Çin, II. Dünya Savaşı zaferinin 80. yıl dönümünü Tiananmen Meydanı’ndaki büyük geçit töreniyle kutladı. Tören, sadece on binlerce askerin kusursuz düzeniyle değil; hipersonik füzelerden siber kuvvetlere, hava-deniz-kara insansız platformlardan nükleer caydırıcılığa uzanan geniş bir teknoloji vitriniyle de dikkat çekti. Etkinliği Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Kuzey Kore lideri Kim Jong-un’un da izlemesi, törene güçlü bir diplomatik boyut kazandırdı.
Askerî Teknoloji Vitrini: Öne Çıkan Sistemler
Hipersonik Füze Alayı: Pekin geçidinde hipersonik anti-gemi sınıfının açıkça teşhir edilmesi, deniz hedeflerine karşı hız ve manevrayla doygun saldırı kapasitesine vurgu yaptı. YJ-19, YJ-17 ve YJ-20’nin yer aldığı düzen, Çin’in “uzun menzil + yüksek hız + terminal manevra” üçlüsünde mesajını net verdi.
Kıtalararası Balistik Füze (ICBM) Hattı: Çin Roket Kuvveti formasyonunda ICBM lançerleri öne çıktı. 2019’daki DF-41’e benzer yeni bir lançerin (DF-61 olarak anıldığı iddia edilen) ilk kez görüldüğü konuşuldu. Bu gelişme, Çin’in MIRV kabiliyetli, uzun menzilli platformlarını çeşitlendirdiğine işaret ediyor.
Nükleer Caydırıcılık ve “Üçleme” Vurgusu: Kara, deniz ve hava unsurlarını birlikte gösteren düzen, nükleer triad mimarisinin ön plana çıkarıldığını yansıttı. Nükleer füze birliklerinin geçişi ve deniz tabanlı görevler için insansız sistemlerin teşhiri bu mesajı destekledi.
İnsansız Savaş Formasyonları: Hava kaynaklı, deniz tabanlı ve kara konuşlu insansız savaş formasyonlarının topluca sergilenmesi, sürü taktikleri ve keşif-taarruz rollerinin entegrasyonuyla PLA’nın doktrinel dönüşümünü gözler önüne serdi.
Siber Uzay ve Elektronik Harp: “Siber kuvvetler” ve “elektronik karşı tedbir” birimlerinin geçişi, Çin’in yalnızca kinetik sahada değil, spektrum ve ağ katmanında da kapasite geliştirdiğini gösterdi.
Hava Savunma ve Seyir Füzeleri: Hava savunma bataryaları ile seyir füzesi birlikleri, bölgesel A2/AD (erişimi engelle/alanı kısıtla) çemberinin ana bileşenlerini sahneye çıkardı.
Uzun Menzilli Topçu ve Bilgi Desteği: “Uzun menzilli topçu” ve “bilgi destek” birliklerinin yanı sıra “su altı silahları” formasyonu da dikkat çekti. Bu, uzak menzil ateş gücünün sensör-şebeke mimarisiyle tamamlandığını işaret etti.
Diplomatik Okuma: Katılım ve Mesaj
Putin ve Kim Jong-un’un Xi’nin yanında protokolde yer alması, Pekin’in “alternatif çok-kutupluluk” iddiasını törensel bir çerçevede pekiştirdi. Özellikle Kim’in ilk kez böyle bir törende Xi ve Putin’le aynı protokolde bulunması dünya basınında geniş yankı buldu.
Görsel Şov: Gökyüzünde “80”, Güvercin ve Balonlar
Tiananmen semalarında helikopterlerin “80” rakamını oluşturduğu uçuş, balon ve güvercin salımları ile lazer-ışık efektleri törensel atmosferi güçlendirdi. Meydanda gün boyu süren gösteriler, anma temasıyla askeri gücü buluşturdu.
“Gözdağı mı, Anma mı?”
Çin’in resmi söyleminde bu tören, “barışçıl kalkınma” ve “tarihi anma” amacıyla düzenlendi. Ancak hipersonik füzeler, insansız denizaltı araçları ve ICBM’lerin teşhiri Batı’da farklı okundu. Uzmanlara göre tören, Tayvan Boğazı ve Güney Çin Denizi’ndeki gerilimler bağlamında Pekin’in caydırıcılık mesajı olarak da görüldü.
