Balıkesir Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası (BSMMMO) Başkanı Ertuğ Aslan, sahip oldukları dükkan ya da konutlarda ikamet etmeyip kiraya veren ve bundan gelir elde edenlerle ilgili kritik tarihin 1 Mart olduğunu hatırlattı.
Aslan, bu durumda olanların bu tarihe kadar kira gelirlerini beyan etmeleri gerektiğini belirtti. Beyandaki en önemli detaylardan birinin de 7 bin lira sınırı olduğunu ifade ederek, Kira beyanında kimler vergi ödemez? İstisna nasıl uygulanır? Gelir beyan etmeyen ne kadar ceza öder? sorularına yanıt verdi.
“BEYAN ETMEYENLERİN HAKKI ORTADAN KALKIYOR”
Gayrimenkul sahiplerinin kira gelir, emlak, değer artış kazancı, çevre temizlik vergisi ödediğini belirten Ertuğ Aslan, “Geçen yıl elde edilen kira gelirleri için beyan verilmesi gerekiyor. Geçen yıl elde edilen konut kira gelirlerinin 7 bin lirası gelir vergisinden istisna tutulacak. Bu tutarı geçmeyen kira gelirlerinin beyanı gerekmiyor. İstisnayı aşan gelirini beyan etmeyen ya da eksik bildirenin bu hakkı ortadan kalkıyor.
2022 yılı için geçerli olacak konut (mesken) istisna tutarı da 9 bin 500 lira olacak. İşyeri kira geliri için de beyanname sınırı yine her yıl yeniden belirleniyor. İş yeri kira geliri elde edenler için beyan sınırı 53 bin lira olup, 2022 yılı gelirleri için bu tutar 70 bin lira olacak. Ev sahipleri kiradan elde ettiği geliri önce beyan ediyor daha sonra da Mart ve Temmuz'da iki taksit halinde ödüyor” dedi.
KİMLER GELİR VERGİSİ ÖDEMEZ?
Aslan, açıklamasında gayrimenkul sermaye iradının mükellefinin, kira gelirine konu mal ve hakların sahipleri olduğunu anlatarak, “2021 yılı için mesken kira gelirlerinin 7 bin lirası, 2022 yılı için ise 9 bin 500 lirası gelir vergisinden istisnadır. Bu tutarın altında kalan mesken kira gelirleri için yıllık gelir vergisi beyannamesi verilmez. Beyana tabi geliri sadece kira geliri olan mükelleflerden, bir takvim yılı içinde elde ettiği konut kira geliri 2021 yılı için belirlenen istisna tutarı olan 7 bin lirayı aşanlar beyanname verecek. 1 Ocak-31 Aralık dönemine ait beyana tabi gayrimenkul sermaye iradı gelirleri için Mart'ın birinci gününden son günü akşamına kadar beyanname verilmesi gerekiyor” diye konuştu.
İSTİSNA NASIL UYGULANACAK?
Geçen yıl için mesken kira gelirinin 7 bin lirasının istisna olduğunu belirten Aslan, “Bu tutarın üzerinde mesken kira geliri elde edilmesi halinde verilecek yıllık gelir vergisi beyannamesinde beyan edilen kira gelirinden istisna tutarının düşülmesi gerekir. Kira gelirinin yanında ticari, zirai veya mesleki kazancını beyan etmek zorunda olanlar, istisna uygulamasından yararlanamıyor. Konut kira geliri elde eden kişilerin, yıllık olarak tespit edilen istisna tutarının altında kira geliri elde etmesi halinde vergi dairesinde mükellefiyet kaydı açtırmasına, beyanname vermesine gerek bulunmuyor” dedi.
“HER BİR ORTAK İSTİSNADAN AYRI AYRI YARARLANABİLİR”
Bir konuta birden fazla kişinin ortak olması halinde; bu konuttan elde edilen kira gelirlerinin vergilendirmesinde her bir ortağın istisnadan ayrı ayrı yararlanabildiğini kaydeden Aslan, “Bir mükellefin birden fazla konuttan kira geliri elde etmesi halinde ise istisna kira gelirleri toplamına bir defa uygulanır” bilgisini verdi.
İstisna uygulamasının, sadece, konut olarak kiraya verilen gayrimenkullerden elde edilen gelirler için söz konusu olduğunu anlatan Aslan, şöyle devam etti: “Örneğin, mesken ve işyeri kira gelirinin birlikte elde edilip beyan edilmesi halinde, istisna sadece mesken kira gelirine uygulanır. İşyeri kira gelirine istisna uygulanmıyor.”
“CEZA VAR”
Kira geliri elde etmesine rağmen kira gelirini beyan etmeyenlerin ya da düşük beyan edenlerin tespiti halinde ceza kesildiğini hatırlatan Aslan, “Kira bankadan ödenmezse ayrı ceza, beyanname verilmezse de ayrı cezası var. Bu ceza günümüz itibariyle kira bedelinin yüzde 5'i kadar (her bir işlem için) öngörülüyor. Mükellefler tarafından o yıla veya geçmiş yıllara ait olarak tahsil edilen kira bedelleri, tahsil edildiği yılın hasılatı sayılır. Örneğin; 2018, 2019 ve 2020 yılları kira gelirleri topluca 2021 yılında tahsil edilirse, 2021 yılının geliri olarak dikkate alınır” dedi.
Konut kira gelirinin beyan edilmemesi veya eksik beyan edilmesi halinde istisnadan yararlanılamayacağını ifade eden Aslan, “Ancak, idarece herhangi bir tespit yapılmadan önce, süresinde beyan etmedikleri veya süresinde verdikleri beyannamede yer almayan konut kira gelirlerini kendiliklerinden verecekleri beyanname ile beyan edenler istisnadan yararlanabilir” dedi.
KİRA BEDELİNİN HİÇ OLMAMASI HALİNDE NE YAPILMALI?
Kira bedelinin hiç olmaması veya düşük olması halinde, "emsal kira bedeli"nin esas alındığını ifade eden Aslan, “Buna göre; gayrimenkulün bedelsiz olarak başkalarının kullanımına bırakılması, kiraya verilen gayrimenkulün kira bedelinin emsal kira bedelinden düşük olması, hallerinde emsal kira bedeli esası uygulanır” diye konuştu.
Aslan, açıklamasının sonunda; “Sahibi oldukları gayrimenkulleri konut olarak kiraya verenler, gerçek gider usulünü seçmeleri halinde, buradan elde ettikleri kira gelirinden, oturdukları konut için ödedikleri kira bedelini gider olarak indirebilirler. Türkiye'de yerleşik olmayan kişilerin (çalışma veya oturma izni alarak altı aydan daha fazla bir süredir yurt dışında yaşayan Türk vatandaşları dâhil), yabancı ülkelerde ödedikleri kira bedelleri Türkiye'de elde ettikleri kira gelirinden gider olarak indirim konusu yapılamaz” ifadelerine yer verdi. Cengiz GÜNER
