Balıkesir’in kalbinde yükselen Saat Kulesi, şehrin sadece buluşma noktası değil, aynı zamanda hafızasının da sembolü. 1827 yılında Silistre Valisi Girit-i Zade Mehmet Paşa tarafından inşa edilen kule, Osmanlı taş işçiliğiyle şekillenmiş nadide eserlerden biri. Kare planlı, yaklaşık 20 metre yüksekliğinde ve beş katlı olan yapı, mimarisiyle Galata Kulesi’ni andırıyor.
Tarih Boyunca Yıkılıp Yeniden Doğdu
Saat Kulesi’nin kaderi, Balıkesir’in deprem gerçeğiyle adeta iç içe. 1897 yılında meydana gelen büyük depremde tamamen yıkılan kule, yalnızca dört yıl sonra, 1901’de Mutasarrıf Ömer Ali Bey tarafından yeniden inşa edildi. Kitabeler ve arşivler, kulenin II. Abdülhamid’in tahta çıkışının 25. yılına ithafen yeniden yapıldığını gösteriyor. Daha sonra 1962’de ve 1985’te onarımlar gördü; taşlarına sinen yorgunluk her defasında titizlikle silindi.
Yüzyıllık “Tik Tak”lar
Kuleyi özel kılan bir diğer unsur ise, inşa edildiği dönemden kalan orijinal saat mekanizmasının hâlâ çalışıyor olması. Yüzyıllardır aynı sesle “tik tak” diyen bu mekanizma, hem teknolojik bir miras hem de kentin kalp atışı gibi görülüyor.
“Koca Saat”in Halktaki Yeri
Balıkesirliler için bu yapı sadece bir saat kulesi değil; adıyla sanıyla “Koca Saat”. Yerel halkın verdiği bu isim, kulenin şehrin belleğindeki ağırlığını da ortaya koyuyor. Dışarıdan gelenler için sıradan bir saat kulesi olan yapı, Balıkesirliler için kimliğin ve aidiyetin bir parçası. “Koca Saat” ayakta kaldığı sürece Balıkesir’in de ayakta olduğuna inanılıyor.
Depremlerle Süregelen Endişe
Balıkesir, Kuzey Anadolu Fay Hattı’nın kollarına yakın bir il. Bu nedenle her büyük sarsıntıda gözler ilk olarak “Koca Saat”e çevriliyor.
10 Ağustos 2025’te Sındırgı merkezli 6.1 büyüklüğünde deprem yaşandı. Resmî kontrollerde kulede herhangi bir olumsuzluk raporlanmadı.
2025 yazı boyunca art arda kaydedilen 5’in üzerindeki depremler sonrası da yapılan resmî incelemelerde olumsuz bir duruma rastlanmadı.
7 Eylül 2025’te meydana gelen deprem de Balıkesir merkezde hissedildi, ancak “Koca Saat”te sorun gözlemlenmedi. Konuya dair resmî bir açıklama da yapılmadı.
Kültürel Miras ve Koruma Sorumluluğu
Uzmanlara göre, taş yapılarda deprem riski daha yüksek. Bu nedenle Balıkesir Saat Kulesi gibi simgesel eserler için güçlendirme projeleri hayati önem taşıyor. Çünkü kule yalnızca tarihi bir yapı değil; şehrin kimliği, hafızası ve halkın ortak belleği.
“Koca Saat”in taşlarında 200 yıla yakın bir tarih, mekanizmasında ise hâlâ işleyen bir zaman makinesi gizli. Resmî kayıtlara göre son büyük depremlerden hiç etkilenmemiş olması, Balıkesirlilere güven veriyor. Ancak art arda yaşanan sarsıntılar bu sembolün geleceğini yeniden tartışmaya açıyor. Koca Saat, depremler karşısında zamana direnen bir sembol olarak Balıkesir’in kalbinde varlığını sürdürüyor.
