Balıkesir’in Bigadiç ilçesi, oğlak güveciyle anılıyor. Yörede yüz yıllardır süren bu gelenek, sadece bir yemek değil; kültürel miras, aile sofralarının sembolü ve şifa kaynağı olarak görülüyor.
Neden Bu Kadar Seviliyor?
Bigadiç’te doğan oğlaklar ya da süt kuzuları tam kıvamına ulaştığında kesiliyor. Etin genç olması, hem daha yumuşak hem de daha az yağlı olmasını sağlıyor. Toprak güveç kaplarına kemikli et, soğan, biber ve domates yerleştiriliyor, odun ateşinde saatlerce pişiriliyor. Sonuçta ortaya kemikten ayrılan, lokum kıvamında bir lezzet çıkıyor.
Yerel halk, bu yemeği “eti eritir, kemik suyunu içirir” diye tanımlıyor. Sindirimi kolay, besleyici ve bol proteinli olması nedeniyle yılın belirli dönemlerinde büyük rağbet görüyor.
Sosyal ve Kültürel Boyutu
Oğlak güveci Balıkesir’de sadece bir yemek değil; bayramlarda, düğünlerde, özel davetlerde sofraların baş köşesinde yerini alıyor. Kadınların hazırladığı et, erkekler tarafından fırına veriliyor; böylece toplumsal bir iş bölümü ve ortak bir deneyim yaşanıyor.
İstanbul ve çevre illerden hafta sonları yüzlerce kişi özellikle Bigadiç’e bu lezzeti tatmak için geliyor. İlçede bazı günlerde 5 bin porsiyona kadar oğlak güveci tüketildiği belirtiliyor.
Kasaplardan, Restoranlardan Eve Güveç Keyfi
Son yıllarda Bigadiç’teki bazı restoranlar ve kasaplar, kendi hazırladıkları oğlak etlerini toprak kaplara yerleştirip odun ateşinde fırınlıyor. Ardından bu güveçleri yine aynı kaplarda fırından çıktığı gibi müşterilerine ulaştırıyor.
Bu uygulama özellikle misafir ağırlamak isteyen aileler ve özel günlerde sofralara farklılık katmak isteyenler için büyük kolaylık sağlıyor. Yöresel, kaliteli ve doyurucu bir akşam yemeği olarak tercih edilen güveçler, saatler süren ağır pişirme tekniği nedeniyle mutlaka önceden sipariş verilerek hazırlanıyor.
Tarihsel Kökeni
Göçebe Türk mutfağının temel pişirme yöntemlerinden biri olan güveç, Osmanlı saray mutfağında da yer bulmuştu. Bigadiç, hayvancılığın yoğunluğu sayesinde bu kültürü yaşatan merkezlerden biri haline geldi. 1950’lerden itibaren esnaf lokantalarında yaygınlaşan oğlak güveci, günümüzde Balıkesir’in gastronomi turizmi açısından en güçlü markalarından biri kabul ediliyor.
Pöç (Kuyruk) Geleneği
Balıkesir’de oğlak veya kuzu kuyruğu da (pöç) zaman zaman güveçte veya tandırda pişiriliyor. Özellikle kış aylarında tercih edilen bu yemek, “eklem ve romatizmaya iyi gelir” diye halk arasında şifa kaynağı kabul ediliyor. Kuyruğun uzun süre pişmesiyle yağı eriyor, ortaya yoğun aromalı bir sos çıkıyor. Bu da yöresel sofralarda ayrı bir değer taşıyor.
Mevsimsel Bir Heyecan
Oğlak güveci sezonu genelde mart sonu ile haziran ayları arasında sürüyor. Bu dönemde hem yerel halk hem de gastronomi meraklıları için Bigadiç adeta bir “güveç rotası”na dönüşüyor. Yanında yoğurt ve taze ekmekle servis edilen bu yemek, Balıkesir’in hem kültürel hem de turistik cazibesini artırıyor.
Bigadiç oğlak güveci, Balıkesir’in yalnızca damaklara değil; kültürel belleğine de kazınmış durumda. Restoranlardan ev sofralarına kadar yayılan bu gelenek, her yıl binlerce kişiyi aynı sofrada buluşturmaya devam ediyor.
