Balıkesir Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası (BSMMMO) Başkanı Ertuğ Aslan, bugünlerde hemen hemen herkesin matrah ve vergi artırımına yoğunlaştığını söyledi.
7326 sayılı Yapılandırma Kanununda matrah ve vergi artırımı kadar önemli başka düzenlemelerin de olduğunu, bunlardan birisinin de, bilanço barışı ile ilgili olduğunu anlatan Aslan, “7326 sayılı kanun matrah kadar, stok affı mükellefe çok avantajlar getiriyor. Ödeme gücü olan işverenler için kaçırılmayacak bir durum. Firmaların bilançolarını düzeltilmesi aktif - pasif dengesinin sağlanması açısından oldukça önemli yararları var. Kısaca vergi mükellefleri için kasko niteliği taşıyor. Devlet incelememe garantisi veriyor. Bu ülke koşullarında dediğim gibi ödeme gücü olan firmalara avantaj sağlayacak” dedi.
“BİLANÇO BARIŞIYLA İLGİLİ HANGİ DÜZENLEMELER VAR?”
Başkan Aslan’a, bilanço barışıyla ilgili hangi düzenlemelerin olduğunu sorduk. Aslan “Yapılandırma Kanununda bilanço hesaplarının düzeltilmesi ile ilgili 3 önemli düzenleme yer alıyor. Bunlar, İşletmede mevcut olduğu halde kayıtlarda yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşların kayda alınması (stok affı), Kayıtlarda yer aldığı halde işletmede mevcut olmayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşların kayıtlardan çıkarılması, Kayıtlarda yer aldığı halde işletmede mevcut olmayan kasa mevcudu ve ortaklardan alacakların beyanı.”
“MÜKELLEFLERE AVANTAJ SAĞLIYOR”
Stok affı ile Gelir ve Kurumlar Vergisi mükelleflerine, işletmelerinde mevcut olduğu halde kayıtlarında yer almayan yani faturasız emtia, makine, teçhizat ve demirbaşları yasal kayıtlarına intikal ettirmek suretiyle, kayıtlarını fiili duruma uygun hale getirme imkanı sağlandığını anlatan Aslan, “Bu şekilde, faturasız satın alınan ve işletmede fiilen bulunup muhasebe kayıtlarında yer almayan makine, teçhizat ve demirbaşlar kayıtlara alınabilecek, yasal kayıtlar fiili duruma uygun hale getirilebilecek” dedi.
“KİMLER YARARLANABİLECEK?”
Stok affından tüm gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin yararlanabileceğini ifade eden Başkan Aslan, “Yani, serbest meslek erbabı, ferdi ticari işletmeler adi ortaklıklar, kollektif şirketler, adi komandit şirketlerle sermaye şirketleri, kooperatifler, iktisadi kamu kuruluşları, dernek ve vakıflara ait iktisadi işletmeler ve iş ortaklıkları bu düzenlemeden yararlanarak, stok beyanında bulunabilecekler” diye konuştu.
“EN GEÇ 31 AĞUSTOS TARİHİNE KADAR YAPILMASI GEREKİYOR”
Mükelleflerin, işletmelerinde mevcut olduğu halde kayıtlarında yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşlarını 31 Ağustos 2021 tarihine kadar KDV yönünden bağlı oldukları vergi dairelerine verecekleri beyanname ve eki envanter listesiyle bildirmeleri gerektiğini aktaran Aslan, ekinde envanter listesi olmayan beyannamelerin kabul edilmediğinin altını çizdi.
“STOK AFFI BEYANI RAYİÇ BEDEL ÜZERİNDEN YAPILACAK”
Aslan, stok beyanının; emtia, makine, teçhizat ve demirbaşların bildirim tarihindeki rayiç bedelleri üzerinden yapılacağını anlatarak, “Rayiç bedeller mükellefin bizzat kendisi tarafından tespit edebileceği gibi, bağlı olduğu meslek kuruluşuna da tespit ettirilebilecek” dedi.
“HANGİ EMTİALAR STOK AFFI KAPSAMINDA BEYAN EDİLEBİLECEK?”
Aslan, bu soruyu şöyle yanıtladı: “Alım satım işletmelerinde satışa hazır mallar, imalatçı işletmelerde ise hammadde, malzeme, yarı mamul ve mamul mallar stok affı kapsamında beyan edilebilecek. Aynı şekilde, inşaat şirketleri (yıllara sari inşaat ve onarım işi, kat karşılığı veya kendi adlarına inşaat yapıp satanlar) varsa inşa edilen ve emtia niteliğindeki taşınmazları (daire, dükkan vb.) ile üretimde kullandıkları demir, çimento, tuğla gibi ilk madde ve malzemelerini veya yarı mamullerini bildirebilecek.”
Beyan edilen kıymetlerin bildirim değerinden düşük bedelle satılamayacağını söyleyen Aslan, “Stok affı kapsamında beyan edilen kıymetlerin satılması halinde, satış bedeli, stok beyanında bildirilen rayiç bedelden düşük olamayacak. Gerçek satış bedelinin bu bedelden düşük olması halinde, kazancın tespitinde beyan edilen rayiç bedel dikkate alınacak” diye konuştu.
