Türkiye'de 2025 itibarıyla yaklaşık 58,5 milyon aktif sosyal medya kullanıcısı bulunuyor. Bu rakam, nüfusun %67'sinden fazlasına tekabül ediyor ve en popüler platform Instagram (58,4 milyon kullanıcı) olurken, onu TikTok, YouTube ve X izliyor. Kullanıcılar günde ortalama 2 saat 43 dakika sosyal medyada geçiriyor. Her fotoğraf, her "beğeni", her hikaye ve konum etiketi, kişisel ifade olmaktan çıkıp devasa bir veri madenine dönüşüyor. Bu veri havuzu, hızla evrilen Yapay Zeka (YZ) sistemleri için eşsiz bir besin kaynağı haline geliyor. Sonuç? Hem ticari manipülasyon hem de ulusal güvenlik düzeyinde ciddi tehditler artıyor ve bunlar artık uzak senaryolar değil, günlük gerçeklik.
Pazarlama ve Derin İkna: Hedef Alınan Zihinler
YZ destekli mikro hedefleme, sosyal medyanın en görünür ama en sinsi tehlikesi haline geldi.
- Derin Öğrenme ile Psikolojik Profil Çıkarma: YZ, paylaştığınız yemek fotoğraflarından tatil tercihlerinize, beğendiğiniz müzikten takip ettiğiniz hesaplara kadar her detayı analiz ederek bilinçaltı korkularınızı, arzularınızı ve tetikleyicilerinizi haritalıyor. Türkiye'deki kültürel çeşitlilik (etnik, bölgesel, ekonomik kırılımlar) bu veriyi yabancı algoritmalar için altın madeni yapıyor.
- Manipülatif ve Kişiselleştirilmiş İçerik Üretimi: Cambridge Analytica skandalından beri biliyoruz: YZ, sadece ürün satmıyor; siyasi görüşleri, tüketim alışkanlıklarını ve hatta oy tercihlerini şekillendiriyor. 2023-2024 seçim dönemlerinde Türkiye'de YZ üretimi dezenformasyon içerikleri (deepfake videolar, sahte haberler) sosyal medyada hızla yayıldı ve manipülasyon stratejileri olarak "duygusal tetikleme" ile "yanıltıcı bağlam" ön plana çıktı.
Askeri ve Siber İstihbarat: Açık Kaynaklı Casusluk
Sosyal medya, modern istihbaratın en ucuz ve etkili aracı. Askeri personelin paylaşımları bile açık kaynak istihbarat açısından hassas veri seti oluşturabiliyor.
- Birim ve Personel Haritalama:
Uzmanlar ve güvenlik birimleri, üniformalı fotoğraflar, konum etiketleri ve birlik içi paylaşımların açık kaynak istihbarat riski oluşturduğunu ve kötü niyetli kişilerce kötüye kullanılabileceğini uzun zamandır vurguluyor. Dünya genelinde (Ukrayna-Rusya savaşı gibi) sosyal medya OSINT'i operasyonel başarıyı doğrudan etkiledi.
- Toplumsal Fay Hatlarının Analizi: Etnik, mezhepsel veya siyasi gerilimleri yansıtan paylaşımlar, YZ tarafından toplanıp kriz anında dezenformasyon hızla yayılarak toplumsal gerilim yaratma riski taşıyor.
En Karanlık Senaryolar: Kimlik Silahı, Deepfake ve Otoriter Kontrol
YZ'nin erişilebilirliği arttıkça, tehditler bireyselden toplumsal ölçeğe sıçrıyor.
- YZ Destekli Deepfake Saldırıları: Paylaştığınız yüz binlerce fotoğraf ve ses kaydı, gerçeğinden ayırt edilemeyen sahte videolar üretmek için yeterli. Deepfake manipülasyonları, örneğin itibarsızlaştırıcı sahte içerikler veya özel hayatı ihlal eden videolar bir çok insanın hayatını etkiliyor. Bu içerikler hedef alınan kişi ile kurumları itibarsızlaştırmak için kullanılabiliyor ve yüksek sosyal medya penetrasyonu nedeniyle viral oluyor.
Farkındalık Zamanı
Sosyal medya, "mükemmel hayat vitrini" gibi görünse de aslında en mahrem verilerimizi sergilediğimiz bir panoptikon.
Türkiye’deki 58 milyon kullanıcı, farkında olmadan paylaşımlarıyla kendi gizliliklerini ve potansiyel olarak ulusal güvenlik ile toplumsal uyumu etkileyebilecek riskler yaratıyor olabilir.
Ne yapmalıyız?
- Geotag'leri kapatın, askeri/iş detaylarını paylaşmayın.
- Deepfake'leri tespit etmek için ters görsel arama ve fakt-checking araçları kullanın.
- Çocuklara ve gençlere dijital okuryazarlık eğitimi verin.
- YZ Kullanan uygulamalara her daim temkinli yaklaşın ve kişisel verilerinizi, ticari sırlarınızı paylaşırken iki kez düşünün.
YZ soğuk ve rasyonel öğreniyor biz de aynı soğukkanlılıkla savunmamızı kurmazsak, veri madenimiz başkalarının silahı olur. Paylaşmadan önce iki kez düşün: Bu fotoğraf yarın deepfake olarak karşınıza çıkabilir mi?
