Balıkesir’de kadınlar, nesilden nesile aktarılan geleneksel yöntemlerle “Patlıcan nasıl kurutulur?” sorusuna kendi deneyimleriyle yanıt veriyor. Kurutarak muhafaza etme tekniği, teknolojik gelişmelere rağmen hâlâ geçerliliğini koruyor. Çünkü doğal yöntemlerle elde edilen kurutulmuş patlıcan, hem sağlıklı hem de lezzet açısından mutfaklara değer katıyor.
Patlıcan kurutmanın Türk kültüründeki yeri oldukça köklü. Osmanlı mutfağından günümüze uzanan bu gelenek, özellikle kış aylarında sofralara çeşitlilik katıyor. Balıkesir’de kadınlar yaz aylarında yoğun bir şekilde patlıcan kurutarak kış hazırlıklarını tamamlıyor. Kurutulmuş patlıcan, dolma yapımında, etli yemeklerde ve zeytinyağlı tariflerde sıkça kullanılıyor. Bu sayede yazın güneşinde saklanan tat, kışın sofralara yeniden geliyor.
Patlıcan nasıl kurutulur?
Balıkesirli ev hanımı Hacer Hanım, ipe dizilerek yapılan patlıcan kurutma yöntemini şöyle anlatıyor:
“Patlıcanları güzelce yıkayıp içlerini oyuyoruz. Ardından iğne yardımıyla patlıcanları ipliğe tek tek diziyoruz. Güneş alan, rüzgâr gören bir yerde bu ipleri asıyoruz. Yaklaşık 10-15 gün içinde patlıcanlar tamamen kuruyor. Böylece kışın dolma yapmak için hazır oluyorlar.”
Bu yöntem, Balıkesir’in birçok köyünde geleneksel olarak tercih ediliyor. İpe dizilen patlıcanlar, göze de hitap eden bir görüntü oluşturuyor. Evlerin balkonlarını, avlularını ve sokaklarını süsleyen bu görüntü, yaz mevsiminin adeta bir simgesi haline geliyor.
Bir başka Balıkesirli ev kadını olan Nebahat Hanım ise güneşte sererek patlıcan kurutmayı tercih ediyor:
“Patlıcanları dilimleyip geniş bezlerin üzerine seriyoruz. Üzerlerine ince bir tül örterek tozdan ve böceklerden koruyoruz. Güneşin etkisiyle 5-7 gün içinde patlıcanlar kuruyor. Bu yöntemle patlıcanlar daha çıtır oluyor ve kavurma ya da kızartmalarda da rahatlıkla kullanılıyor.”
Balıkesir ve Dünyadaki Farklı Yöntemler
Balıkesir’de en yaygın iki yöntem ipe dizme ve güneşte serme olsa da Türkiye’nin farklı illerinde değişik uygulamalar mevcut. Örneğin Güneydoğu Anadolu’da patlıcanlar özellikle dolmalık olacak şekilde oyularak kurutuluyor. İç Anadolu’da ise dilimlenmiş patlıcanlar daha çok tercih ediliyor. Dünyada ise İtalya’da patlıcanlar zeytinyağı ile marine edilerek kurutulurken, Ortadoğu’da tuzlayarak saklama yaygın.
Patlıcan kurutma geleneği, sadece bir muhafaza yöntemi değil; aynı zamanda kültürel bir miras. Balıkesirli kadınların anlattıkları, bu geleneğin yaşatılmasında ne kadar önemli bir rol üstlendiklerini gözler önüne seriyor.
