Balıkesir’de son yıllarda çevre konusunda farkındalık artsa da, evlerde kullanılan kızartma yağlarının lavabolara dökülmesi ciddi bir çevre sorunu olmaya devam ediyor. Özellikle kış aylarında artan kızartma tüketimiyle birlikte atık yağ miktarı da yükseliyor. Bu durum, hem kanalizasyon sistemlerine hem de doğal yaşama zarar veriyor. Uzmanlar, tek bir litre atık yağın binlerce litre suyu kirletebildiğine dikkat çekerek, bilinçsizce lavabolara dökülen yağların geri dönüştürülebilir bir kaynak olduğunun altını çiziyor.
Atık Yağlar Neden Tehlikeli?
Bitkisel atık yağlar lavaboya döküldüğünde sadece boruları tıkamakla kalmıyor; aynı zamanda su kanallarına, yeraltı sularına ve toprağa karışarak uzun vadede ciddi bir çevre kirliliğine yol açıyor. Yağlar kanalizasyon sistemlerinde soğuyarak katılaşıyor ve boruların iç yüzeyine yapışarak tıkanıklıkların başlıca nedeni hâline geliyor. Bu durum, belediyelerin temizlik maliyetlerini artırırken, vatandaşlar için de sık sık yaşanan altyapı sorunlarını beraberinde getiriyor.
Ayrıca, yağlar arıtma tesislerinde ayrıştırılması en zor maddeler arasında yer alıyor. Arıtılamayan yağlar su kaynaklarına karışarak hem içme suyu kalitesini hem de doğal yaşamı olumsuz etkiliyor. Özellikle göletlerde, akarsularda ve denizlerde yağ tabakası oluşması, su yüzeyine oksijen geçişini engelleyerek balık ve diğer canlı türlerinin yaşamını tehdit ediyor.
Geri Dönüştürülebilir Bir Kaynak
Atık yağlar doğru şekilde toplandığında, biyodizel üretiminde kullanılabilen değerli bir kaynağa dönüşüyor. Bu nedenle uzmanlar, her evde biriken yağların bidonlarda biriktirilerek geri dönüşüme uygun şekilde teslim edilmesini öneriyor. Türkiye genelinde pek çok geri dönüşüm firması ve çevre kuruluşu atık yağ toplama hizmeti sunuyor. Bu sistemlere dahil olmak hem çevreyi koruyor hem de enerji üretimine katkı sağlıyor.
Balıkesir’de de birçok apartman, site ve işyerinde özel toplama bidonlarının kullanıldığı biliniyor. Ancak bireysel hanelerde farkındalık hâlâ istenen seviyede değil. Vatandaşların büyük bir bölümü, özellikle küçük miktarlardaki kızartma yağını lavaboya dökmenin zararsız olduğunu düşünüyor. Oysa çevre mühendisleri, “Bir damlası bile doğaya zarar verir” diyerek bu yanlış kanıyı sık sık hatırlatıyor.
Evlerde Atık Yağ Nasıl Toplanmalı?
Atık yağ toplamak zor bir işlem değil. Uzmanların önerileri şöyle sıralanıyor:
Kullanılmış kızartma yağlarını kesinlikle lavaboya dökmeyin.
Soğuyan yağı temiz bir plastik şişe ya da cam kavanoz gibi kapalı bir kapta biriktirin.
Yağın içine su, yemek artığı ya da başka bir madde karıştırmamaya özen gösterin.
Şişe dolduğunda bölgenizdeki geri dönüşüm noktalarına teslim edin.
Eğer apartman veya site yönetiminizde toplama kutusu yoksa yönetimle görüşerek bunun sağlanmasını talep edebilirsiniz.
Evlerde yapılacak bu basit uygulama bile doğaya büyük bir nefes aldırmaya yetiyor.
Kış Aylarında Risk Daha Büyük
Kış aylarında kızartma tüketiminin artmasıyla birlikte atık yağ miktarı da çoğalıyor. Uzmanlar, kış boyunca lavabolarda görülen tıkanıklıkların büyük bir bölümünün atık yağlardan kaynaklandığını belirtiyor. Balıkesir gibi hem kent hem kırsal yerleşimlerin iç içe olduğu şehirlerde bu durum daha da kritik hâle geliyor. Çünkü atık yağlar sadece şehir merkezlerinde değil, kırsal bölgelerdeki su kaynaklarını da tehdit ediyor.
Kirsal alanlarda doğaya karışan yağlar, yağmur sularıyla yeraltına sızarak tarım alanlarına ulaşabiliyor. Bu da toprağın verimliliğini düşüren, su dengelerini bozan bir etki yaratıyor. Uzmanlar, özellikle zeytin ve sebze üretiminin yoğun olduğu Balıkesir’de atık yağların toprağa karışmasının uzun vadede tarımsal kaliteyi bile etkileyebileceğini belirtiyor.
Toplumsal Bilinç Şart
Atık yağların güvenli şekilde toplanması için en etkili yöntem farkındalığın artırılması. Çevre gönüllüleri, okul projeleri, site yönetimlerinin duyuruları ve sosyal medya kampanyaları, bireylerin alışkanlıklarını değiştirmede önemli rol oynuyor. Her bireyin bu konuda sorumluluk alması, Balıkesir’in doğal güzelliklerinin ve su kaynaklarının korunması için kritik öneme sahip.
Bugün küçük gibi görünen bir davranış, yarın büyük bir çevresel felaketin önüne geçebilir. Evde biriktirilen bir litre yağ, hem enerjiye dönüşüyor hem de doğanın kirlenmesini engelliyor.
Peki siz atık yağlarınızı nasıl değerlendiriyorsunuz? Evde biriktirip geri dönüşüme veriyor musunuz?
