Hasîb ismiyle temel mânalarından birinde eş anlamlı olan ‘El-Kâfî’, müslümanlar arasında bilinen Esmâ-i Hüsnâ içinde yer almamakla birlikte bunun masdarı olan ‘Kifâyet’, Kur’ân-ı Kerîm’in yirmi dokuz yerinde çeşitli fiil sîgalarıyla, bir yerde de sıfat olarak ve ilâhî isim durumunda (Bi-Kâfin) Allah’a nisbet edilmektedir.
El-Kâfî, ‘Yeten, kulun ihtiyaçlarını giderip onu muradına erdiren’ manasına gelir.
Kifâyet kavramı çeşitli âyetlerde Allah’a izâfe edilirken bu yeterlik ve himayenin hangi bakımdan olduğunu belirten ve çoğu Esmâ-i Hüsnâ’dan olan sıfat kalıbındaki şu isimler kullanılmıştır:
Hasîb; Hesaba çeken,
Velî; Yardımcı ve dost,
Nasîr; Yardımcı,
Alîm; Hakkıyla bilen,
Şehîd; Her şeyi gözlemiş olarak bilen,
Vekîl; Güvenilip dayanılan,
Habîr; Her şeyin iç yüzünden haberdar olan,
Basîr; Gören,
Hâdî; Kılavuzluk eden.
Gazzali’ye göre ‘Kâfî’ niteliği sadece Allah’ta mevcuttur...
Zira her şeyin varlığı, devamı ve kemali ancak O’nunla mümkündür. İnsanda hayatiyeti sağlayan mekanizmayı ve canlının hayatiyetini koruyan tabiat çevresini yaratan, düzenleyen, yöneten ve sürdüren Allah’tır.
Mustafa İslamoğlu’na göre ise:
Mutlak anlamda kendi kendine yeten tek varlık Allah'tır. Bu onun zatın da ‘Kâfî’ olduğuna delalet eder.
O, El-Ganî olandır; Yani o hiçbir şeye muhtaç değil fakat her şey ona muhtaçtır.
Allah'ın Kâfî oluşu, ihtiyaçlarını tamamladığı ve bir biçimde karşıladığı için değildir. Onun Kâfî oluşu hiçbir şeye ihtiyaç duymadığı içindir. Bu da onun Kâfî oluşunun zati bir özellik olduğunu gösterir.
Allah sadece kendi kendine yeten değil insana ve tüm varlığa yetendir.
Bu onun fiilinde Kâfî olduğuna delalet eder. El-Kâfî olan sadece kendi kendine yeten değil aynı zamanda bütün varlığa ve tabii ki insana da yetendir. Mahluk olmak muhtaç olmaktır. Halik olmak ihtiyaç gideren olmaktır.
İnsanın yeterlilik iddiası Allah'tan rol çalmaya yeltenmektir.
Yeter diyen biter. Zira insan kendi kendisine yetmez. Kendi kendisine yetmeyen insan başkalarına hiçbir zaman yetmez. Şu halde insana düşen ispatı asla mümkün olmayan içi boş bir yeterlilik iddiası değil, Allah'a muhtaç olduğu gerçeğini kabullenmesidir.
Yeterlilik iddiası, insanı gurura sürükler. Gurur, insanı kibre sürükler. Kibir, insanı şirke sürükler. Şirk, insanı cehenneme sürükler. Şu halde cehennem ile sonuçlanan bu sürecin ilk halkasındaki sapmaya karşı insan uyanık olmalıdır. Bu da Kâfî ismine kâmîl manada iman etmeyi gerektirir.
El-Kafi esmasının ebced değeri ve zikir sayısı : 111
Zikir günü : Pazar
Zikir saati : Güneş (Sabah güneş doğarken ve ikindi sonrası)
