GÜNMARSİFED; Güney Marmara Dernek Başkanlarının katılımı ve Federasyon Başkanı İsa Tamer Çelik Başkanlığında yaptığı dijital toplantıda başta Balıkesir ve Çanakkale’de olmak üzere tüm ülkede covid-19 pandemisi sonrasında tarımsal üretim ve gıda konusunu değerlendirdi.
Koronavirüs (Covid-19) salgını, küresel çapta bir sağlık krizine yol açmasının yanı sıra tarımı da ciddi ölçüde etkiliyor. Güney Marmara Sanayi ve İş Dünyası Federasyonu (GÜNMARSİFED) bu konuyu değerlendirmek üzere dijital bir toplantı ile bir araya geldi.
Dernek başkanları sırasıyla aldıkları sözlerde Balıkesir ve Çanakkale’nin tarımsal üretim ve gıda tedarik zinciri açısından büyük önemlerine ve bölge ekonomisinin temel direğinin tarımsal üretim olduğuna vurgu yaparak araştırmalar neticesinde konuyu değerlendirdi.
Toplantıda ele alınan ve Güney Marmara Sanayi ve İş Dünyası Federasyonunca hazırlanan rapora göre bazı temel tarımsal ürünlerde son yıllardaki gelişmelere bakıldı.
Buna göre; dünya buğday üretimi 2019/2020 pazarlama yılında geçen yıla göre yaklaşık 30 milyon ton artarak 763 milyon tona çıkmıştır. Ülkeler üretim artışı ile 2018 yılından azalan stoklarını tamamlamaya yönelerek küresel ticareti artırmıştır. 2020/2021 pazarlama yılı için ilk gelen izlenimlere göre Fas’ta rekoltenin azalacağı öngörülmektedir. Çin ve Türkiye'den gelen güçlü talep ile küresel ticaret yükselişini sürdürmektedir. Avrupa Birliği, Kazakistan ve ABD’de ihracat artışı, Kanada'da ise ihracat düşüşü yaşanmıştır.
Ocak ayında açıklanan 2019 yılı TÜİK resmi istatistiklerine göre ülkemizde buğday ekilişi 68,5 milyon dekar olup bunun 57,5 milyon dekarı ekmeklik, 11 milyon dekarı da makarnalık buğday alanıdır. Genellikle kuru tarım alanlarında üretimi yapılan ekmeklik buğdaydan arpa ve baklagillere, sulu tarım alanlarında üretimi yapılan makarnalık buğdaydan ise mısır ve pamuğa yönelim olmuştur. 2019 TUİK verilerine göre ülkemizde buğday ekilişlerinin yoğun yapıldığı iller araştırmasında bölgemizde ekimde bir değişim olmayacağı projeksiyonu yapılmıştır.
Dünya 2018 yılı soğan üretimi; 146 ülkede, 5 milyon ha alanda, yaklaşık 97 milyon ton olarak gerçekleşmiştir. Üretim genel olarak artış eğiliminde olup, bir önceki yıla göre alanda %0,7 artış, üretimde ise %0,7 azalış olmuştur. FAO 2018 yılı verileri ile Türkiye, dünya kuru soğan ekim alanında 14.sırada yer alırken, üretimde 7. sırada yer almaktadır. Dünya kuru soğan verimi 1.920 kg/da iken ülkemiz verimi 3.663 kg/da olup dünya ortalamasından yüksektir.
Dünya dış ticaretine konu kuru soğan ticaret hacmi 2017 yılında miktar olarak 15 milyon ton, parasal değer olarak da 6 milyar $ büyüklüğe sahip olup 2017 yılı ortalama ton fiyatı 393 $ olarak gerçekleşmiştir.
Türkiye’de 2019 yılında 613.580 dekar alanda 2,2 milyon ton kuru soğan üretimi gerçekleşmiştir. Kuru soğan üretiminin %84’ünü, ekim yapılan alanların da %76’sını dokuz ilimiz oluşturmaktadır.
Dünya genelinde son 5 pazarlama sezonuna ait mısır verileri incelendiğinde üretim alanlarında %2, üretim miktarında %10, tüketim miktarında %14 ve başlangıç stoklarında %15’lik bir artış görülmektedir. Ancak küresel iklim değişikliğine bağlı olarak 2018/2019 pazarlama sezonuna kıyasla 2019/2020 pazarlama sezonunda dünya mısır üretim alanları aynı kalırken, üretim miktarında %1’lik bir azalma ve tüketim miktarında %1’lik bir artış olmuştur. Mısır üretim tahmini geçen aya göre 2 milyon ton artış ile 1.112 milyon ton seviyesine yükselmiştir.
Dünyada 2019/2020 pazarlama yılında 168 milyon ton mısır ithalatı ve 166 milyon ton mısır ihracatı gerçekleşmiştir. Dünya mısır ithalatında AB ülkeleri ve Asya ülkeleri, mısır ihracatında ise ABD, Güney Amerika ülkeleri ve Ukrayna söz sahibidir. En büyük ihracatçı ülke olan ABD mısır ihracatında %26’lık bir paya sahiptir. Türkiye ise 2019 yılında 3 milyon ton ithalat ile dünya sıralamasında 17. sıradadır.
Türkiye mısır ekim alanları 2015 yılında 6,9 milyon dekar iken 2019 yılında 6,4 milyon dekar olarak gerçekleşmiştir. Diğer yandan 2015 yılında 6,4 milyon ton olan mısır üretimi, 2019 yılında 6 milyon ton olarak gerçekleşmiş olup aynı dönemde dekara verim ise 930 kg’dan 940 kg’a ulaşmıştır.
Covid-19 Pandemisi sonrası Avrupa genelinde, ortak bir platformda hareket edilerek, vatandaşları için gıda tedariğinin sürdürülebilir olması amacıyla AB çiftçilerini ve tarım kooperatiflerini desteklemeye karar verilmiştir.
Toplantı sonrası yapılan konuşmalar ve incelenen rakamlar ışığında Türkiye’yi doyuran bölge konumundaki Güney Marmara başta olmak üzere tarımsal üretim ve gıda tedariğinin ülkemiz açısından yaşamsal bir konu haline geldiği ve alışılagelmiş destek ve prosesler ile değerlendirilmesinin büyük risk taşıdığı ve topyekün ele alınarak covid-19 sonrasına göre yeni bir ortak tarım politikasının acil olarak oluşturulması gerektiği fikri üzerinde mutabık kalındı. Mustafa ATİK
