Bir yanda turşusu, sosisi, sucuğu ve özel ekmeğiyle "doyuruculuğun kitabını yazan" Ayvalık Tostu; diğer yanda Mihaliç peyniri ve salçasıyla "az malzemeyle çok lezzet" sunan Susurluk Tostu. Balıkesir, Türkiye'nin "tost başkenti" olma unvanını kimseye kaptırmıyor. Peki, bu iki gastronomi devi arasındaki farklar neler? İşte bir kültür mirası olan o lezzetlerin anatomisi.
Ayvalık Tostu: Bir "Kaos" Senfonisi
Ayvalık Tostu’nu sadece bir fast-food ürünü olarak görmek haksızlık olur. O, Ayvalık Tostçular Çarşısı’ndan yükselen kokuların bir simgesidir.
Sırrı Mayasında: Ayvalık Tostu'nun en büyük sırrı, nohut mayası ile yapılan özel ekmeğidir. Kabuğu sert ama içi pamuk gibi yumuşak olan bu ekmek, tost makinesinin presine maruz kaldığında dağılmaz, aksine lezzetleri içine hapseder.
Malzeme "Bombardımanı": Ayvalık tostu "yok yok" felsefesiyle hazırlanır. Kaşar, sucuk, sosis, salam yetmezmiş gibi; içine giren Rus salatası (bazı versiyonlarda), salatalık turşusu ve domates, yağlı ve sıcak malzemeyi ferahlatır.
Tescilli Lezzet: Ayvalık Tostu, Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından Coğrafi İşaret alarak tescillenmiş, standartları belirlenmiş bir üründür. Yani yediğiniz her tost, aslında bir kalite standardını temsil eder.
Susurluk Tostu: Sadeliğin İhtişamı
Balıkesir'in bir diğer ucunda, İstanbul-İzmir otoyolunun vazgeçilmez durağı Susurluk’ta ise felsefe tamamen değişir.
Başrol Oyuncusu: Mihaliç Peyniri: Susurluk tostu, gücünü karmaşadan değil, kaliteden alır. Tostun kalbinde, o bölgeye has, tuzlu, gözenekli ve sert dokulu Mihaliç Peyniri (Kelle Peyniri) yatar. Bu peynir eridiğinde uzadıkça uzar ve yağı ekmeğe geçer.
Salça Dokunuşu: Susurluk tostunu diğerlerinden ayıran imza niteliğindeki dokunuş ise ekmeğe sürülen domates salçasıdır. (Bazı tariflerde tereyağı ile karıştırılır).
Ekmeğin Farkı: Burada kullanılan ekmek daha standart, dikdörtgen formdadır ancak dışı mutlaka tereyağı ile yağlanır ve çıtır hale getirilir. Yanında köpüklü bir Susurluk Ayranı olmadan bu ritüel tamamlanmış sayılmaz.
Büyük Karşılaştırma: Hangi Tost Sizin İçin?
Okurlarımız için Türkiye’nin en popüler tost çeşitlerini, lezzet mimarisi açısından masaya yatırdık:
| Özellik | Ayvalık Tostu (Balıkesir) | Susurluk Tostu (Balıkesir) | Yengen / Kumru (İzmir) |
| Ana Felsefe | Doyuruculuk ve Çeşitlilik | Yerel Peynir ve Sadelik | Özel Susamlı Ekmek ve Et |
| Ekmek Tipi | Büyük, Oval, Nohut Mayalı | Standart Dikdörtgen Tost Ekmeği | Nohut Mayalı, Susamlı "Kumru" Ekmeği |
| İmza Malzeme | Turşu, Domates, Karışık Şarküteri | Mihaliç Peyniri ve Salça | İzmir Tulumu, Sosis, Salam |
| Yeme Şekli | Genellikle iki elle, dökerek | Tek elle, ayran eşliğinde | Ayaküstü, hızlı atıştırmalık |
Kazanan Balıkesir Gastronomisi
İster Ayvalık'ın o zengin, her ısırıkta farklı bir tat veren yapısını sevin; ister Susurluk'un tuzlu peynir ve salça ile yarattığı o nostaljik tadı... Günün sonunda kazanan Balıkesir mutfağı oluyor.
Uzmanlar uyarıyor: Gerçek bir Ayvalık Tostu yemek istiyorsanız, ekmeğinin "Ayvalık Ekmeği" olduğundan emin olun. Çünkü o lezzetin yarısı malzemeyse, diğer yarısı kesinlikle ekmeğidir.
