Tenosinovit Stenosing, parmakların veya baş parmağın hareketlerinde, özellikle bükülme sırasında kasılması ya da kilitlenmesi durumudur. Kilitlenen parmağı eski haline getirmek oldukça zordur ve hastada ağrıya sebep olur.
Tendonlar kasları ve kemikleri parmağınızla veya başparmağınızla birbirine bağlayan sert doku bantlarıdır. Tendon kılıfının uzun süre tahriş olması, tendonun hareketini etkileyen skarlaşmaya ve kalınlaşmaya neden olabilir. Tendonlar iltihaplı hale geldiğinde de tetik parmak meydana gelebilir. Bu da sıkışmaya ve şişliğe neden olur. Genellikle, tekrarlanan bir hareketten ya da parmakların düzenli olarak zorlayıcı kullanımından kaynaklanır.
Tetik parmak, bütün parmaklar dahil olmak üzere herhangi bir parmağı etkileyebilir. Bir seferde birden fazla parmak da etkilenebilir ve her iki elde de gerçekleşebilir. Sabahları uyanıldığında parmakların sert olması, parmakları hareket ettirirken "tık" diye bir atma sesi duyulması, parmağın ya da parmakların düz veya bükülmüş bir şekilde kitlenmesi, hareket ettirmenin zorlaşması, bazen de tetiğe benzer bir şekilde aniden açılarak düz pozisyona gelmesi, etkilenen kısımda avuç içi hassasiyeti, yumru – nodül hissi tetik parmağın belirtileri arasında sayılabilir.
Tetik parmak genellikle 40-60 yaşları arasında ortaya çıkar. Tetik parmağının kadınlarda görülme sıklığı erkeklere oranla daha fazladır. Diyabet, gut ve romatoid artrit gibi hastalıklar tetik parmağa neden olabilir. Çiftçiler, sanayi çalışanları, müzisyenler gibi parmak ve başparmak hareketlerini tekrarlayan meslek gruplarında çalışan kimseler arasında daha yaygındır. Tedavisi ameliyatlı ve ameliyatsız olarak ikiye ayrılır. İlk tercih edilen yöntem tabii ki ameliyatsız olandır, fakat yöntemler fayda sağlamazsa hastanın parmağını yeniden fonksiyonel bir şekilde kullanabilmesi için tetik parmak ameliyatı gerekebilir. Tetik parmak hastalığının teşhisinde görüntüleme yöntemlerine genellikle başvurulmaz. Tanı hasta öyküsü ve fiziki muayene ile koyulur. Çok nadir de olsa görüntüleme yöntemlerinden röntgen ve MR ayırıcı tanıda istenebilmektedir.
Çocuklarda tetik parmak en sık başparmakta görülür. Çocuklarda tetik parmak hastalığına sebep olan tendondaki iltihaba bağlı kalınlaşma değildir. Çocuklarda tendonun kesit alanı pulleyden (köprü) fazla olduğunda parmakta takılı kalma durumu görülmektedir. Çocuklarda tetik parmak kendiliğinden düzelebilmektedir. Annenin veya babanın çocuğun parmağına yaptırdığı pasif açma ve kapama egzersizleri ameliyatsız tedavide uygulanmaktadır. 1 yaş üstünde parmağın takılması veya takılmış pozisyonda sabit kalması geçmeyen çocuklarda cerrahi tedavi düşünülmektedir. Çocuklarda tetik parmak cerrahi tedavisi genel anestezi altında ameliyathanede yapılmaktadır.
Tetik parmak genelde zorlayıcı hareketlerin sonucunda oluştuğu için zorlayıcı hareketlerden mümkün olduğunda kaçınmak ameliyatsız tedavinin en kritik noktasıdır. Atel kullanımı ya da ilaç tedavisi hastalara fayda sağlayabilir. Fizik tedavi ajanları, sıcak uygulamalar, egzersizler tedavide tercih edilen yöntemlerdendir. Ameliyat dışı tedaviler temel olarak istirahat, parmak ateli, egzersiz, ilaç tedavileri ve enjeksiyondur.
Tetik parmağın açık cerrahi ile tedavisinde avuç içinde küçük bir kesi oluşturulur. Sonrasında tendonun hareket edebilmesi için daha fazla yer bırakılarak tendon kılıfı kesilir. Lokal anestezi ile uygulanabilir. Cerrahlar tarafından bu yöntem daha çok tercih edilmektedir. Diğer yöntem ise perkütan serbest bırakma cerrahisidir. Lokal anestezi altında tendon kılıfını kesmek için ucu oldukça keskin bir iğne yardımıyla herhangi bir kesi yapmadan deri altına girer. Bu tip ameliyat herhangi bir yara izi bırakmaz. Açık cerrahi kadar tercih edilen bir yöntem değildir, çünkü istenmeyen tendonlara zarar gelme riski daha fazladır. Cerrahi sonrası yapışmaları önlemek için egzersizlere erken başlanır. Yara iyileşmesinden sonra fizik tedavi programı başlayabilir. Hastaya iyileşme sonrası ev programı verilir.
Tetik parmaktan korunmak için, aşırı ve hızlı klavye kullanımından kaçınılmalıdır, istirahat edilmelidir, ağrı hissedildiğinde erken müdahale edilmesi gerektiği unutulmamalıdır.
