Ekim ayında etkili olan yağışların Kasım’da kesilmesi, Balıkesir’de tarımın kırılganlığını bir kez daha gösterdi. Kuraklık uyarıları, değişen üretim modelleri ve çiftçilerin yeni arayışları bölgenin geleceğini yeniden şekillendiriyor.
Balıkesir, hem Marmara hem Ege ikliminin etkisini taşıyan özel bir coğrafyada yer alıyor. Bu avantaj uzun yıllardır tarımsal üretime büyük güç sağladı. Ancak son yıllarda değişen iklim koşulları, bu avantajı riskli bir sınava dönüştürdü. 2025 sonbaharı da bu değişimin son halkası oldu. Ekim ayında yağışlar şehri kısa süreli bir umutlandırdı fakat Kasım ayına gelindiğinde yağış rejimi aniden kesildi. Balıkesir’de tarım sektörünü yakından ilgilendiren bu durum, hem üreticileri hem uzmanları harekete geçirdi. İklim değişikliği artık soyut bir kavram olmaktan çıktı; çiftçinin tarlasında, zeytin bahçesinde, serasında somut bir baskı yaratmaya başladı.
Balıkesir tarımı, özellikle zeytin, süt ve et üretimi, sebze yetiştiriciliği, tahıl ve yem bitkileriyle Türkiye ekonomisinin önemli taşlarından birini oluşturuyor. Ancak bu geniş üretim yelpazesi, kuraklık ve düzensiz yağışlar karşısında daha kırılgan bir yapıya dönüştü. Üreticiler bu yıl Ekim’deki yağışların ardından toprağın nefes aldığını söyledi fakat Kasım’daki ani kesilme, bu nefesin kısa sürdüğünü ortaya koydu. Toprak nemi düşerken, su rezervleri beklendiği kadar dolmadı. Bu nedenle tarımsal sulama ihtiyacı daha sezon başında gündeme geldi.
Zeytin üreticileri en belirgin etkiyi hisseden kesimlerden biri oldu. Körfez hattında üreticiler, iklim değişikliğinin zeytin verimini oynattığını belirtiyor. “İki yıl verim yüksek, bir yıl düşük” şeklindeki geleneksel döngü artık bir tahmin aracı olmaktan çıktı. Üreticiler, sıcak sonbaharların çiçeklenme dönemine zarar verdiğini, yağışsız geçen ayların ise zeytin dane gelişimini zayıflattığını söylüyor. Bu nedenle Balıkesir tarımı, özellikle zeytinde, yeni adaptasyon yöntemlerine ihtiyaç duyuyor.
Hayvancılıkta da tablo farklı değil. Balıkesir, Türkiye’nin en büyük süt üretim merkezlerinden biri olarak önemli bir konuma sahip. Ancak kuraklık yem fiyatlarını doğrudan etkiliyor. Çiftçiler, ot veriminin düşmesiyle birlikte yem maliyetlerinin arttığını ifade ediyor. Bu durum hem süt hem et üreticisini zorlayan bir yük oluşturuyor. Üreticiler, iklim değişikliği nedeniyle çayır ve mera alanlarının eski verimliliğini kaybettiğini, buna bağlı olarak üretim maliyetlerinin yükseldiğini belirtiyor.
Sebze ve meyve üreticileri ise yağış rejimindeki düzensizliğin erken ekim ve geç hasat süreçlerini tehdit ettiğini dile getiriyor. Özellikle Manyas, Gönen ve Susurluk gibi bölgelerde çiftçiler, ekim zamanını doğru belirlemek konusunda zorlanıyor. Çünkü toprak bir ay nemli kalıyor, bir sonraki ay kuruyor. Bu belirsizlik, Balıkesir tarımını planlama açısından yeni bir döneme doğru itiyor. Çiftçiler artık ürün rotasyonlarını değiştiriyor, kuraklığa dayanıklı çeşitlere yöneliyor.
Üniversiteler ve tarım uzmanları da sahadaki dönüşümü yakından takip ediyor. Balıkesir Üniversitesi’nden akademisyenler, bölgedeki tarımın su yönetimi açısından kritik bir eşikte olduğunu söylüyor. Uzmanlar, baraj ve göletlerdeki doluluk oranlarının mevsim normallerinin altında seyrettiğine dikkat çekiyor ve özellikle “damla sulama gibi yöntemlerin zorunlu hale geleceği” değerlendirmesinde bulunuyor. Çünkü Balıkesir tarımı sadece mevcut kuraklığa değil, gelecekte daha sık yaşanacak ani yağış ve uzun kuraklık döngülerine karşı da hazırlık yapmak zorunda.
Tüm bu tabloya rağmen Balıkesir’in tarım potansiyeli hala güçlü. Bölgenin geniş tarım alanları, çeşitliliği ve üretim deneyimi büyük avantaj sağlıyor. Ancak bu avantajın sürdürülebilmesi için iklim değişikliğine uyum stratejilerinin hızla hayata geçirilmesi gerekiyor. Çiftçiler artık tek bir ürünle değil, çoklu ürün modeliyle riski dağıtıyor. Belediyeler ve kurumlar, yağmur hasadı projeleri ve modern sulama sistemlerine destek sunuyor. Tarım kredi kooperatifleri ve birlikler ise çiftçinin finansal yükünü azaltmak için yeni model arayışına giriyor.
Görünen o ki Balıkesir tarımı, iklim değişikliği eşliğinde yeni bir döneme adım attı. Yağışların Ekim’de başlayıp Kasım’da aniden kesilmesi, bu yeni dönemin “kararsız ve öngörülemez” yapısını net biçimde ortaya koydu. Bundan sonraki süreçte hem üretici hem kurumlar hem de yerel yönetimler, tarımın geleceğini iklim verilerine göre planlamak zorunda kalacak. Çünkü Balıkesir artık eski ikliminin konforlu düzenine güvenemiyor; daha esnek, daha bilinçli ve daha hazırlıklı bir tarım anlayışına ihtiyaç duyuyor.
