Baharat Market Sahibi Feyyaz Vurgun, baharatlar ve faydaları konusunda açıklamalarda bulundu. Geleneksel Türk mutfağının dünyada bu kadar popüler olmasının birçok nedeninin olduğunu söyleyen Vurgun, bunların başında pişirmede kullanılan malzemeler, pişirme teknikleri ve sosların başta geldiğini ifade etti. Vurgun, baharatları Türk yemeklerini herkes için lezzetli yapan nedenlerin başında geldiğini belirterek, “Türk mutfağının en büyülü yanı gizli baharatları” dedi.
Mutfaklarda kullanılan otların ve baharatların yemeklere sadece harika bir aroma vermekle kalmadığını aynı zamanda şifa olduğunu anlatan Vurgun, Türk yemeklerinde en popüler ot ve baharatlar konusunda açıklamada bulundu.
KEKİK
Vurgun, Kekik konusunda şu bilgiyi verdi: “Yemeklerde tuz yerine kekik tercih edebilirsiniz. Kekik, solunum yolu hastalıklarına iyi gelir. Hazmı kolaylaştıran kekik aynı zamanda kan şekerini de düşürür. Böbrekte ve bağırsaklarda bulunan mikroplarını öldürür. Anadolu'nun hemen her yerinde yetişen kekik, genellikle dağlardan toplanır. Türk mutfağında yaygın olarak kullanılır, kurutulur veya ufalanır. Keskin bir aromaya sahip olan kekik, özellikle et yemeklerinde tercih edilir. Türk mutfağında kekik kullanımı, yemekle sınırlı değildir. Sıcak suda demlenen taze kekik genellikle çay olarak tüketilir. Aynı zamanda antiseptik etkiye de sahiptir ve yüksek tansiyondan kalp hastalıklarına, sindirim sorunlarına kadar geniş bir yelpazede fayda sağlar.”
NANE
Nane’nin, en çok antioksidan gücüne sahip baharatlardan biri olduğunu, aynı zamanda stres giderici özelliğinin bulunduğunu anlatan Vurgun, “Mide bulantısına ve midedeki gazın azalmasına da yardımcı oluyor. Yoğun özü ve ferahlatıcı aromaları ile salatalarda, mezelerde, soğuk meyve sularında, dolma ve sarmalarda, yoğurtlu yemeklerde, çorbalarda kullanılan sevilen bir bitki” dedi.
POPÜLER BAHARAT PUL BİBER
Pul Biber’in yemeklere hafif acılık, lezzet ve aroma katan en popüler baharatlardan biri olduğunu söyleyen Vurgun, şu bilgiyi verdi: “Acı ya da tatlı ama taze biberlerin ezilmeden önce güneşte kurutulmasıyla yapılır. Çorbalardan yemeklere, kızartmalardan güveçlere kadar her türlü pişirmede kullanılır. Doğal bir ağrı kesici olduğu da bilinen pul biberin C vitamini bakımından zengin olması nedeniyle bağışıklık sitemini güçlendirdiğine de inanılıyor.”
KARABİBER
Tüm dünyada yaygın olarak kullanılan karabiberin bizde de her yemeğe lezzet kattığını söyleyen Feyyaz Vurgun, “Yaygın şekilde kuru olarak tüketilir. Genellikle siyah taneler ya da tanelerin toz olarak çekilmesiyle kullanılır. Karabiberin aromalı ve acı tadı hem yemekte hem de servis aşamasında serpme olarak kullanılır. Karabiber, antioksidan etkisinden dolayı sindirimi ve yağ yakımını kolaylaştırır. Bağışıklığı güçlendirdiği için soğuk algınlığı çekenler tarafından sıklıkla tüketilir” dedi.
KİMYON
Kimyonun tohumlarının; protein, karbonhidrat, mineraller ve yağ asitleri açısından yaklaşık 100 farklı kimyasal bileşen içerdiğini ifade eden Vurgun, “Kimyon, bağışıklık sistemini güçlendirir. Kalp-damar sağlığını korur. Mutfaklarımızın vazgeçilmez baharatıdır ve köfte yemeklerinde ve et yemeklerinde çokça kullanılır. Toz halinde tüketilir. Anadolu'da yetişen kimyonun yoğun aroması özellikle et kokusunu bastırmak için kullanılır. Kimyon ayrıca sucuk yapımında da kullanılır. Sağlığa birçok faydası vardır; özellikle astıma çok iyi gelir, bağışıklığı artırır, sindirimi kolaylaştırır, hücre yaşlanmasını geciktirir ve kansızlığa birebirdir. Emziren anneler, bebeklerindeki gazı çıkarmak için kullanırlar” diye konuştu.
