Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Psikiyatrist Dr. Bekir Ceylan ile ‘Çocuklarla mahremiyet nasıl konuşulur? Dijital mahremiyet nasıl sağlanır?’ konularını konuştuk. Ceylan, çocuk istismarı ile mücadelede en önemli kalkanın çocuklara beden mahremiyetini anlatmaktan geçtiğini söyledi.
Çocuğa verilecek cinsel bilgi ve eğitimin çocuğun aldığı akademik eğitim gibi olması gerektiğini ifade eden Ceylan, çocuk mahremiyet eğitiminde ailelerin mutlaka bir uzmandan destek almalarının önemine dikkat çekti.
“DİJİTAL MAHREMİYETİ DE ÖNEMSENMELİ”
Günümüzde mahremiyetin sadece fiziksel olmadığını anlatan Dr. Ceylan, ailelerin özellikle dijital mahremiyeti de önemsemeleri gerektiğini ifade etti.
Ebeveynlerin, çocuklarla 3 yaşında itibaren geciktirmeden yapması gereken konuşmaların başında mahremiyet konusunun geldiğini anlatan Ceylan, “Çocuk istismarını anlayamadıkları ya da neyin doğru veya yanlış davranış olduğunu bilmeleri konusunda çocuklarla mahremiyet eğitimi konuşulmalı” dedi.
Mahremiyet eğitiminin başlarında ebeveynlerin, çocuklarına cinsel kavramları anlatma noktasında gergin olabileceğini kaydeden Ceylan, “Çocukların bedenleri ile ilgili konuşurken doğru yaklaşımı sergilemek önem taşıyor. Mahremiyeti sadece fiziksel anlamda da düşünmemek gerekiyor. Aileler tarafından dijital mahremiyetin nasıl sağlanacağı, çocukların dijital dünyanın kontrolsüz bilgi paylaşımı ve yönlendirmelerinden etkilenmemesi için alınacak önlemler de önem taşıyor” diye konuştu.
Ceylan’a, “Çocuklara mahremiyet nasıl konuşulur, nelere dikkat etmeliyiz?” diye sorduk. İşte yanıtı: “Mahremiyet, gizlilik, bir şeyin gizli hali, bir şeyin gizli yönü demektir. Mahremiyet eğitimi ise, çocuğa cinsel bilgiler ile birlikte verilen bir eğitimdir. Cinsel eğitim ‘cinsellikle ilgili gerekli bilgileri öğrenme, olumlu duygu ve davranışları kazanma çabalarının tümü’ olarak tanımlanabilir. Mahremiyet eğitimi, cinsel eğitimin bir parçası ve önemli de bir detayıdır. Anne babalar çocukları ile cinselliği konuşurken zorlanmalarının temelinde konuyu ne şekilde ve ne kadar anlatacaklarını bilememeleri ve konunun toplum arasında utanılacak bir konu gibi algılanması yatmaktadır. Oysaki çocuğa verilecek cinsel bilgi ve eğitim, çocuğun aldığı akademik eğitim gibi olağan ve doğal bir eğitim olmalıdır.”
“ANNE VE BABA KENDİNİ GELİŞTİRMELİ”
Ceylan, açıklamasında anne babanın da kendini geliştirmesi ve çocuğunun yaşına, gelişim düzeyine uygun sorularına cevap verebilmeyi öğrenmelerinin önemine dikkat çekerek, “Mahremiyet kavramında çocuğun hem kendi bedenine hem de başkasının bedenine saygı duyması ve bedeninin özel alan olduğunu anlaması önemlidir. Anne ve baba çocuğuna bu bilgileri verecek ilk kişidir. Çocuk kendi bedenini keşfederken, aynı zamanda cinsel kimliği ile de barışık bir yaşam yaşaması için anne babasının cinsellik konusundaki bakışından etkilenecektir. Cinselliğini ya utanılması gereken bir yan ya da sağlıklı bir gelişim adımı olarak görecektir. Ebeveynler konu hakkında kendilerini geliştirmek ve karşılaşacakları sorulara hazırlıksız yakalanmamak adına uzmanlardan destek alabilirler. Ayrıca cinsellik ve mahremiyet konusunda yazılan pek çok kitap yine onlara ışık tutacaktır” dedi.
Ceylan’a, “Çocuklar dijital dünyada güvende mi?” diye sorduk. İşte yanıtı: “Çağımız iletişim teknolojileri çağı. Sürekli ve hızlı bir şekilde gelişmekte olan bilgi ve iletişim teknolojileri aynı hızla hayatımızın her alanında ve her anında yer almakta. Bu gelişmeler beraberinde dijital kimlik, vatandaşlık ve yaşam da sunmaktadır. Akıllı cihazlar ve internetin yaygınlaşmasıyla çoğalan sosyal medya platformları da dijital hayata geçişi kolaylaştırmaktadır. Ancak bu dijital yaşam birçok avantaj sunarken bazı belirsizlikler ve riskleri de içermektedir. Dolayısıyla dijital dünyada yaşamanın zorluklarıyla başa çıkabilmek ve bilinçli ve sorumlu bir dijital vatandaş olabilmek için bir takım teknik, zihinsel ve sosyal becerilere mutlaka sahip olmak gerekir. Dünya Ekonomi Forumu’na göre tüm 21. yüzyılda çocukların sahip olması gereken sekiz önemli dijital yaşam becerilerinden birisi Mahremiyet yönetimidir!”
“EBEVEYNLER ÖNCE KENDİNİ DENETLEMELİ”
Ceylan, ailelere şu önerilerde bulundu: “Öncelikle yapılması gereken ilk konu güvenli internet kullanım paketi kullanmak olmalı. 18 yaş altındaki çocuklara güvenli web kullanımı hakkında bilgi verilmesi, kendi özlük bilgilerinin, adresinin, fotoğraflarının bir başkasına verilmesinin tehlikeli ve sakıncalı olduğu açık ve net anlatılmalı. Çocuğun üye olduğu siteleri, sosyal medya hesaplarını ve oynadığı oyun sitelerini mutlaka denetleyin. Çocuğunuz eğer şifre koyuyorsa tarafınızdan da bu şifrenin bilinesi gerekliliğini sakin şekilde anlatın. Ara ara girdiği siteleri ve sosyal medya hesaplarını denetleyin. Bunları yaparken amaç korumak ve kollamak onu açık-riskli tehlikelerden alıkoymaktır. Karşılaştığınız olası sıkıntılı durumlarda, sert ve katı tepkiler vererek cezalandırma yerine öğretici ve yol gösterici olmayı tercih edelim. Ayrıca çocuğunuzun okuldan eve geldiğinde yaptığı aktiviteleri renklendirerek ve çeşitlendirerek hayatına başka dallarda eklemenin bir ebeveynlik görevi olduğunu da unutmayalım. Çocuğunuzun ödev sonrasında yaptığı yalnızca aktivitenin internet olmamasına gayret edin.” Cengiz GÜNER
