Balıkesir Veteriner Hekimler Odası Başkanı Hüdayi Tanrıkulu, ‘Dünya Antibiyotik Farkındalık Haftası’ nedeniyle açıklamada bulundu.
Tanrıkulu’nun açıklaması şöyle: “Dünyada her 4 dakikada bir insan antibiyotiğe dirençli mikroorganizmaların oluşturduğu hastalıklardan ölmektedir. Dünya Sağlık Örgütü (WHO ) tarafından ilan edilen ‘Dünya Antibiyotik Farkındalık Haftası’ 18-24 Kasım tarihleri arasında düzenlenmektedir. Hafta etkinlikleri çerçevesinde, halk sağlığını ve hayvan sağlığını tehdit eden antibiyotik direnci ve akılcı antibiyotik kullanımı hakkında toplumda farkındalık oluşturmak amaçlanmaktadır. Covid-19 sürecinin biz insanlara öğrettiği en önemli geri bildirimin ‘Çok geç olmadan tedbir al’ olduğunu kabul eder isek antibiyotik direnci konusunda da yarın çok geç olabilir. Antibiyotikler modern tıbbın temel taşı olarak görev yapmıştır.
Hayvanlar için antibiyotiklerin varlığı ve kullanımı, hayvan sağlığı ve refahını sağlamak için esastır. Veteriner hekimler, hayvan sağlığı, zoonotik hastalıklar ve gıda güvenliği yönüyle de insan sağlığını korumaktan sorumludur. Bununla birlikte, insan ve hayvan sağlığında antibiyotiklerin sürekli ve yanlış kullanımı, antibiyotik direncinin ortaya çıkmasına ve yayılmasına sebep olmaktadır. Bu durum iki temel sorunu tetiklemektedir.
Bunlar; Antibiyotik kalıntısı içeren gıdaların tüketilmesi sonucu insan vücudunda bulunan bakterilerin antibiyotiklere karşı direnç geliştirmesi Hayvanlarda meydana gelen bakteriyel hastalıklara karşı bilinçsiz kullanılan antibiyotikler sonucu bakterilerin karşı direnç geliştirmesi ve bu dirençli bakterilerin insanlara bulaşmasıdır. Düne göre, antimikrobiyal direnç ve gıda güvenliği daha önemli hale gelmiştir. Günümüzde yılda 700 bin kişinin antibiyotik dirençli enfeksiyonlardan ötürü hayatını kaybettiği, şayet yeni ve etkili antibiyotikler geliştirilemez ve direnç gelişimi önlenemez ise 2050 yılında 10 milyon insanın antibiyotik direncinden dolayı öleceği bildirilmektedir.
Dünyada bilinçsiz antibiyotik kullanımının maliyetinin 100 trilyon dolar olduğu tahmin edilmektedir. Bilim insanları, önlem alınmadığı takdirde, gelecekte en basit mikrobiyal hastalıkların dahi tedavilerinin çok güçleşeceği konusundan endişe duymaktadır. Araştırmalar direnç artışının devam etmesinin, Gayri Safi Yurtiçi Hasılada (GSYİH) yüzde 2,0 ile yüzde 3,5 arasında bir düşüşe neden olacağına işaret etmektedir. Bu da, dünyada 100 trilyon Amerikan Dolarından fazla kayıp anlamına gelmektedir. Antibiyotik direnci tüm dünya ülkelerinin ortak sorunudur. Vakit kaybetmeden, antimikrobiyal direnç konusunda tüm ülkeler, hazırlanacak projeler çerçevesinde ortak çalışma yürütmek durumundadırlar.
Bu konuda Dünya Sağlık Örgütü (WHO), Dünya Hayvan Sağlığı Örgütü (OIE), Birleşmiş Milletler Gıda Örgütü (FAO), Dünya Veteriner Hekimleri Birliği (WVA) ve Avrupa Veteriner Hekimleri Federasyonu (FVA) gibi uluslararası kuruluşları önemli görevler beklemektedir. Veteriner hekimlikte kullanılan ilaçların ve özellikle de antibiyotiklerin bilinçli kullanımı son derece önemlidir. Öncelikle koruyucu hekimlik, sağaltımdan daha önemlidir ve ekonomik maliyeti düşüktür. Hayvancılıkta aşılama programları, iyi bakım/besleme ve hayvan refahı koşullarının sağlanması ilaçlara olan ihtiyacı önemli ölçüde azaltmaktadır. Antibiyotiklerin hekim kontrol ve gözetiminde olmadan, gerekmedikçe ve uygun olmayan dozlarda, uygun olmayan sürelerde kullanılması sonucu fayda yerine zarar getirecek ve mikroorganizmalara direnç kazandıracaktır. İnsanlarda olduğu gibi hayvanlarda da rastgele antibiyotik kullanılmaz, mutlaka Veteriner Hekim kontrol ve gözetiminde, veteriner hekimin belirlediği doz ve tedavi süresinde kullanılmalıdır. Antibiyotikler uygulamadan önce bakteriyel etkene karşı antibiyotik duyarlık testleri yapılarak, buna göre kullanılacak ilaç belirlenmelidir. Mümkün olduğu kadar dar spektrumlu antibiyotikler tercih edilmeli, reçeteye uygun olarak yeterli dozda ve mümkün olduğu kadar kısa bir süre uygulanmalıdır. Bölgedeki çeşitli bakterilerde direnç yaygınlığı iyi bilinmeli, bu amaca yönelik bilimsel araştırmalara önem verilmelidir. Antibiyotik Eylem Planı yayınlanmalı antibiyotiklere direnç ile ilgili toplumda farkındalık oluşturulmalıdır.
Bu amaçla toplumun uzman kişiler tarafından bilgilendirilmesi önemlidir. Antimikrobiyel direnç konusu multidisipliner bir yaklaşımla ele alınmalıdır. Enfeksiyonların kontrolü antibiyotik direncini frenleyen çok önemli bir unsurdur. Antibiyotik kullanma ihtiyacının azaltılması bakımından gerek insan ve gerekse hayvan sağlığı alanında sistematik koruyucu uygulamaların geliştirilmesi gerekmektedir. Ülkemizde bütün bu önlemlerin etkin bir şekilde uygulanabilmesi için ‘Tek Sağlık’ yaklaşımı çerçevesinde antibiyotik eylem planının yayınlanması büyük önem arz etmektedir. Bu vesileyle, Dünya Antibiyotik Farkındalık Haftasının, insan ve hayvan sağlığı için önemli katkılarının olmasını temenni ediyorum.” Cengiz GÜNER
