Tes-İş Sendikası Balıkesir Şube Başkanı Necdet Özbay, emeklilik için gün sayanlara çeşitli uyarılarda bulunarak bilgi verdi. Emeklilik için prim günü eksik olanların veya sigorta başlangıç tarihini öne çekmek isteyenlerin prim borçlanması yapabildiğini belirten Özbay, “Bunların en bilineni askerlik ve doğum borçlanması” dedi.
Emekli olabilmek için, sigortalı çalışmaya başlanılan tarihe göre değişen asgari prim gün sayısını tamamlamak gerektiğini anlatan Özbay, “Çeşitli nedenlerle çalışma süresi yetersiz olanlar asgari prim günlerini tamamlamakta zorlanabiliyorlar. Sosyal güvenlik mevzuatı, bazı süreler için borçlanma yapılarak prim günlerine eklenmesine olanak sağlıyor” diye konuştu.
Özbay, emeklilik için borçlanma yapılabilecek süreler konusunda şu bilgiyi verdi: “Doğum borçlanması: Kanun gereği verilen ücretsiz doğum ya da analık izni süreleri ile 4/a, 4/b ve 4/c statüsünde çalışan kadınların doğumdan sonra prim ödemeden geçirdikleri süreler.
Askerlik borçlanması: Er veya Erbaş olarak silah altında veya yedek subay okulunda geçen süreler. Türk Silahlı Kuvvetleri hesabına okuyanların, istekleri dışında, disiplinsizlik veya başka bir nedenle ayrılmaları halinde, Harp Okulu veya Yüksekokulda geçen süreleri bu kapsamda borçlanılabilir.
Memurların aylıksız izin süreleri: 4/c statüsündeki kamu çalışanlarının mevzuata uygun kullandıkları aylıksız izin sürelerinin tamamı.
Doktora süresi: sigortalı olmaksızın doktora öğrenimi veya tıpta uzmanlık için yurt içinde ya da yurt dışında geçirilen normal doktora veya uzmanlık öğrenim süreleri.
Avukatlık stajı: sigortalı olmaksızın avukatlık stajını yapanların 1 yıla kadar olan normal staj süreleri.
Tutukluluk süreleri: sigortalı iken herhangi bir suçtan tutuklanan veya gözaltına alınanlardan bu suçtan dolayı beraat edenlerin tutuklulukta veya gözaltında geçen süreleri.
Grev ve lokavt: sendikalı işçilerin grev ve lokavtta geçen süreleri.
Fahri asistanlık: hekimlerin fahrî asistanlıkta geçen süreleri.
Seçim için istifa edenler: seçimlerde aday olmak için görevlerinden istifa edenlerin, istifa ettikleri tarih ile seçimin yapıldığı tarihi takip eden ay başına kadar açıkta geçirdikleri süreler.
Kısmi süreli çalışanlar: 4857 sayılı İş Kanunu’na göre kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan sigortalıların, 25 Şubat 2011 tarihinden sonraki dönemde kısmi süreli çalıştıkları aylara ait 30 günden eksik süreler.
Yurt dışındaki öğrenim süreleri: 1416 sayılı ecnebi memleketlere gönderilecek talebeler hakkında kanun uyarınca yurtdışında geçen öğrenim süreleri.
Asker ve Polislerin sivil öğrencilik süreleri: fakülte veya yüksekokullarda kendi hesabına okuduktan sonra subay veya astsubay olarak göreve başlayanlar ile polis memuru veya komiser yardımcısı olarak atananların başarılı öğrenim süreleri.
Polis akademisi ve okulları: polis akademisi ile fakülte ve yüksekokullarda emniyet genel müdürlüğü hesabına okuyan veya kendi hesabına okumakta iken egm hesabına okumaya devam eden öğrencilerin başarılı eğitim süreleri.
Uzman ve usta öğreticilik süreleri: Milli Eğitim Bakanlığına bağlı örgün ve yaygın eğitim kurumlarında ek ders ücreti karşılığında uzman ve usta öğretici olarak çalıştırılanların 25 şubat 2011 tarihinden önceki çalışmalarından dolayı ay içinde 30 günden eksik kalan süreleri.
1402’likler: 1402 sayılı sıkıyönetim kanunu kapsamında tutuklanan veya gözaltına alınanlardan beraat edenlerin tutukluluk ve gözaltında geçen süreleri.
Üç çocuk için 6 yıla kadar doğum borçlanması: Kadın çalışanlar, statülerine bakılmaksızın üç çocuk için, her birinde 2’şer yıldan toplam 6 yıla kadar doğum borçlanması yapabilirler. Doğum borçlanması, çocuğun yaşaması şartıyla doğumdan sonra sigorta primi ödenmemiş günler için yapılabilir. İki yıllık süre dolmadan çalışmaya başlayanlar, çalışmaya başladıkları tarihe kadar olan süreyi borçlanabilirler.”
“BORÇLANMA İÇİN NE KADAR PRİM ÖDENİR?”
Özbay, şu bilgiyi verdi: “Ödenmesi gereken bir günlük borçlanma primi günlük asgari ücretin yüzde 32’si ile bunun 7.5 katı arasında değişen tutarda olabilir. Buna göre, 2021 yılında borçlanma yapacak kişilerin ödemeleri gereken günlük asgari prim tutarı 38.16 lira. Sigortalılar günlük 38.16 lira ile 286.20 lira arasında günlük prim ödemek suretiyle borçlanma yapabilirler. Askerliğini 18 ay olarak yapan bir kişi 540 günlük askerlik borçlanması yaptığında asgari 20 bin 606 lira prim ödemek zorunda. Ayrıca sürenin tamamını borçlanma zorunluluğu yok. Borçlanmalar genellikle eksik prim gününü tamamlamak veya sigorta başlangıcını öne çekmek için yapılıyor. Sürenin tamamını borçlanmak gerekmiyor, ihtiyaç kadar borçlanma yapmak mümkündür. Örneğin 540 gün askerlik yapmış kişi 1 günlük borçlanma yaptığında sigorta başlangıcını öne çekerek emeklilik yaşını bir yıl erkene alabiliyorsa, sadece 1 gün borçlanma yapması yeterlidir.” Cengiz GÜNER
