Balıkesir, Kuzey Anadolu Fay Hattı’na yakın konumuyla deprem riski taşıyan şehirlerin başında geliyor. Bu nedenle Balıkesir kentsel dönüşüm konusu, hem yerel yönetimlerin hem de vatandaşların gündeminde her geçen gün daha fazla yer buluyor. Ancak planlamalar ve projeler hız kazansa da, uygulamada ciddi tıkanmalar yaşanıyor. Uzmanlara göre sorun sadece finansman değil; bürokrasi, imar karmaşası ve vatandaş bilincindeki eksiklikler de dönüşümün önündeki en büyük engeller arasında.
📉 Balıkesir’de Deprem Gerçeği: 6.5 Büyüklüğünde Bir Senaryo Masada
Jeoloji Mühendislerine göre şehir merkezini doğrudan etkileyebilecek en az 4 aktif fay hattı bulunuyor. Özellikle Gökçeyazı, Balya, Sındırgı ve Gönen çevresi deprem açısından yüksek risk taşıyor. Uzmanlar, 6.5 büyüklüğünde bir depremin kent merkezinde binlerce yapıyı etkileyebileceğini belirtiyor. Bu risk, Balıkesir kentsel dönüşüm sürecinin sadece bir planlama konusu değil, hayati bir zorunluluk olduğunu gösteriyor.
İnşaat mühendisler, “Yeni binalar dayanıklı ama 1999 öncesi yapılar ciddi risk taşıyor. Balıkesir’in bir an önce yapı stoğunu yenilemesi gerekiyor” diyerek durumun aciliyetini vurguluyor.
🏘️ 1999 Öncesi Binalar Alarm Veriyor
Balıkesir’de belediyelerin 2024 verilerine göre kentteki yapıların yaklaşık %45’i 25 yaşın üzerinde. Özellikle Altıeylül ve Karesi ilçelerinde eski konut oranı dikkat çekiyor. Bu bölgelerdeki birçok bina, zemin etüdü yapılmadan inşa edildiği için risk taşıyor. Buna rağmen, kentsel dönüşüm projelerine katılım oranı düşük. Vatandaşların büyük kısmı, ekonomik nedenlerle mevcut evlerinden çıkmak istemiyor.
Uzmanlar, bu direncin anlaşılır olduğunu ancak uzun vadede çok tehlikeli sonuçlar doğurabileceğini söylüyor:
“İnsanlar kira yardımı ve yeni konut sürecinin belirsizliğinden çekiniyor. Oysa dönüşüm, Balıkesir için bir güvenlik meselesi haline geldi.”
💰 Finansman ve Bürokrasi Süreci Tıkanıklığı Artırıyor
Balıkesir kentsel dönüşüm projelerinde en büyük zorluk, finansman ve imar süreçlerinde yaşanıyor. Bazı bölgelerde arsa payı dengesizlikleri ve hisseli mülkiyet sorunları, projelerin ilerlemesini engelliyor. Belediye kaynakları, dönüşümün sadece bina yenilemek değil, aynı zamanda yaşam alanlarını yeniden planlamak anlamına geldiğini belirtiyor. Bu nedenle altyapı, ulaşım ve sosyal donatı planlamaları süreci uzatıyor. Ancak bu gecikme, depreme hazırlık açısından büyük risk oluşturuyor.
🏢 Balıkesir’de Dönüşüm Başlayan Bölgeler
Tüm zorluklara rağmen bazı bölgelerde kentsel dönüşüm çalışmaları somut biçimde ilerliyor. Özellikle Altıeylül, Karesi ve Bandırma ilçelerinde yeni projeler hız kazansa da uygulamalar parsel bazlı olmaktan öteye geçemiyor. Bu alanlarda yerinde dönüşüm modeli uygulanıyor. Yani vatandaşlar aynı bölgede yeni konutlarına taşınabiliyor. Böylece sosyal dokunun korunması hedefleniyor.
🧱 Vatandaş Bilinci Dönüşümün Anahtarı
Kentsel dönüşüm sadece devletin değil, vatandaşın da sahiplenmesi gereken bir süreç. Uzmanlara göre Balıkesir’de dönüşümün tıkanmasının bir nedeni de bilgi eksikliği. Birçok kişi, “Binam sağlam görünüyor” düşüncesiyle risk analizine başvurmuyor. Oysa şehirdeki binaların önemli bir kısmı zemin yapısı uygun olmayan alanlarda inşa edilmiş durumda.
🏙️ Balıkesir Kentsel Dönüşümünde Yol Haritası Ne Olmalı?
Uzmanlara göre çözüm, genel idare, yerel yönetim, müteahhit ve vatandaşın işbirliğinde yatıyor. Kentsel dönüşüm, kısa vadede maliyetli görünse de uzun vadede hem ekonomik hem de güvenlik açısından kazanç sağlıyor. Balıkesir’in önünde iki yol bulunuyor: ya riskli yapılarla yaşamaya devam edecek ya da planlı bir dönüşümle geleceğe güvenli adım atacak.
Uzmanların ifadesiyle:
“Balıkesir, bugün karar vermezse yarın geç kalır. Dönüşüm ertelenemez.”
📌 Balıkesir’de Dönüşüm Bir Zorunluluk, Seçenek Değil
Balıkesir, deprem kuşağındaki konumuyla Türkiye’nin riskli illerinden biri. Yapı stokunun yaşlılığı, finansman sorunları ve toplumsal çekinceler, Balıkesir kentsel dönüşüm sürecini yavaşlatıyor. Ancak şehir, doğru planlama ve kararlı bir yönetim anlayışıyla hem güvenli hem yaşanabilir yeni bir kent modeli oluşturabilir. Depreme hazırlık artık ertelenemeyecek kadar yakın bir gerçek; Balıkesir’in bu dönüşümü hızla tamamlaması gerekiyor.
