Balıkesirli zeytin üreticileri, sektörün “Yok Yılı” olarak tanımladığı bu sezonda bile tarlayı boş bırakmıyor. Verimin düşük olması, üreticinin moralini bozsa da zeytinyağı üretimi için sürdürülen hummalı çalışma dikkat çekiyor. Erken hasat dönemiyle başlayan süreç, fabrikaların gece gündüz çalıştığı yoğun bir tempoya dönüşüyor. Zeytinler dalından sofraya uzanan yolculuğunda birçok aşamadan geçiyor ve bu yolculuk, Balıkesir’in zeytin kültürünü daha da özel kılıyor.
“Yok Yılı” yaşanmasına rağmen Balıkesirli zeytin üreticileri tarlada yoğun mesaisini sürdürüyor. Erken hasattan soğuk sıkıma uzanan süreçte zeytinyağı üretimi hız kesmezken, Erdek, Ayvalık ve Edremit bölgesine özgü aromalar da sofralarda fark yaratıyor.
Erken Hasat ve Normal Hasat Arasındaki Fark Ne?
Erken hasat, zeytinin tam olgunlaşmadan toplanmasıyla başlıyor. Üreticiler bu yöntemi özellikle yüksek aromalı, düşük asitli zeytinyağı elde etmek için tercih ediyor. Erken hasat zeytinyağı; keskin kokusuyla, yoğun yeşil meyvemsi tadıyla ve güçlü antioksidan yapısıyla biliniyor. Normal hasat ise zeytinlerin kararmaya başladığı dönemde yapılıyor. Bu hasat, daha yüksek verim sağlasa da aromada erken hasadın yerini tutmuyor.
Soğuk Sıkım mı, Taş Baskı mı?
Tüketicilerin sıkça duyduğu “soğuk sıkım” ifadesi, zeytinin 27 dereceyi aşmayan sıcaklıklarda sıkıldığını ifade ediyor. Bu yöntem, zeytinyağının doğal bileşenlerini koruyor ve besin değerini yükseltiyor. Taş baskı ise geleneksel bir yöntem. Granit taşlarla ezilen zeytinler, yavaş ve doğal bir süreçten geçiyor. Üreticiler taş baskının nostaljik değerini vurgulasa da hijyen, hız ve verim açısından modern soğuk sıkım teknikleri daha çok tercih ediliyor.
Yemeklik ve Salatalık Zeytinyağı Arasındaki Ayrım
Balıkesir’de üreticiler, zeytinyağı çeşitlerini kullanım alanlarına göre ayırıyor. Salatalık zeytinyağı olarak bilinen sızma zeytinyağı, düşük asit oranı ve güçlü aromasıyla çiğ tüketim için ideal kabul ediliyor. Yemeklik zeytinyağı ise daha dengeli ve hafif aromasıyla pişirme işlemlerinde öne çıkıyor. Üreticiler, “Lezzet salatada belirginleşir; kalite ise yemeklikte de kendini belli eder” diyerek iki ürünün de sofralardaki rolünü vurguluyor.
Kaliteli Bir Zeytinyağı Nasıl Anlaşılır?
Uzmanlar kaliteli zeytinyağının bazı belirgin özellikleri olduğunu söylüyor. Taze çimen, enginar, badem ya da yeşil domates kokusu, tüketicinin ilk kontrol etmesi gereken detayların başında geliyor. Damakta bıraktığı hafif acılık ve boğazda hissedilen yakıcılık, polifenol oranının yüksek olduğunu gösteriyor. Şeffaf cam şişeler kaliteyi görmeye izin verse de ışığa maruz kalma nedeniyle üreticiler koyu cam şişeleri daha güvenli buluyor.
Üreticinin Beklentisi: İstikrarlı Yıl, Adil Fiyat
Balıkesirli üreticiler, bu sezonun zorlu geçtiğini belirtiyor. “Yok Yılı” nedeniyle verim düşerken maliyetler yükseldiği için üreticinin en büyük beklentisi adil fiyat politikaları. Üreticiler, zeytin alım fiyatlarının üretim maliyetlerini karşılayacak şekilde belirlenmesini istiyor. Ayrıca iklim değişikliği ve artan girdi maliyetlerinin sektörü zorladığını vurguluyorlar.
Erdek Zeytini ve Zeytinyağının Kendine Has Özellikleri
Erdek bölgesi, yumuşak iklimi ve denize yakın toprak yapısıyla zeytin yetiştiriciliğinde özel bir yere sahip. Burada yetişen zeytinler küçük taneli olsa da aroması oldukça yoğun ve meyvemsi. Erdek’te üretilen zeytinyağı, hafif acılık ve dengeli bir aroma sunuyor. Üreticiler, “Erdek zeytini yağ olunca kendini belli eder” diyerek bölgenin karakteristik tadını öne çıkarıyor.
Ayvalık ve Edremit Zeytinyağını Öne Çıkaran Unsurlar
Balıkesir’in en bilinen zeytinyağı bölgeleri Ayvalık ve Edremit, yıllardır Türkiye’nin ve dünyanın dikkatini çekiyor. Ayvalık zeytinyağı; meyvemsi aroması, düşük asidi ve hafif yapısıyla gurme çevrelerde büyük ilgi görüyor. Edremit Körfezi zeytinyağı ise daha güçlü, daha karakteristik bir tada sahip. Körfezin rüzgârı, toprak yatağı ve iklim dengesi zeytine benzersiz bir profil kazandırıyor.
Sofralara Uzanan Yolculuk Sürerken…
Balıkesir’de zeytinin yolculuğu; dalda başlayan, fabrikada dönüşen, sofrada tamamlanan bir hikâye. Bu yıl zorlu geçse de üretici inancını koruyor. Kentin zeytin ve zeytinyağı kültürü, hem ekonomik hem de kültürel bir değer taşıyor. Üreticiler, “Bizim işimiz toprakla, damakla ve kültürle” diyerek Balıkesir’in bu mirasını geleceğe taşımayı sürdürüyor.