TESLİMİ KDV’YE TABİ OLAN KIYMETLER STOK BEYANINA KONU OLABİLECEK
Faturasız olarak satın alınmış emtia, makine, teçhizat ve demirbaşların stok affı kapsamında kayıtlara alınabilmesi için, bunların teslimlerinin KDV’ye tabi olması ve belirlenen oranlarda KDV ödenmesi gerektiğini ifade eden Aslan, şöyle devam etti: “Ödenecek KDV, kayıtlara alınacak malın tabi olduğu KDV oranına göre değişiklik gösteriyor. Makine, teçhizat ve demirbaşlar ile emtia genel orana (yüzde 18) tabi ise, bunların rayiç bedeli üzerinden yüzde 9, Makine, teçhizat ve demirbaşlar ile emtia indirimli orana (yüzde 1, yüzde 8) tabi ise, bunların rayiç bedeli üzerinden tabi oldukları oranın yarısı (yüzde yarım, yüzde 4) KDV ödenmesi gerekiyor.”
“KDV’DEN İSTİSNA OLAN KIYMETLER STOK AFFINDAN YARARLANABİLECEK Mİ?”
Aslan, bu sorumuza şu yanıtı verdi: “Faturasız olarak satın alınmış emtia, makine, teçhizat ve demirbaşların stok affı kapsamında kayıtlara alınabilmesi için mutlak suretle bunların teslimlerinin KDV’ye tabi olması ve belirlenmiş oranlarda KDV ödenmesi gerekiyor. Dolayısıyla, teslimleri KDV’den istisna olan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşlarla ilgili olarak bu uygulamadan yararlanılması mümkün bulunmuyor. Örneğin, teslimleri KDV’den istisna bulunan atık ve hurdalarla ilgili olarak stok affı kapsamında beyanda bulunulması söz konusu değil. 7326 sayılı Kanuna kadar çıkarılan tüm Yapılandırma Kanunlarında bu ilke korundu. Ancak, ilk defa 7326 sayılı Kanunla bu ilkeye bir istisna getirildi, teslimleri KDV’den istisna bulunan basılı kitap ve süreli yayınların stok affı kapsamında beyanına izin verildi. Yalnız, bunun için yüzde 4 oranında KDV hesaplanması ve ödenmesi gerekiyor.
Stok affına ilişkin beyanname ve envanter listesi en geç 31 Ağustos 2021 tarihine kadar verilecek, tahakkuk edecek KDV’de aynı süre içerisinde ödenecek. Stok affı kapsamında beyan edilen sadece emtiaya (basılı kitap ve süreli yayınlar dahil) ilişkin olarak hesaplanarak ödenen KDV indirim konusu yapılabilecek. Ancak, bu kapsamda beyan edilen makine, teçhizat ve demirbaşların rayiç bedeli üzerinden hesaplanarak ödenen KDV indirim konusu yapılamayacak, bu tutar, verginin ödendiği yılın gelir veya kurumlar vergisi matrahlarının belirlenmesinde gider olarak dikkate alınabilecek.
Stok affı kapsamında beyan edilen emtia nedeniyle ödenen KDV’nin, emtianın iade hakkı tanınan işlemlerde kullanılması durumunda, iadesi talep edilebilecek. Ancak, teslimleri KDV’den istisna bulunan basılı kitap ve süreli yayınlar için beyan edilerek ödenen KDV, Kanundaki özel hüküm nedeniyle iade konusu yapılamayacak. Ayrıca, makine, teçhizat ve demirbaşlar nedeniyle beyan edilerek ödenen KDV’nin de indirim konusu yapılması ve iadesi söz konusu olmayacak.”
Stok affı kapsamında beyanda bulunanlara, belgesiz mal bulundurduğu gerekçesiyle malın emsal bedeli üzerinden cezalı KDV tarhiyatı yapılamayacağını anlatan Aslan, şöyle devam etti: “Beyan edilen kıymetler için özel karşılık ayrılacak. Bilanço esasına göre defter tutan mükellefler, aktiflerine intikal ettirdikleri emtia için ayrı makine, teçhizat ve demirbaşlar için ayrı olmak üzere pasifte karşılık hesabı açacaklar. Emtia için ayrılan karşılık, ortaklara dağıtılması veya işletmenin tasfiye edilmesi halinde, sermayenin unsuru sayılacak ve vergilendirilmeyecek. Makine, teçhizat ve demirbaşlar ayrıca envantere kaydedilecek ve ayrılan karşılık birikmiş amortisman olarak kabul edilecek. Bildirime dahil edilen makine, teçhizat ve demirbaşlar için amortisman ayrılmayacak. İşletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler ise beyan ettikleri emtiayı defterlerinin gider kısmına satın alınan mal olarak kaydedecekler.” Cengiz GÜNER
