İstanbul’un Silivri açıklarında meydana gelen son deprem, sadece sarsıntı tehlikesini değil, aynı zamanda tsunami riskini de bir kez daha gündeme taşıdı. Uzmanlar, Balıkesir'e de kıyısı bulunan Marmara Denizi’nde beklenen büyük depremin ardından tsunami oluşma ihtimalinin göz ardı edilmemesi gerektiğini vurguluyor.
Marmara Denizi’nde tsunami olur mu?
Tsunami genellikle büyük okyanuslarda görülse de kapalı denizlerde de sarsıntıya bağlı olarak meydana gelebiliyor. Marmara Denizi, özellikle deniz tabanında meydana gelebilecek dikey faylanmalar sonucunda küçük çaplı tsunamiler üretebilecek bir yapıya sahip. Daha önce 1509 ve 1766 yıllarında İstanbul kıyılarında yaşanan depremlerden sonra denizin taşarak kıyılara ulaştığına dair tarihi kayıtlar bulunuyor.
Uzmanlar ne diyor?
Jeoloji ve afet uzmanları, Silivri açıklarında meydana gelen depremin tsunami oluşturacak büyüklükte olmadığını ancak bu tür depremlerin Marmara’daki aktif fay hatlarının hareketliliğini gösterdiğini ifade ediyor. Uzmanlar, olası İstanbul depreminin ardından su altı heyelanları veya fay kırıkları nedeniyle Marmara Denizi’nde 1 ila 2 metre yüksekliğinde tsunami dalgalarının oluşabileceğini ve kıyı şeridinde kısa sürede etkili olabileceğini belirtiyor.
TSUNAMİ RİSKİ İSTANBUL’UN HANGİ BÖLGELERİNİ ETKİLER?
Olası bir Marmara tsunamisinde özellikle Silivri, Avcılar, Bakırköy, Zeytinburnu ve Kadıköy gibi kıyıya yakın, alçak kotlu bölgelerin daha fazla risk altında olduğu ifade ediliyor. Uzmanlar, bu bölgelerde tsunami senaryolarına uygun tahliye planlarının hazırlanması gerektiğini savunuyor.
BALIKESİR İÇİN TEHLİKE VAR MI?
Ege ve Marmara Denizi’nde meydana gelebilecek olası bir tsunami senaryosu, Balıkesir’in bazı kıyı bölgeleri için de risk yaratabilir. Balıkesir’in kıyı bölgeleri ve olası tsunami etkilenme düzeyleri genel olarak şu şekilde:
Marmara Denizi Kıyıları (Bandırma, Erdek, Marmara Adası)
Risk Düzeyi: Orta ile Yüksek
Marmara Denizi’nde büyük bir fay hattı (Kuzey Anadolu Fay Hattı) geçmektedir ve bu hat üzerinde oluşabilecek büyük depremler (örneğin 7.0 üzeri) tsunami riski yaratabilir.
Erdek Körfezi ve Bandırma Limanı gibi girintili çıkıntılı, sığ sahil bölgeleri, dalga etkisini daha fazla hissedebilir.
Marmara Adası ise adanın çevresinde oluşacak lokal su hareketlerinden etkilenebilir.
Ege Denizi Kıyıları (Ayvalık, Altınoluk, Burhaniye, Edremit, Gömeç)
Risk Düzeyi: Düşük ile Orta
Ege Denizi, aktif deprem kuşaklarından biri olmakla birlikte, Balıkesir kıyıları açıklarında büyük bir fay hattı geçmemektedir.
Ayvalık Adaları ve Sarımsaklı Sahili, dalga yönüne göre etkilenme potansiyeline sahiptir ancak dalga kıyıya ulaşana kadar enerjisinin büyük kısmını kaybedebilir.
Altınoluk ve Edremit Körfezi gibi daha kapalı koylar, tsunami dalgasını kısmen sönümleyebilir ancak körfez içinde rezonans etkisiyle yerel yükselmelere neden olabilir.
Tsunami Etkisini Belirleyen Faktörler:
Deniz tabanı yapısı: Sığ ve düz kıyılar daha fazla suyun içeri girmesine neden olabilir.
Kıyının eğimi: Düz ve alçak kıyılar daha fazla su baskını riski taşır.
Kıyı yerleşimi: Sahile çok yakın yerleşimler (örneğin sahil otelleri, balıkçı barınakları) daha çok risk altındadır.
Bilimsel Kaynaklar ve Senaryolar:
AFAD ve Boğaziçi Kandilli Rasathanesi verilerine göre Marmara Denizi için olası tsunami senaryoları geliştirilmiş ve bu senaryolarda Bandırma ve Erdek kıyılarının özellikle 1 ila 2 metreye kadar su yükselmesinden etkilenebileceği ifade edilmiştir.
UNESCO’nun NEAMTWS (North-East Atlantic and Mediterranean Tsunami Warning System) programı da Marmara’nın potansiyel risk taşıyan alanlardan biri olduğunu belirtmektedir.
Sonuç olarak; Balıkesir'in Marmara Denizi'ne kıyısı olan Bandırma, Erdek ve Marmara Adası, tsunami riski açısından daha dikkatli izlenmesi gereken alanların başında geliyor. Ege Denizi'ne kıyısı bulunan Ayvalık, Gömeç, Burhaniye ve Edremit Körfezi için ise risk daha düşük olsa da tamamen yok sayılmamalıdır. Bu nedenle, yerel yönetimlerin erken uyarı sistemleri, kıyı planlaması ve halk bilinçlendirme çalışmalarıyla bu risklerin azaltılması gerekiyor.
