Solunum yani pulmoner rehabilitasyon kronik solunum hastalıklarının tedavisinin standart bir bileşeni olarak kabul edilmektedir. Hastaya özel egzersiz eğitimini ile birlikte kapsamlı uygulamalar bütünüdür. Pulmoner rehabilitasyonda amaç; hastalığa bağlı gelişen nefes darlığı ve fonksiyonel yetersizliği ortadan kaldırmak, hastalığın ilerlemesini önlemek, egzersiz kapasitesini artırmak, hastalığın komplikasyonlarının önlenmesini ve tedavisini sağlamak, iyilik hissini artırarak yaşam kalitesini artırmak, hastaneye başvuru ihtiyacının azalmasını ve sağlıkla ilişkili harcamaların azaltılmasını sağlamak, mesleğe dönüşü hızlandırmak, bağımsızlığı sağlamak, psikososyal semptomları azaltmaktır. Rehabilitasyon ünitelerinin özelliklerine bağlı olarak solunum rehabilitasyonu hastanede yatırılarak yapılabileceği gibi, düzenli hastane ziyaretleri ile ayaktan ya da evde uygulanabilmektedir.
Her yaş hasta grubuna solunum rehabilitasyonu uygulanabilir. KOAH (Kronik obstruktif akciğer hastalığı) başta olmak üzere astım, bronşektazi, interstisyel akciğer hastalıkları, kistik fibroz, göğüs duvarı hastalıkları, nöromusküler hastalıklar (amyotrofik lateral skleroz, spinal kord yaralanması, spinal muskuler atrofiler), göğüs kafesi bozukluğu olanlar ve solunum cihazından ayırma dönemindeki hastalar, akciğer nakli öncesi ve sonrası, akciğer kanseri, obezite ile ilişkili tüm akciğer hastalıklarında solunum rehabilitasyonu programı uygulanabilir.
Pulmoner rehabilitasyon, hekim, fizyoterapist, diyetisyen, psikolog, iş-uğraşı terapisti, hemşire ve konuşma terapistinin birlikte çalıştığı bir ekip çalışmasıdır. Hastalar ayrıntılı olarak değerlendirilir, bazı laboratuvar testleri (hemogram,kan gazları…), solunum fonksiyon testleri, EKG ve ergospirometrik egzersiz testi yapılır. Çıkan sonuçlara göre problemli alanların tedavisine yönelik bireysel program hazırlanıp uygulanır.
Hasta eğitimi ve sigara bıraktırma çalışması, bronşiyal hijyen teknikleri ve kontrollü solunum teknikleri, egzersiz programları, oksijen desteği, diyet planlaması, psikososyal destek program içinde yer alır. Pulmoner rehabilitasyon programını en az 8 hafta süre ile uygulamak tercih edilir. Egzersiz eğitimi bırakıldığında kazanımlar kaybedildiği için egzersiz alışkanlığının devam ettirilmesi gerekir. Kronik akciğer hastalarında nefes darlığı ve yorgunluğun neden olduğu günlük yaşamdaki hareketsizlik; kemik ve kas içeriğinin, kalp ve akciğer fonksiyonlarının, hareket yeteneğinin gittikçe azalmasına neden olur. Verilecek egzersiz programı ile kas kuvveti artar, eklem hareket açıklığı artar, gevşeme sağlanır, nefes darlığı azalır.
Solunum egzersizleri programları, hem üst hem alt ekstremite için, kuvvetlendirme ve dayanıklılık (endurans) egzersizleri yaptırılır. Kuvvetlendirme egzersizleri belirgin kas atrofisi veya güçsüzlüğü olan hastalarda daha önemlidir.
