Son zamanlarda adını sıkça duyduğumuz plastik giderek hayatımızda büyük bir yer almaya başlıyor. Dünya’nın büyük bir bölümünü kaplayan plastik tüketimi kolay işlenebilme, dayanıklı olma ve ucuz olma özelliklerinden dolayı polimerik malzemeler olarak artış göstermekte. Mutfak eşyalarından, paketlemeden, otomotiv, beyaz eşya, oyuncak, şampuan, diş macunu ve daha birçok sektöre kadar plastiği görmekteyiz. Kısacası plastik çağı yaşanıyor diyebiliriz. Dayanıklı/dayanıksız, sert/yumuşak, tek kullanımlık/çok kullanımlık olmak üzere birçok çeşidi bulunuyor.
Özellikle gıda ambalajlarında sıkça plastiğe rastlıyoruz. Özellikle şu an içinde bulunduğumuz pandemi döneminde kullanmak zorunda olduğumuz tek kullanımlık maske, plastik eldiven, havlu kağıt, ıslak mendiller ve kağıt bardaklar bu artışın daha da hızlanmasına neden oldu. Uzmanlar ileride denizlerin balık değil plastik barındıracağını ve şu an sahillerin %85’ini plastiklerin oluşturduğunu söylüyor. Okyanuslara her sene 9 milyon ton plastik bırakılıyor.
Türkiye Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Atık Yönetimi Daire Başkanlığı'nın verilerine göre her yıl üretilen 31 milyon ton evsel atığın yüzde 12'sini yani 3,7 milyon tonunu plastik atıklar oluşturuyor. Çin plastik poşet üretiminde birinci sıradayken, kişi başına üretimde ABD, Japonya ve Avrupa Birliği ülkeleri ilk üç sırada yer alıyor. Plastik yılda 12 milyar dolar kayba neden oluyor. ODTÜ tarafından yapılan bir araştırmaya göre, incelemeye alınan deniz balıklarının yüzde 41’inin midesinde mikroplastik partiküller bulunduğu ortaya çıkıyor. Eğer bu alanda hızlı bir şekilde önlem almazsak 2050 yılında dünyada 12 milyon ton pet şişe olacak.
Plastik kullanımımızı nasıl mı azaltabiliriz? Mesela ilk evimizden başlayarak plastik kavanozlarımızı, şişelerimizi ya da tabaklarımızı camla değiştirebilirsiniz. Alışverişlerde bez çanta kullanabiliriz. Tahta tarak kullanabilir ve daha az çamaşır yıkayabiliriz. Ya da makinelerimizde kısa programı seçebiliriz. Yüzde yüz pamuklu kıyafetler seçebilir ve gardırobumuzu da plastikten arındırabiliriz. Geri dönüşüme gidebilecek türde çöplerimizi geri dönüşüm kutularına atarak daha sonra bunu tüm yaşam alanlarımıza uygulayıp dünya’yı dev bir plastik yapmaktan kurtarabiliriz.