TARÇIN
Beyinde biriken proteinlerin Alzheimer hastalığını tetiklediğini, Tarçında bulunan iki maddenin bu birikimi engellediğini söyleyen Vurgun, “Tarçın nöronları korur, motor işlevlerini iyileştirir ve Parkinsonlu hastaların nöro-taşıyıcı (sinir sinyallerini bir sinir kavşağının öteki tarafına ileten bir madde) seviyelerini normalleştirir. Kendine özgü tatlı aromalı bir baharattır. Kokusu ve aroması, yemeğin tüm tarzını değiştirecek kadar güçlüdür. Türk mutfağında çubuk ve toz halinde kullanılır. Tatlıların da vazgeçilmez aromasıdır. Türk mutfağına özgü boza, salep gibi içeceklere tarçın eklenir. Polifenol antioksidan kaynağıdır, kolesterolü düşürmeye, kan basıncını düzenlemeye, vücut direncini artırmaya ve mantar enfeksiyonlarını tedavi etmeye yardımcı olur. Tarçın ayrıca yağ yakımına olan etkilerinden dolayı kilo verme özelliğine de sahiptir” dedi.
BİBERİYE
Biberiye’nin vücutta oluşan iltihapların iyileşmesine yardımcı olduğunu, ayrıca birçok kronik hastalığın riskini azalttığını belirten Vurgun, “Baş ağrısını azaltacağı gibi, konsantrasyonun artmasına da yardımcı olmaktadır. Kalp sağlığınız için de oldukça faydalıdır. Biberiye, Akdeniz'de yetişen bir bodur ağacın yapraklarından elde edilir. Bu ağacın yaprağı hoş bir kokuya sahiptir ve her zaman yeşildir. Türk mutfağında çokça kullanılır. Küçük ince dikenli yapraklar hem taze hem de kurutulmuş olarak kullanılır. Hoş kokusu nedeniyle biberiye yaprağı yağı hem yemeklerde, hem bitkisel ilaçlarda hem de kozmetikte kullanılmaktadır. Taze biberiye çay olarak da tüketilir. Et yemekleri ve sos yapımında kullanılır. Aynı zamanda sağlık açısından da faydalıdır. Stresi azaltır ve gevşeme etkisi yaratır. Antioksidanlar, vitaminler ve mineraller açısından zengindir” bilgisini verdi.
ADAÇAYI
Beyin dostu olan adaçayının, aynı zamanda depresyon karşıtı bir etkiye sahip olduğunu söyleyen Vurgun, “Sinirlerinizi yatıştırmaya ve sizi gevşetmeye yardımcı olacağı gibi ruh hali üzerinde de olumlu bir etki yaratmaktadır” dedi.
ZENCEFİL
Antioksidan açısından zengin olan zencefilin, soğuk algınlığına iyi geldiğini ifade eden Vurgun, “Balgam söktürür, bulantı giderir. Aynı zamanda bağışıklık sistemini güçlendirir” diye konuştu.
SUMAK
Sumak’ın, limon kadar ekşi ve keskin olarak bilinen ve Türk Mutfağında çokça kullanılan bir baharat olduğunu anlatan Vurgun, “Türkiye'nin güneydoğusunda yetişen sumak, bodur ağaçlardan toplanır. Yapraklar kurutulur ve toz haline getirilir. Sadece kebaplarda değil, soğanlı salatalarda, çiğ köftelerde, balıklarda ve mantılarda da kullanılır. Bu baharat ayrıca sindirimi kolaylaştırmak ve vücudun şeker seviyelerini dengelemek için de iyidir” bilgisini verdi.
KETEN TOHUMU
Vurgun, keten tohumunun Omega 3 yağ asitleri açısından zengin olduğunu, sindirim sisteminin düzenli çalışmasını sağladığını belirtti.
KARANFİL
Karanfil’in, karanfil çiçeğinin koyu renkli küçük tırnak şeklindeki tomurcuklarının kurutulmasıyla elde edildiğini ve mutfaklarda sıkça kullanıldığını belirten Vurgun, “Yoğun tadı ve baskın kokusu ile özellikle şerbetlerde ve kompostolarda kullanılır. Kek ve tatlı yapımında da kullanılan karanfil, bitki çaylarına da ilave edilebilir. Karanfil, yüzyıllardır tıp endüstrisinde kullanılan bilinen en güçlü doğal antiseptiklerden biri olmuştur. Ödemi artırır, boğaz ve mide rahatsızlıklarına iyi gelir. Ağız sağlığına iyi geldiği için çiğnenerek de tüketilebilir. Karanfilin kokusu, diş ve diş eti ağrılarına iyi gelir. Ayrıca nefesi tazelerler. Soğan ve sarımsak yedikten sonra koku giderici olarak ağza bir tane atılabilir” diye konuştu.
ZERDEÇAL
Yapılan araştırmalara göre, zerdeçalın beyin sağlığı üzerinde olumlu etkileri olduğu gözlendiğini anlatan Vurgun, “Ayrıca iltihap giderici özelliği bulunmaktadır. Karaciğeri kuvvetlendirir ve kalp hastalıklarını da önler” dedi.
DEFNE YAPRAĞI
Defne yaprağının Defne ağacından toplandığını ve kurutulduğunu ifade eden Vurgun, “Hoş aromasıyla tüm yemeğin tadını değiştiren defne yaprağı yenilebilir bir bitki değildir. Sadece koku olarak kullanılan bir baharattır. Genellikle domates soslu yemeklerde, özellikle balık, dana, kümes hayvanları ve av hayvanlarından yapılan et yemeklerinde kullanılır. Antiseptik olduğu için hastalıklara karşı koruyucu etkisi vardır” bilgisini verdi. Cengiz GÜNER
