doğal çim sahaların hala en güvenli zemin türü olduğunu gösteriyor.
Sentetik Sahalar Neden Tercih Ediliyor?
Balıkesir merkezde ve ilçelerinde özellikle amatör liglerde kullanılan sahaların önemli bir kısmı son 20 yıl içinde sentetik yüzeyle kaplandı. Bunun temel sebepleri arasında şunlar yer alıyor:
- Düşük Bakım Maliyeti: Doğal çimlerin düzenli biçimde sulanması, biçilmesi, havalandırılması ve gübrelenmesi gerekirken; sentetik sahaların bakımı çok daha az iş gücü ve maliyet gerektiriyor.
- İklim Koşullarına Dayanıklılık: Sentetik zeminler aşırı sıcak, soğuk ya da yağışlı hava koşullarından minimum düzeyde etkileniyor.
- Kullanım Süresi: Yoğun antrenman ve maç trafiğinde sentetik sahalar daha uzun süreli kullanılabiliyor.
- Gece Kullanımı: Sentetik zeminlerde yapılan aydınlatmalarla birlikte gece saatlerinde de maçlar rahatlıkla yapılabiliyor.
Doğal Çim Sahaların Dezavantajları
- Yüksek Bakım Gideri: Su, iş gücü ve bakım makineleri açısından büyük bütçeler gerektiriyor.
- Kullanım Kısıtı: Yağmurlu günlerde veya yoğun kullanımda çimler ezilebiliyor ve bozulmalar meydana geliyor.
- Mevsimsel Sorunlar: Kış aylarında çimlerin büyüme hızı azalıyor, bu da sahaların verimli kullanımını etkiliyor.
Peki, Sporcu Sağlığı Açısından Hangi Zemin Daha İyi?
Bu konuda yapılan birçok bilimsel çalışma, doğal çim zeminlerin sporcu sağlığı açısından daha güvenli olduğunu ortaya koyuyor. İşte bazı önemli farklar:
- Darbe Emilimi: Doğal çim, sporcuların diz ve bilek eklemlerine gelen darbeyi daha iyi emer. Sentetik zeminlerde ise darbe emilimi düşüktür, bu da sakatlık riskini artırır.
- Sıcaklık: Yaz aylarında sentetik sahaların sıcaklığı 60-70°C’ye kadar çıkabiliyor. Bu durum, ısıya bağlı kramp ve bayılma riskini artırıyor.
- Yüzey Sertliği: Sentetik zeminler zamanla sertleşebilir. Bu da ayak bileği burkulmaları, menisküs yırtıkları ve aşil tendon sakatlıklarına neden olabilir.
- Kayma Riski: Doğal çim, kontrollü bir kayma sağlar. Ancak sentetik zeminlerde ani duruş ve dönüşlerde kaymalar daha tehlikeli sonuçlar doğurabilir.
Dünyada Uygulanan Doğru Teknikler Neler?
Birçok gelişmiş ülkede bu iki zemin türünün avantajlarını birleştiren hibrit saha sistemleri kullanılmaktadır. Örneğin;
- İngiltere Premier Lig: Liverpool, Manchester United gibi kulüpler hibrit (yarı sentetik, yarı doğal) çim sahaları tercih ediyor.
- Almanya Bundesliga: Bayern Münih’in Allianz Arena’sında hibrit zemin kullanılıyor.
- FIFA Onaylı Sistemler: FIFA, doğal çime en yakın performansı sağlayan yeni nesil sentetik sahalara “FIFA Quality Pro” sertifikası veriyor. Bu tür sahalar, sporcu sağlığı açısından daha güvenli kabul ediliyor.
Balıkesir İçin Çözüm Önerileri
- Profesyonel Sahalar Hibrit Olmalı: Balıkesir’de profesyonel futbol oynanan sahalarda hibrit çim sistemine geçilmesi hem performansı hem de sağlığı destekler.
- Amatör Sahalar için Doğru Sentetik Seçimi: Yeni yapılacak sentetik sahalar, FIFA onaylı zeminlerle donatılmalı; alt yapısı darbe emici kauçuk tabanla desteklenmeli.
- Çocuk ve Gençlik Sahalarında Öncelik Sağlık Olmalı: Özellikle gelişme çağındaki sporcular için kullanılan sahalarda doğal çim tercih edilmeli veya zeminin yumuşaklığı özel olarak optimize edilmeli.
- Saha Kullanım Yoğunluğu Takip Edilmeli: Aynı sahaların gün boyu kesintisiz kullanılması, zeminin yapısını bozarak sakatlık riskini artırır. Bu nedenle saha kullanım programları düzenlenmeli.
Maliyet mi, Sağlık mı?
Sentetik sahalar, kısa vadede ekonomik olsa da uzun vadede sporcu sağlığını riske atabiliyor. Doğal çim sahalar ise yüksek bakım maliyetlerine rağmen sakatlık oranlarını azaltma, performansı artırma gibi büyük avantajlara sahip. Balıkesir gibi hem profesyonel hem amatör spora ev sahipliği yapan bir şehirde, doğru zemin seçimi; sadece futbolun değil, sporun geleceğini de şekillendiriyor.
