Herhalde bu dönem de en çok şikayet ettiğimiz konulardan biri hayat pahalılığıdır. 2. Konu zaten malumunuz COVİD. Çin’de 1 Aralık itibariyle ilk vakanın çıkması ile Dünya’da büyük bir pandemi krizi başladı. Daha sonra birçok ülkede vakalar görülmeye başlandı ve ülkemizde ise ilk kez 10 Mart’ta corona virüs vakasına rastlandı.
Okulların hemen eğitime ara vermesi, sokağa çıkma yasakları, iş yerlerinin pandemi kurallarına göre düzenlenmesi ve maske, temizlik, sosyal mesafe kurallarının gelmesiyle birlikte tabii dünya çapında ekonomik bir kriz de başladı.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Kasım ayı enflasyonunu %14,3 olarak açıkladı. Enflasyon Kasım ayında %2,3 artarken, yıllık bazda %14,3 oldu. Bununla beraber kiralarda %12,4 artış oldu. 2020 şubat ayında %12,37 olan Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) geçtiğimiz ay %14,3 olarak ölçüldü.
Bence geçen 9 aylık sürede bu kadar hızlı bir artış yaşanmasının en büyük sebebi tüm Dünya’yı esir alan pandemi. En basit anlatımla markete gittiğimizde bir ürünü 9 ay önce 10₺ alırken şimdi 30₺’ye alıyoruz.
Peki nasıl oluyor da bu denli fiyatlar artıyor?
Örneğin pandemi ile ticaretin de kısıtlanması, ülkeler arası ulaşımın kısıtlanmasıyla turizm sektörünün azalışa geçmesi bununla beraber üretimin azalması ve insanların fazla dışarıya çıkamamasından ekonominin yavaş işlemesi dolayısıyla işletmelerin ve dükkanların azalan kazançlarını ürünlerin fiyatlarını artırarak kapatmaya çalışması hayat pahalılığını daha da gözler önüne serdi.
Havayolları, konaklama, seyahat acenteleri, eğlence sektörlerinde harcamalar yüzde 90’a varan oranlarda azaldı. Buna mukabil elektrik tüketimi, gıda alışverişi ve internet üzerinden yapılan alışverişlerde az da olsa artışlar gözlemledik.
Bu süreçte yaşanan döviz kurunun ani artışı fiyatları daha da yükseltti ve hem tüketiciyi hem de artan maliyetlerle üreticiyi zor bir duruma sürükledi.
Maalesef artık çarşıya, pazara, markete çıktığımızda deyim yerindeyse fiyatlar el yakıyor. 9 ay önce 30₺’ye alınan bir çiçek yağ şimdi 90₺’ye alınıyor.
Uluslararası Para Fonu'nun (IMF) son Dünya Ekonomik Görünüm raporu, küresel ekonominin merkezlerinde koşulların, 1930'lardaki büyük buhrandan bu yana ilk kez bu kadar kötüleştiğini söylüyor.
IMF'nin eski baş ekonomisti olan Harvard Üniversitesi'nden Prof. KennethRogoff, Project Syndicate sitesindeki yazısında, koronavirüs salgınını, "uzaylı istilası" filmlerindeki felaketlere benzetirken, "son 150 yılın en sert resesyonu" olarak betimliyor.
Böylece Rogoff, ekonomi teorileri dalına "depresyon" kavramını sokan 1873-88 krizine kadar uzanıyor.
Financial Times gazetesinin küresel ekonomi editörü Martin Wolf da sözünü sakınmayarak, "Dünya ekonomisi çöküyor" diyor.
Dünya bu krizden nasıl başarılı çıkacak bilinmez ama umarım salgın bir an önce biter ve eski hayatımıza tüm hızıyla kavuşuruz ya da belki yeni bir dünya düzeni bekliyordur bizi bilmiyoruz. Tekrardan maske, mesafe, temizlik kurallarına lütfen uyalım. Sağlıklı günler dileğimle.
