Son yıllarda tavuk dönerin popülerliği gözle görülür biçimde arttı. Kırmızı et fiyatlarının tavan yapmasıyla birlikte, bütçe dostu bir seçenek arayanların tercihi tavuk döner oldu. Ekmek arası, dürüm, tabak usulü… Hatay usulü, yoğurtlu, kaşarlı, İskender tipi derken çeşitler çoğaldı; her sokak köşesinde bir dönerci belirdi.
Balıkesir’de ve özellikle yazlık bölgelerde neredeyse her hafta yeni bir dönerci açılıyor. Ancak bu hızlı yükselişin arkasında bir gerçek saklı: Ne yiyoruz ve ne kadar güvenliyiz?
Tavuk Dönerde Tehlike Nerede Başlıyor?
Tavuk eti, doğası gereği çok daha çabuk bozulan bir et türü. Uygun koşullarda kesilmez, işlenmez, taşınmaz ya da pişirilmezse ciddi sağlık sorunlarına, hatta zehirlenmelere yol açabilir. Üretici firma döneri yüksek hijyen standartlarında hazırlasa bile, sorunlar genellikle sonraki aşamalarda yani işletme tarafında başlıyor.
Balıkesir’de bazı işletmeler, döner sevkiyatı sonrası ürünlerini henüz açmadıkları için bir süre dükkân önünde dışarıda bekletebiliyor. Bu durum özellikle yaz aylarında sıcak havayla birleşince büyük bir riske dönüşüyor. Soğuk zincirin bozulması ve ürünün pişirilmeden önce oda sıcaklığına maruz kalması, bakterilerin hızla çoğalmasına zemin hazırlıyor.
Sadece döner değil, ayran ve ekmek gibi ürünlerin de dükkân açılmadan önce dışarıda tutulması benzer tehlikeler barındırıyor.
Tavuk Döner Tüketirken Nelere Dikkat Etmeli?
- Etin Rengi ve Kıvamı:
Doğal tavuk eti piştiğinde hafif pembemsi-beyaz olur. Aşırı beyazlık veya süngerimsi doku, katkı maddesi kullanıldığını gösterebilir. - Günlük Hazırlık:
İyi niyetli işletmeler tavuğu günlük hazırlar. Ertesi güne saklanan ürünler hem lezzet kaybeder hem de sağlık riski taşır. - Sos ve Baharat:
Lezzet artırıcılar doğaldır; ancak çok yoğun sos veya baharat kullanımı, düşük kaliteli eti gizlemek için tercih ediliyor olabilir. - Hijyen ve Isı Kontrolü:
Dönerin bulunduğu ortam sıcaklığı, kullanılan kesme bıçakları, personelin eldiven ve bone kullanımı gibi detaylar doğrudan sağlığınızı etkiler. - Fiyat Gerçekçiliği:
Aşırı ucuz dönerlere dikkat! 100 TL’nin altında porsiyon sunan yerlerde ya porsiyon küçüktür ya da içerik şüphelidir. Bazı işletmeler işlenmiş tavuk kıyması ya da tavuk artıkları kullanabiliyor.
Önceki Günün Döneri Yeniden Tezgahta mı?
Balıkesir’de bu duruma sık rastlanmasa da, bazı şehirlerde işletmeler bir önceki gün takılmış ama satılamamış döneri ertesi gün tekrar kullanabiliyor. Bu da ciddi gıda zehirlenmelerine yol açabilecek büyük bir risk.
Çoğu işletme döneri “satışa göre” değil, “görselliğe göre” fazla takıyor. Gün sonunda satılamayan bu ürünler, bazı işletmeler tarafından yeniden değerlendirilmek isteniyor. Bu ise tam bir sağlık felaketi.
Balıkesir’deki Durum Ne?
Akçay, Ayvalık, Altınoluk gibi tatil beldelerinde dönerci sayısı her geçen yıl artıyor. Bazıları gerçekten başarılı ve hijyenik hizmet verirken, bazıları franchising sistemiyle belirli bir kalite standardını tutturuyor. Ancak ne yazık ki bazı işletmeler hâlâ “bizden zehirlenen olmadı” mantığıyla hareket ediyor.
Sosyal medyada sıkça döner porsiyonlarının küçüklüğü, et oranının düşüklüğü gibi espriler dönse de, Balıkesir merkez ve Bandırma gibi büyük ilçelerde kalite farkı net bir şekilde hissediliyor.
Denetimler Artmalı
Özellikle yaz aylarında, yoğun nüfus alan yazlık bölgelerde zabıta ve gıda denetimlerinin sıklığı artırılmalı. Çünkü tavuk kaynaklı zehirlenmelerin şakası yok. Küçük bir ihmal, onlarca kişinin hastaneye kaldırılmasıyla sonuçlanabilir.
Tavuk Zehirlenmesi Nasıl Anlaşılır?
Tavuk kaynaklı gıda zehirlenmeleri genellikle şu belirtilerle kendini gösterir:
- Şiddetli mide ağrısı ve kramplar
- İshal ve/veya kanlı dışkı
- Yüksek ateş
- Bulantı ve kusma
- Baş dönmesi ve halsizlik
- Soğuk terleme
Belirtiler genelde yemeği tükettikten 2–12 saat içinde ortaya çıkar. Özellikle çocuklar, yaşlılar ve bağışıklık sistemi zayıf bireyler için derhal tıbbi destek alınması gerekir.
Tavuk döner hâlâ uygun fiyatlı ve lezzetli bir alternatif olabilir. Ancak unutmayalım: Lezzetin peşinden koşarken sağlığımızdan olmayalım. Balıkesir gibi sıcak iklimli bölgelerde bu tür gıdalarda dikkat daha da önemlidir. Güvendiğiniz, temizliğinden emin olduğunuz yerlerden tüketin. Bir öğün kar edeyim derken, bir hafta hastanede yatmak istemezsiniz.
