Balıkesir’de aromatik bitki üretimi son üç yılda hızla arttı. Üreticiler, düşük maliyet–yüksek katma değer dengesini yakalayan bu ürünlerde yeni bir “kırsal kalkınma modeli” oluştuğunu söylüyor.
Balıkesir’de aromatik bitki üretimi, son yılların en dikkat çekici tarımsal trendlerinden biri haline geldi. Özellikle kekik, adaçayı, lavanta, biberiye, melisa, çörek otu ve defne gibi ürünlere ilgi hızla büyüyor. Üreticiler, aromatik bitki üretiminin hem düşük maliyetle yapılabildiğini hem de yüksek getiri sağladığını belirtiyor. Balıkesir’in geniş mikroklima alanları, bu bitkilerin yetişmesine doğal bir avantaj oluşturuyor. Bu nedenle aromatik bitki üretimi Balıkesir’de yalnızca yeni bir gelir kapısı değil, aynı zamanda tarımda dönüşümün simgesi olarak görülmeye başladı.
İklim krizi ürün tercihlerini değiştiriyor
Balıkesir’de aromatik bitki üretimi artarken bu değişimin arkasında iklimsel zorunluluklar bulunuyor. Son yıllarda yağış rejiminin düzensizleşmesi, kuraklığın artması ve maliyetlerin yükselmesi, üreticiyi daha az su isteyen bitkilere yönlendiriyor. Aromatik türlerin büyük bölümü kuraklığa dayanıklı ve bakım ihtiyacı düşük olduğu için bölgede hızla yayılıyor.
Gönen, Sındırgı, Bigadiç, Dursunbey ve Kepsut gibi ilçelerde üreticiler, klasik ürünlerde yaşanan düşen kâr marjlarına karşı çözümü aromatik bitki üretiminde buluyor. Tarlada daha az risk barındıran bu üretim modeli, özellikle küçük ve orta ölçekli işletmeler için güçlü bir alternatif yaratıyor.
Pazar genişliyor: İhracat ve kozmetik sektörü talebi artırıyor
Aromatik bitki üretimi Balıkesir’de yükselirken, firmaların bu ürünlere olan talebi de aynı hızla artıyor. Gıda sanayi, aktariye zincirleri, aromaterapi markaları ve kozmetik şirketleri, bölgedeki üreticilerle yeni anlaşmalar yapıyor.
Üreticiler, “Birçok firma artık doğrudan tarlaya gelip ürün alıyor” diyerek pazar genişlemesinin sahada somut şekilde hissedildiğini söylüyor. Ayrıca bazı Balıkesirli üreticiler, kurutma tesislerini geliştirip doğrudan ihracata yöneldi. Lavanta yağı, kekik yağı ve adaçayı yağı gibi uçucu yağlar, kilogram başına yüksek getirisiyle dikkat çekiyor.
Aromatik bitki üretimi kırsal kalkınmanın yeni anahtarı mı?
Balıkesir’de aromatik bitki üretimi yalnızca bireysel üretici kazancını etkilemiyor, aynı zamanda kırsal ekonomiyi de yeniden şekillendiriyor. Birçok köyde gençler tarlaya dönmeye başladı. Klasik tarımda umduğunu bulamayan yeni nesil çiftçiler, daha az sermayeyle başlayabilecekleri aromatik bitkilere yöneliyor.
Tarım danışmanları, aromatik bitki üretiminin Balıkesir’in kırsal alanlarında sosyal ve ekonomik canlanmayı desteklediğini belirtiyor. Bazı bölgelerde kadın kooperatifleri lavanta, kekik ve melisa gibi bitkilerden kendi markalarını kurarak ürün geliştiriyor. Bu durum hem yerel ekonomide katma değer yaratıyor hem de kırsal yaşamın cazibesini artırıyor.
Lavanta turizmi Balıkesir’e yeni bir kapı açıyor
Son beş yılda lavanta dikim alanlarının artması, Balıkesir’de “agro-turizm” potansiyelini güçlendirdi. Sındırgı, Kepsut ve Manyas çevresinde lavanta bahçeleri yaz aylarında ziyaretçi çekiyor. Lavanta festivalleri ve fotoğraf turizmi, çiftçilere ek gelir sağlıyor.
Yerel yöneticiler, aromatik bitki üretimini turizmle birleştiren projelerin Balıkesir’in marka değerini yükselttiğini dile getiriyor. Lavanta bahçeleri, zeytin ve süt ürünleriyle bilinen Balıkesir’e yeni bir görsel kimlik kazandırdı.
Devlet destekleri üretimi hızlandırıyor
Aromatik bitki üretimi Balıkesir’de yükselirken Balıkesir Büyükşehir Belediyesi, TKDK, Tarım ve Orman Bakanlığı ve çeşitli kalkınma ajanslarının verdiği destekler de üretim artışında etkili oldu. Tohum hibeleri, fide destekleri, kırsal kalkınma hibe programları ve sulama yatırımları, küçük üreticilerin bu alana girişini kolaylaştırdı.
Ayrıca ürünlerin işlenmesi için kurulan damıtma tesisleri, Balıkesir’in tıbbi–aromatik bitki sektöründe bölgesel merkezlerden biri olmasını sağladı.
Gelecek projeksiyonu: Balıkesir Türkiye’nin yeni “aromatik havzası” olabilir
Uzmanlara göre aromatik bitki üretimi Balıkesir’de birkaç yıl içinde çok daha geniş bir alana yayılabilir. Özellikle iklim dayanıklılığı, yüksek gelir potansiyeli ve gelişen pazar ağı, bu büyümeyi destekliyor. Üreticiler, “Bu iş artık moda değil, sürdürülebilir bir sektör haline geldi” diyerek geleceğe dair umutlu konuşuyor.
Balıkesir’de aromatik bitki üretimi güçlü bir dönüşümü temsil ediyor
Aromatik bitki üretimi Balıkesir’de tarımsal çeşitliliği artırırken üreticiye yeni bir ekonomik nefes sağlıyor. Bölgenin iklim yapısı, pazar talebi ve destek mekanizmaları birleşince Balıkesir, Türkiye’nin en hızlı büyüyen aromatik üretim merkezlerinden biri haline geliyor.
