Balıkesir’in Savaştepe ilçesine bağlı Sarıbeyler mahallesi, yaklaşık 100 yıldır üretilen ve geleneksel olarak “Seferberlik Çöreği” olarak bilinen ekmek türüyle tanınıyor. Tarih boyunca hem besleyici bir gıda hem de kültürel bir simge olarak değerlendirilen bu çörek, günümüzde hâlâ Sarıbeyler’de nesiller boyu yaşatılıyor.
Seferberlik Çöreği Nedir?
Seferberlik çöreği, adını Çanakkale ve Kurtuluş Savaşları sırasında cepheye giden askerler için hazırlanmasından alıyor. Uzun süre dayanabilmesi ve yüksek enerji sağlaması, savaş döneminde askerlerin temel besin kaynaklarından biri olmasını sağlamış.
İçeriğinde genellikle tarhana, yoğurt, zeytinyağı, un, susam ve az miktarda şeker bulunur. Susam kaplaması, hem lezzet hem de besin değeri açısından önemlidir. Tarih boyunca iki aya kadar bayatlamayan çörek, cephede askerlerin yanında taşımaları için ideal bir gıda hâline gelmiş.
Tarihçe ve Kültürel Miras
Sarıbeyler beldesinde seferberlik çöreği, sadece bir gıda değil, Savaştepe’nin kültürel mirasının bir parçasıdır. Nesiller boyunca aktarılan bu ekmek, özellikle asker uğurlamalarında, bayramlarda ve köy düğünlerinde yapılmıştır.
Düğünlerde oğlan evinden kız evine gönderilen çörekler, toplumsal ritüel ve dayanışmanın bir sembolü olarak dağıtılır. Kız evi, çöreklerin içine oğlan evinden gelen helvayı da koyarak akrabalarına dağıtır. Bu gelenek, Sarıbeyler’de kuşaktan kuşağa aktarılan bir kültürel ritüel hâline gelmiştir.
Sarıbeyler Belediyesi, çöreğin kültürel önemini korumak ve tanıtmak amacıyla “Somut Olmayan Kültürel Miras” başvurusunda bulunmuştur. Bu girişim, geleneğin korunması ve gelecek nesillere aktarılması açısından büyük önem taşıyor.
Seferberlik Çöreği Günümüzde
Günümüzde seferberlik çöreği, artık sadece tarihî bir hatıra değil, geleneksel lezzeti deneyimlemek isteyen ziyaretçiler için bir çekim noktasıdır. Savaştepe'de bazı fırınlar ve evler, bu geleneği sürdürerek çörekleri özel günlerde ve turistik etkinliklerde sunmaktadır.
Vatandaşlar, bayramlarda veya özel davetlerde seferberlik çöreğini hem sofralarında hem de hediye olarak kullanıyor. Böylece bu ekmek, hem lezzetli bir yiyecek hem de kültürel bir miras olarak değer kazanıyor.
Seferberlik Çöreği ile Neler Yapılır?
Seferberlik çöreği, farklı şekillerde kullanılabiliyor ve çeşitli ritüel ve sosyal etkinliklerde önemli bir yere sahip:
Asker Uğurlamaları: Cepheye giden veya askerlik görevini tamamlayan gençler için hazırlanır. Hem enerji verir hem de tarihî bir bağ oluşturur.
Bayramlarda: Ramazan ve Kurban Bayramı gibi özel günlerde evler arasında paylaşılır, sofraları süsler.
Düğünler: Oğlan evinden kız evine gönderilen çörekler, düğünlerde geleneksel bir ritüel olarak dağıtılır.
Hediyelik: Ziyaretçilere veya akrabalara hediye olarak verilir; özellikle çay ve kahve yanına ikram edilir.
Mutfak Deneyimi: Günümüzde seferberlik çöreği, çorba veya kahvaltı yanında tüketilebildiği gibi tost yapılarak da değerlendirilir. Tost olarak hazırlanması, çöreğin hem pratik hem de lezzetli bir şekilde sofraya gelmesini sağlar.
Bu çok yönlü kullanım, çöreğin sadece bir ekmek değil, kültürel bir deneyim ve tarihî bir lezzet olarak değerini artırıyor.
Halkın Anlatımı
Sarıbeyler’de yaşayan kadınlar, seferberlik çöreğini “bölgenin gururu ve geleneksel mirası” olarak tanımlıyor:
“Bu çörek, sadece yemek değil, tarihimizle bağımızın bir parçası,” diyorlar.
“Düğünlerde ve özel günlerde mutlaka yapılır ve paylaşılır; nesilden nesile aktarılıyor.”
Bu yorumlar, çöreğin sadece lezzetli değil, aynı zamanda toplumsal ve kültürel bağları güçlendiren bir simge olduğunu gösteriyor.
Ziyaretçiler ve Turizm
Savaştepe’ye gelen ziyaretçiler, seferberlik çöreğini hem tatmak hem de tarihi bir lezzeti deneyimlemek için Sarıbeyler beldesine uğruyor.
Fırınlar, çörekleri sıcak servis ederek ziyaretçilere otantik bir deneyim sunuyor.
Bayram ve özel etkinliklerde yapılan çörekler, sosyal medyada paylaşılmak suretiyle daha geniş kitlelere ulaşıyor.
Bu durum hem yerel ekonomiye katkı sağlıyor hem de Savaştepe’nin tanıtımını güçlendiriyor.
Savaştepe’nin Sarıbeyler beldesinde üretilen Seferberlik Çöreği, yaklaşık 100 yıldır hem besleyici hem de kültürel bir miras olarak yaşatılıyor. Asker uğurlamalarından bayramlara, düğünlerden tost veya kahvaltı sofralarına kadar farklı alanlarda kullanılan bu lezzet, şehir tarihinin ve geleneklerinin bir simgesi hâline gelmiştir.
Günümüzde hem yerel halk hem de ziyaretçiler tarafından ilgiyle tüketilen seferberlik çöreği, Balıkesir’in kültürel ve gastronomik değerlerinden biri olarak korunmaya devam ediyor.
Savaştepe’ye yolunuz düşerse, bu tarihi lezzeti tatmayı ve geleneksel kültürü deneyimlemeyi unutmayın!
