MS’in merkezi sinir sistemindeki yerleşimi, nörolojik bulguları, belirtilerin şiddeti her hastada farklılık gösterir. Bu yüzden kapsamlı bir değerlendirme yapılmalıdır.
Demografik bilgileri (yaş, boy, kilo, meslek, cinsiyet…) , hastanın hikayesi (hastalığın başlangıcı ve gelişimi, şikayetleri, atak sayısı ve özellikleri…), kullandığı ilaçlar, gördüğü tedaviler, egzersiz toleransı, özgeçmişi, soygeçmişi, vital bulguları (kalp hızı, kan basıncı, ateş…), solunum değerlendirmesi (solunum frekansı, solunum derinliği, solunum tipi, yardımcı kas aktivasyonu, ventilasyon simetrisi, göğüs çevre ölçümü,öksürük, sekresyon…), hastanın bilinç durumu, hastanın konuşması, derin ve yüzeyel duyu değerlendirmesine verdiği cevaplar, ödem(immobilite ve dolaşım bozukluğuna bağlı olarak gelişen…), postural değişimlerle ve muskuloskeletal problemlerden kaynaklanan ağrı (başlangıcı, tipi, süresi, artıran ve azaltan faktörler, şiddeti, lokalizasyonu…), kas tonusu, normal eklem hareketleri, derin tendon refleksleri ve patolojik refleksler, kas kuvveti, postür analizi (ön-arka-yan) ayrıntılı değerlendirilmelidir.
Koordinasyon (dismetri, ardışık el hareketleri: prnasyon- supinasyon, pedal hareketi, parmak –burun testi, diz fleksiyon- ekstansiyonu, tremor), denge (oturma, ayakta, aktivite sırasında…), fonksiyonel durum (belirlenen zamanda belirlenen mesafede belirlenen aktiviteyi yapabildi mi?), dengesel koordinasyon testleri (15cm aralıklı iki çizgi üzerinde yürüme, tek çizgide yürüme…), günlük yaşam aktivitelerinde istemli hareket kontrolü, yorgunluk (artıran- azaltan aktiviteler, yardımcı cihaz gerekliliği…), ambulasyon (bağımsız yürüyebilme, ortez kullanımı, tekerlekli sandalye…), yürüyüş analizi (yürüyüş süresi-mesafesi-normalden sapmalar- salınımlar, yürüyüş fazları…), egzersiz toleransını değerlendirmek için saha içi veya laboratuar testleri, ev içi ve ev dışı değerlendirmeler (merdiven, rampa, kapı eşikleri, dönüşler…), yaşam kalitesi anket değerlendirmeleri yapılmalıdır.
Tüm bu değerlendirmeler özveri ile yapılıp kaydedilir. Çıkan sonuçlara uygun tedavi programı belirlenir. Medikal tedavinin yanında fizik tedavi ve rehabilitasyonun gerekliliği kaçınılmazdır. MULTİPLE SKLEROZ VE FİZYOTERAPİSİ IV başlıklı yazımda tedavi ve egzersiz programlarını sizlerle paylaşmak istiyorum.
Sağlıklı günlerde görüşmek üzere…
