Makine Mühendisleri Odası Balıkesir İl Temsilciliği Yürütme Kurulu Başkanı Bilal Barsbey, İran’ın teknik arıza mazeretiyle Türkiye’ye gelen doğalgazı kesmesinin ardından yaşanan enerji krizini değerlendirdi. Barsbey, “Bu tip belirsizliklerin enflasyonda telafisi mümkün olmayan sonuçlar doğurabileceği açıktır. Bu durumlarda devletin mutlaka bir B planı olmalıdır” dedi.
İran’ın teknik arıza mazeretiyle Türkiye’ye gelen doğalgazı kesmesinin ardından enerji krizinin baş gösterdiğini belirten Makine Mühendisleri Odası Balıkesir İl Temsilciliği Yürütme Kurulu Başkanı Bilal Barsbey, TEİAŞ’ın ilk olarak fabrikaların doğalgaz kullanımını yüzde 40 oranında kısıtladığını, alınan son kararla ülkedeki tüm Organize Sanayi Bölgelerinde (OSB) elektrik kısıntısı uygulamasının da yapılacağını söyledi.
Barsbey, “Kısıtlamanın nedeni de tam olarak bilinmemektedir. Üstelik işverenlerin, çalışanların ve tüm kamuoyunun endişeyle takip ettiği bu önemli gelişme net hiçbir açıklama yapılmadan oldu bittiye getirilmiştir. Türkiye’nin sanayisini durduranlar bunun gerçek gerekçesini açıklamalıdırlar. Maalesef tüm yönetim zaaf ve hatalarının sonuçlarının vatandaşa çıkarılması kamuoyu nezdinde artık kanıksanmış bir olaydır. Liyakatsiz insanlarla yürütülmeye çalışılan yönetim anlayışına artık bir son verilmelidir. Yapılan yönetim hatalarının sonuçları vatandaşa mal edilmemelidir. Geçim derdinin yanı sıra pandemiyle de mücadele etmeye çalışanların çoğu işveren tarafından izine gönderilmiştir. İlerleyen günlerde bir çözüm bulunmazsa fabrikalar kapılarına kilit vurmaya, işçiler kapı önüne konulmaya başlanacak ve kriz derinleşerek içinden çıkılmaz hale gelecektir.
Türkiye’nin günlük doğalgaz kullanımının 300 milyon metreküp olduğu tahmin edilmektedir. Zaten gaz yetmeyecek şekilde yeni yıla girildiği kamuoyunda birçok yetkin ağızlardan dile getirilmişti. En büyük hata gelecek yılın gaz ihtiyacı hesabının bütün kaynaklardan akış sağlanırken yapılmamasıydı. Kaynak kesildiğinde ne yapılması gerektiği önceden tüm teknikler ve TMMOB’nin ilgili yetkin odaları da işin içerisine katılarak net bir şekilde hesaplamalıydı. Dünya’da enerjinin önemi gün giderek artarken devletin plansız yatırımları maalesef daha karanlık günlerin işaretidir.
Şu anki durum haftalık bir plandır ve üç günü içermektedir. Devamındaki günlerde ne olacağı bilinmemektedir. Maalesef bu belirsizlik ilgili ortamı daha çok germektedir. Bu ben yaptım oldu anlayışı ve belirsizlik sanayicinin ileriye dönük program yapmasının önünde büyük bir engel teşkil etmektedir. Üretim ve ihracatın geleceği için enerji arz güvenliği bir an önce sağlanmalıdır. Bu tip belirsizliklerin enflasyonda telafisi mümkün olmayan sonuçlar doğurabileceği açıktır. Bu durumlarda devletin mutlaka bir B planı olmalıdır.
Elektrik kesintisi başta temel gıda üretimi olmak üzere otomotivden tekstile üretimde sürekliliğin sağlanması gereken demir, çeliğe kadar tüm ağır sanayi sektörlerini etkileyecektir. Özellikle temel gıda üretiminin elektrik kısıtlamasından muaf tutulması gerekmektedir. Üç gün ciddi üretim kaybına neden olacak, tedarik zincirinde kırılma yaşanacak, raflarda ürün bulundurmak zorlaşacak, maliyetler daha da artacak, artan fiyatlar gıda fiyatlarına yansıyacaktır. Kesintisi nedeniyle çiftçiler mağdur olacak, günlük sütlerini alarak işleyen süt fabrikaları sütü işleyemeyecektir. Bu nedenle de çitçinin sütü elinde kalacaktır. Soğuk depolar ve dondurulmuş gıda sektörü tonlarca ürünün bozulma riski ile karşı karşıyadır. Demir çelik ve cam sektörünün yanı sıra 7/24 soğumaması gereken çeşitli sanayi sektörü fırınlarının enerjisinin kapanması firmaları büyük zarara uğratacaktır. Bu durumda soğuk bakım gerekir ki bunun süresi en az 4-5 aydır. Örnek göstermek gerekirse bir cam fırınının fiyatı 40-50 milyon Euro civarındadır.
“ENEJİDE DIŞ BAĞIMLILIK YÜZDE 74”
Türkiye’nin doğalgaz ithalatında İran, Rusya ve Azerbaycan’ın ardından üçüncü sırada yer alıyor. Türkiye’nin birincil enerji tüketiminde dışa bağımlılığı ise her yıl daha da artıyor. 2000’li yıllarda yüzde 67 olan enerjide dışa bağımlılık 2020 yılında yüzde 74’e çıkmış durumda. Bu nedenle yurtdışında yaşanan bir aksaklık ülkede krize neden oluyor.
Ayrıca enerji ithalatı için harcanan para da sürekli artıyor.
Makine Mühendisleri Odası’nın (MMO) Türkiye’de Enerji’nin Görünümü raporuna göre Covid-19 salgınında gerek talep artışının yaşanmaması, gerekse petrol fiyatlarındaki düşüş nedeniyle, enerji ham maddeleri ithalat faturası 2020’de yüzde 30 azalarak 28,8 milyar dolar düzeyinde gerçekleşmişti. Ancak 2021’de petrol, doğalgaz ve kömür fiyatlarındaki hızlı artış eğilimi, yılın ilk dokuz ayında 31,5 milyar doları aşan enerji ham maddeleri ithalatı faturasının yüksek olacağı ve 40 milyar doları geçeceği tahmin ediliyor” dedi. Mahmut ACARÖZ
