Son günlerde Türkiye genelinde yaşanan zehirlenme vakaları, özellikle tarım ilaçlarının (pestisitlerin) kötüye kullanımından kaynaklanan riskleri bir kez daha gündeme getirdi. Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı'nın dün yaptığı açıklamada, zirai ilaçların kötüye kullanımını önlemek için 2026'dan itibaren "B-Reçete" (Bitki Reçetesi) sistemiyle sadece ziraat mühendislerinin reçetesiyle satılacağı duyuruldu. Bu karar, İstanbul Fatih'te alüminyum fosfit içeren bir ilaçlamadan kaynaklandığı şüphelenen ve 4 kişilik Böcek ailesinin hayatını kaybettiği trajedi başta olmak üzere, benzer olayların ardından geldi.
Balıkesir, Türkiye'nin tarım ve hayvancılık açısından en güçlü illerinden biri. Zeytin, süt ürünleri ve sebze üretimiyle öne çıkan bölgede, pestisit kullanımı yoğun. Yanlış uygulama ise hem çiftçileri hem çevreyi hem de tüketicileri tehdit ediyor. Uzmanlar, "Tarım ilaçları doğru kullanıldığında verimi artırır, ama bilinçsiz kullanım ölümcül olabilir" diyor.
Tarım İlaçlarında Dikkat Edilmesi Gerekenler
Tarım ve Orman Bakanlığı ile uzmanların önerilerine göre, ilaçlama sırasında şu önlemler alınmalı:
- Kişisel Koruyucu Donanım (KKD) Zorunlu: Maske, eldiven, koruyucu tulum, gözlük ve çizme olmadan ilaçlamaya başlanmamalı. Cilt teması veya solunum yoluyla zehirlenme riski yüksek.
- Hava Koşulları ve Zamanlama: Rüzgarsız, yağışsız günlerde, sabah erken veya akşam serinliğinde uygulama yapılmalı. Sıcaklık 30°C üzeri veya rüzgar hızı 15 km/saati aşarsa ertelenmeli.
- Dozaj ve Etiket Kurallarına Uyum: İlacın ambalajındaki talimatlara harfiyen uyulmalı. Aşırı doz hem çevreye hem insan sağlığına zarar verir.
- Çevre ve Canlılar İçin Koruma: İlaçlama sırasında arı kovanı, su kaynakları, yerleşim alanları ve hayvanların bulunduğu yerlerden uzak durulmalı. Rüzgar yönüne dikkat edilerek sürüklenme önlenmeli.
- Depolama ve Taşıma: İlaçlar çocuk ulaşamayacağı, kilitli ve havalandırmalı depolarda saklanmalı. Boş ambalajlar gelişigüzel atılmamalı, yetkili toplama merkezlerine teslim edilmeli.
- Eğitim ve Reçete Sistemi: 2026'dan itibaren zirai ilaçlar sadece ziraat mühendisi reçetesiyle alınabilecek. Çiftçiler, ilçe tarım müdürlüklerinden eğitim almalı.
Hayvancılıkta ise yem ve ot ilaçlaması sonrası "bekleme süresi"ne (ilaç kalıntısının azalması için gereken süre) mutlaka uyulmalı. Aksi takdirde süt ve et ürünlerinde kalıntı birikerek tüketicileri zehirleyebilir.
Zehirlenme Durumunda Ne Yapılmalı?
Pestisit zehirlenmeleri akut (ani) veya kronik (uzun vadeli) olabilir. Ani zehirlenmede belirtiler şu şekilde:
- Baş ağrısı, baş dönmesi, bulantı-kusma
- Aşırı terleme, titreme, kas seğirmesi
- Görme bulanıklığı, nefes darlığı, bilinç kaybı
İlk Yardım Kuralları
- Kişiyi hemen temiz havaya çıkarın, kirli kıyafetleri çıkarın.
- Cilt teması varsa bol su ve sabunla yıkayın (ovalamayın).
- Kusma teşvik etmeyin (bazı ilaçlarda tehlikeli olabilir).
- Derhal 112'yi arayın veya en yakın hastaneye götürün. Yanınızda ilaç ambalajını götürün ki antidot (panzehir) doğru belirlensin.
- Bazı pestisitlerde (örneğin organofosfatlar) atropin gibi spesifik tedaviler gerekebilir – bunu sadece doktor yapmalı.
Uzmanlar, "Zehirlenmelerin çoğu önlenebilir. Koruyucu ekipman ve eğitimle risk sıfıra iner" diyor. Balıkesir Tarım ve Orman İl Müdürlüğü, çiftçilere ücretsiz eğitimler düzenliyor. Çiftçilerimizin bu eğitimlere katılmasının önemini hatırlatıyoruz!
UYARI!
Bu haber, kamuoyunu bilgilendirme amacı taşır. Tarım ilaçları, pestisitler ve kimyasal maddeler yalnızca uzmanların yönlendirmesi, ürün etiket talimatları ve Tarım ve Orman Bakanlığı’nın belirlediği mevzuatlar çerçevesinde kullanılmalıdır. Sağlıkla ilgili bilgiler tıbbi tavsiye niteliği taşımaz. Zehirlenme şüphesi durumunda vakit kaybetmeden 112 Acil Çağrı Merkezi aranmalı ve en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Haberde yer alan bilgiler, resmi açıklamalar ve uzman görüşlerine dayanır; herhangi bir yönlendirme veya teşvik içermez.
