Hepimizin şu hayatta farklı farklı imtihanları var. Bu ayrı gibi görünen yaşanmışlıkların nedeni kıymet verdiğimiz şeylerin başkalığıdır. İnsan denilen varlık beklentiler yumağıdır. Doymak bilmez nefsiyle ister de ister. Nefsin en sevdiği şeyler ise Âl-i İmrân Suresi 14. Ayet de şöyle sıralanmış: “İnsanlara kadınlar, oğullar, yüklerle altın ve gümüş yığınları, salma atlar, davarlar, ekinler kabilinden aşırı sevgiyle bağlanılan şeyler çok süslü gösterilmiştir. Halbuki bunlar dünya hayatının geçici faydalarını sağlayan şeylerdir. Oysa varılacak yerin (ebedî hayatın) bütün güzellikleri Allah katındadır.”
Nefs bunları elde etse gözünü daha yükseklere diker elde etmese isyanlara dalar Allah’ı suçlar. Böyle böyle ömür sermayesi gün be gün tükenir gider. Halbuki her şey gibi bu dünyada geçicidir. Kalblerimizin şifası olan Kuran’da Allah şöyle buyuruyor: “Dünya Hayatı Aldatıcı Geçimlikten Başka Bir Şey Değildir."(Âl-i imrân: 185) Peki nedir bizi bu aldatıcı olan dünyaya bu kadar bağlayan? Neden bu kadar sevip peşinden umarsızca koşuyoruz. Şiddetle kötülüğü emreden nefsi emmaremize göre yaşayışımız bizi bu hale düşürüyor. Esas yurdumuz olan ahireti üç günlük dünya hayatına tercih ediyoruz.
Bu konuda Peygamber efendimiz sav her konuda olduğu gibi itidalli olmayı bizlere tavsiye etmiştir. Sahabeden dünyalığa aşırı meyil edenleri ve kendilerini tamamen soyutlayanları görünce uyarmıştır. Bunlara örnek; Mekke’nin fethinden sonra girişilen savaşlarda elde edilen ganimetler konusunda tartışmalar çıkması, Abdullah b. Amr b. Âs, Ebü’d-Derdâ ve Osman b. Maz‘ûn gibi sürekli ibadetle meşgul olup kendilerini ve ailelerini dünya nimetlerinden mahrum bırakan kimselerin davranışlarının Hz. Peygamber tarafından hoş karşılanmamış olmasıdır.
Mutasavvıflar da dünya sevgisini, nefsin heva ve heveslere bakan yönü münasebetiyle her kötülüğün başı olarak görmüş, nefsi kötü huylarından temizlemek üzere bir yaşam tercih etmişlerdir. Onlar dünya hayatını yorumlarken şu hususa dikkat çekmişlerdir. Müminin kalbi Allah’tan gayri her şeyden soyutlanmalıdır. Orası Allah’ın evidir ve tüm putlardan temizlenmelidir. Eğer dünyalıklar bize Allah’ı unutturuyorsa onu düşman, yakınlaştırıyorsa da ahirete bizi ulaştıran bir kapı olarak görmüşlerdir. Zira dünya ahiretin tarlasıdır. Yazımızı kalblerimize şifa olması niyetiyle güzel bir örnekle sonlandıralım.
Rivâyete göre Abdülkâdir Geylânî Hazretleri’nin ticâret kervanını harâmîler soymuşlardı. Gelip bunu kendisine bildirdiler. Bir müddet sükût ettikten sonra:
- Elhamdülillâh! dedi.
Aradan az bir zaman geçmişti ki, yeni bir haber geldi:
- Efendim! Kervanınız harâmîlerden kurtarıldı! Hiçbir zarar yok!
Hazret-i Geylânî, yine bir müddet murâkabeye daldı ve tekrar:
– Elhamdülillâh! dedi.
Etrafındakiler, bu duruma şaşırdılar. Merakla sordular:
- Efendim! Kervanın harâmîlerin eline geçtiğini duyunca «Elhamdülillâh» dediniz. Sonra onun kurtarıldığını işittiğinizde de yine «Elhamdülillâh» diyerek hamd ettiniz! Bunun hikmetini anlayamadık!..”
Abdülkâdir Geylânî Hazretleri, tebessümle şu cevabı verdi:
- Kervanımın harâmîler tarafından gasp edildiğini duyunca gönlüme nazar ettim. Acabâ bir hüzün var mı, yani nazargâh-ı ilâhî olan kalbime dünya sevgisi bulaşmış mı diye kendimi yokladım. İçimde herhangi bir hüznün mevcut olmadığını görünce gönlümdeki Allah muhabbetinin dünya sevgisi ile zedelenmemiş olduğuna kanaat getirerek bu durumdan dolayı Cenâb-ı Allâh’a hamd ettim. Daha sonra kervanımın kurtarıldığı haberi gelince aynı şekilde hareket ederek bu defa kalbimde dünya malı dolayısıyla herhangi bir sevginin zuhûr edip etmediğine baktım. Böyle bir tehlikenin olmadığını müşâhede ile yine Rabbime hamd ettim...
