Atatürkçü Düşünce Derneği (ADD) Balıkesir Şubesi tarafından Saltanatın kaldırılmasının yıldönümü nedeniyle açıklama yapıldı. Açıklamada, “Türkiye Büyük Millet Meclisinin açılmasıyla, 1921 yılında Anayasaya eklenen madde ile esasen Saltanat fiilen sona ermişti. Ancak; İtilaf Devletleri, Lozan barış görüşmelerine, TBMM Hükümetinin yanı sıra, İstanbul Hükümetini de davet etmişlerdi. Amaçları, iki hükümeti birbirine kırdırarak Türkiye aleyhine kararlar alabilmekti. Oysa İstanbul Hükümeti ve saltanat makamı, Kurtuluş Savaşı sırasında ulusal direnişe karşı çıkmış Türk ulusunun çıkarlarına ters düşmüştü. TBMM Orduları, padişahın da yanlarında durduğu işgalcilere karşı kesin bir zafer kazanmıştı. Ayrıca bir ülkede iki hükümetin bulunması ulusal çıkarlarla bağdaşmazdı.
Saltanat sistemi, Ulusal Egemenlik anlayışı ile de ters düşüyordu. Bu sorunun çözümü Halifeliğin kaldırılmasıydı. Ancak TBMM’de saltanat yanlıları vardı. Bu nedenle komisyon görüşmeleri çıkmaza girdi. Bunun gören Gazi Mustafa Kemal Paşa, bir sıranın üstüne çıkarak; ‘Efendiler; egemenliği hiç kimse bilim gereğidir diye görüşmeyle, tartışmayla vermez. Egemenlik güçle kuvvetle alınır. Osman oğulları, Türk Milletinin egemenliğine el koymuşlardır. Şimdi de Türk milleti yeter diyerek ve isyan ederek egemenliği kendi eline almıştır. Bu bir oldu, bittidir’ sözleri ile duruma el koydu. Ve 1 Kasım 1922 de ‘Hukuki hakimiyetin ve hükümranlığın gerçek temsilcisi TBMM’dir’ şeklinde bir kararla saltanat kaldırıldı. Saltanatın kaldırılması ile TBMM Hükümeti yönetimi tek başına ele aldı, Ulusal egemenlik ve laiklik yolunda önemli bir adım atıldı, 600 yıllık Osmanlı saltanatı sona erdi, Sultan Vahdettin 17 Kasım’da İngiltere’ye sığınarak ülkesini terk etti. Cumhuriyete ve demokratik düzene geçiş süreci hızlandı” ifadelerine yer verildi. Cengiz GÜNER
