SIR
Tasavvufta sır kelimesi, sadece Allah’ın ya da bazı kişilerin bilebileceği özel bilgi diğer bir anlamda ruhun idrak mertebesi olarak tanımlanmaktadır. Her ruhun idrak mertebesinin aynı olmaması sebebiyle Allah her kula anlayabileceği kadarını öğretmiş ve göstermiştir. Nitekim Resulullah’ın (sav): “Benim bildiklerimi bilseydiniz az güler, çok ağlardınız” hadisionun bazı özel bilgileri kendisinde sır olarak sakladığını ve ashabına anlatmadığını ifade etmektedir.
Sühreverdi’ye göre sır, ruh ve nefis gibi kendi başına müstakil bir varlığa sahip değildir. Nefsin tasfiye ve tezkiye edilmesi sonucu ruh nefsin kötülüğü emredici etkisinden kurtulur ve böylece kurbiyyet makamlarında yükselmeye başlar. Bu halde kalp ruha yönelerek ondan gelecek emirleri beklemeye başlar. Bir diğer anlamda sır, kalbin saflığının artmış halidir.
İsmail Hakkı Bursevî de “Sır” hakkında şu bilgileri vermektedir: Ehli hakikatin ıstılahında sır; kalp ile ruh arasında yer alan bir lâtîfedir. Allah “Gizliyi ve gizlinin gizlisini (sırrı ve ahfâyı) bilir.” (Taha,7) Ayeti, O’nun ilminin zamandan münezzeh olduğuna işarettir. Yani Allah bizim başkalarına gizlice söylediğimiz sırlarımızı, hiç ağzımıza almadığımız halde hatırımıza gelen ve kendi içimizde sakladıklarımızı bilir. Bundan daha da gizli olarak gelecekte gizleyeceğin ve Allah tarafından gönlüne ilka edilecek, nefsimizin bize fısıldayacağı şeyleri de bilir.
Sır latifesi, sol memenin iki parmak üstünde yer alıp, Hazreti Musa’nın kademi altındadır. Sır makamına yükseliş, Allah’a vuslata bir yoldur. Bu yol nebilerin varisi olan Hakk’ın mahbubu kulların yoludur ki onlara ikram edilen şeyleri anlatabilmek mümkün olmadığı gibi anlayabilmekte yaşamak ile mümkündür.
