Multiple Skleroz (MS); genç erişkinlerde görülen, alevlenme ve düzelmelerle seyreden, merkezi sinir sistemi ile organların bilgi iletişimini sağlayan omuriliğin myelin tabakası üzerindeki tahribatın bir sonucu olarak ortaya çıkan, yaşam kalitesini tehdit eden kronik bir hastalıktır.
Epidemiyolojik çalışmalarda belirgin bir coğrafi dağılım gösterdiği gözlenmiştir. Ekvatoryel kuşakta hastalık azdır. Her iki yarım kürede ekvatordan uzaklaştıkça, hastalığın görülme sıklığı rutubetli ve soğuk iklimlerde daha fazladır. Yüksek Prevelans; Kuzey Avrupa, Kuzey Amerika, Yeni Zelanda, Orta Prevelans; Anadolu, Ortadoğu, Hindistan, Güney Avrupa, Düşük Prevelans; Güney Amerika, Japonya ve Çin şeklinde ifade edilebilir.
Bir çok yerde lezyon olması nedeniyle multiple ve yıkılan myelin kılıfının yerinde sert bir dokunun gelişmesiyle skleroz adını alır. Myelin, sinir liflerini çevreleyip, onları koruyan ve iletim hızını arttırarak sinirlerin görevlerini yerine getirmelerini sağlayan bir kılıftır. Genellikle 20-40 yaşlarında görülür, pik insidansı 30-33 yaşlarındadır.
Dört önemli bozukluğa neden olur; azalmış sinir iletim hızı, farklı uyarı geçiş oranı, kısmi iletim duraklaması, uyarı geçişinin tamamen ortadan kalkması. Bozulmuş otoimmün yanıt, genetik yatkınlık, çevresel faktörlere maruz kalma, çevresel faktörlere maruz kalma yaşı MS gelişimine neden olur. Bugün kabul edilen teori, MS’deki otoimmün reaksiyonu genetik ve çevresel faktörlerin oluşturduğu bir zeminde, nonspesifik virus enfeksiyonunun tetiklediği doğrultusundadır. Otoimmün teoriye göre, MS’de bazı ajanlar kan beyin bariyerini geçerek myelinde lokalize zedelenmeye neden olur. Ortaya çıkan myelin yıkım artıkları antijenik özellik kazanarak otoantikorlar oluşur. Bu antikorlarda sinir sistemine direk etki ile veya normalde beyaz cevherde olan koruyucu globulinleri bloke ederek myelin zedelenmesine neden olur.
Yaş, cins, ırk, coğrafya, enfeksiyon, genetik etmenler MS gelişimini etkiler. Enfeksiyon, gebelik, travma, aşılar, cerrahi girişimler uyarıcı faktörler olabilir. Tanı laboratuvar bulgusu ve hikaye alımı ile konur. Plaklar, değişik zamanlarda, değişik yerlerde, değişik sayıda, değişik büyüklüklerde oluşabilirler. Plakların tümü belirti vermez. Kimi zaman sessiz kalıp, hiç bir bulguya yol açmazlar. MS’li kişilerin her birinin diğerinden çok farklı belirtilere sahip olmasının ve çok farklı bir seyir göstermesinin temel nedenleri bunlardır. Plakların yerleştiği yer ile belirtiler bağlantılı olduğu halde, plak sayısı ile belirtilerin şiddeti, süresi ve ağırlığı bire bir ilişkili değildir.
"MS, yaşamı değil, yaşam kalitesini tehdit eder."
