Alzheimer; hafıza kaybı, konuşma bozukluğu, karışık işlerin yapılmasında güçlük, zaman ve mekan algısında bozulma, cisim ve yüzleri tanıma yetisinde kayıp, yol-yön tayininde güçlük, depresyon, kişilik ve davranış değişiklikleri ile belirti gösteren çağımızın ciddi bir hastalığıdır. Genetik olgu, kültür ve sosyal durum hastalığın seyrini etkiler.
Bu belirtilere karşı uygulanan rehabilitasyon; denge kaybını azaltmak, yutma bozukluğunu gidermek, hareket güçlüğünü azaltmak içindir. Konuşma rehabilitasyonu, iş-uğraşı terapileri, günlük yaşam aktivitelerini artırıcı egzersizler ve solunum egzersizleri hastalara öğretilir. Alzheimer hastalarında düzenli yapılan egzersiz, tüm bireylerde olduğu gibi; kalp-damar sistemi,bağışıklık sistemi düzenini sağlarken , kas gücü ve dayanıklılığın artmasında önemli rol oynar. Hangi evrede olursa olsun uygulanan egzersiz düşme ve buna bağlı oluşan kırık riskini azaltır. Depresyon ve davranışsal problemler gerilerken, sosyal beceri ve koordinasyon gelişir.
Esneklik- kuvvet- dayanıklılık- denge artar.
Egzersiz programları kişiye özel olmalıdır. Yaş, cinsiyet, kafa travması, DM, eklem romatizması, vitamin eksikliği, madde bağımlılığı, geçirilen operasyonlar, hipertansiyon gibi eşlik eden durumlar güvenli egzersiz açısından kısıtlama gerektirebilir. Egzersizler 5 dakika ile başlayıp, aylar içinde 30 dakikaya çıkabilir. Haftada 3 gün egzersiz programı önerilir. Program 5 dakika ısınma-hafif germe, 20 dakika aerobik egzersiz-yürüme –kuvvetlendirme, 5 dakika soğuma egzersizleri ile bitirilebilir. Her aktivite tek tek gösterilip, takip istenir. Egzersiz çeşitliliği önemlidir. Hastanın önceden ilgilendiği spor dalı varsa mümkün oldukça devam ettirilir. Zaman zaman gurup egzersizleri yaptırılabilir.
Hasta çalışırken; gözlem altında olmalı, ortam güvenliği sağlanmalı, uygun ayakkabı-kıyafet kullanmalı, sıvı tüketimine önem verilmelidir. Hasta takibinde yürüme mesafesi, koordinasyonu, egzersiz katılım süresi, çalıştığı ağırlık ve tekrar sayısı kaydedilir. Örneğin; 10 dakikalık yürüyüşte mesafenin zamanla artıyor olması aerobik kapasitenin geliştiğini gösterir. Beraberinde dayanıklılığı da artmıştır.
Tabi hasta bakımını ve egzersiz programını negatif yönde etkileyen durumlar da vardır. Bunlar; öfke, saldırganlık, kaygı ve moral bozukluğu, takıntılı inanışlar, yanlış algılama, şüphecilik, eşya saklama, huzursuzluk, uyku bozukluğu, inatçılık, işbirliği yapamama gibi durumlardır.
Aileyi bilgilendirmek, önerilerde bulunmak gerekir. Hoşgörü içinde olmanın önemi anlatılmalıdır.
Aile fertleriyle bakımı paylaşmak, mümkünse bakıcı desteği almak, özbakım ve kişisel hijyene özen göstermek, ev içi düzenlemeler yapmak, ortamı doğru ışıklandırmak gerekir.
Kronik hastalıklarla beraber görülebileceği gibi, erken yaşta hızlı ilerleyen vakalar gün geçtikçe artmaktadır. Hedefimiz doğru tedavi planı ile ilerleyişi yavaşlatmaktır. Kendilerini ifade etmekte onlara yardımcı olacak bilgilendirme aparatlarından yararlanmak gerekir. Bu konuda aile desteği önemlidir. Özellikle evden uzaklaşma, kaybolma durumlarında; hastanın yerini bulmamıza yardımcı sinyal veren saat veya kolyeler hasta üzerinde bulundurulmalı, hasta üzerinde muhakkak hastalık ile ilgili bilgi, ulaşılabilecek adres ve telefon numaraları yazan kolye- bileklik-notlar yer almalıdır.
Zor durumlarda, kendilerini ifade edemediklerinde, günlük yaşam aktivitelerinde başarılı olamadıklarında onlara gülmek değil, onlarla beraber içinde bulunulan durumu kabullenip güzelleştirmek için beraber gülebilmek önemlidir.
