Sıcağın asfaltı erittiği, elektriğin kesildiği günlerde bile dimdik duran, kokusuyla ferahlatan ve sinekleri uzaklaştıran balkon bitkileri. Balıkesir’in sert iklimine meydan okuyan bu türler, dört mevsim canlı kalıyor.
Geçtiğimiz hafta Balıkesir adeta kavruldu. Asfaltlar eridi, klimalar pes etti. Aşırı sıcaklar ve artan enerji kullanımı nedeniyle birçok mahallede trafo arızaları ve elektrik kesintileri yaşandı. Bu zorlu hava koşullarından sadece insanlar değil, balkonlarımızı süsleyen bitkiler de olumsuz etkilendi.
Peki Balıkesir gibi yazın 40 dereceyi aşan, kışın ise -10 derecelere kadar inebilen sert iklim şartlarında, balkonlarımızda gönül rahatlığıyla yetiştirebileceğimiz dayanıklı bitkiler hangileri? Üstelik bazıları sadece dayanıklı olmakla kalmıyor; mis gibi kokularıyla ortamı ferahlatıyor, sinekleri bile uzak tutuyor.
İşte dört mevsim boyunca balkonunuza hem güzellik hem de işlev kazandıracak, zorlu iklim koşullarına karşı dirençli çok yıllık bitkiler:
Lavanta – Sıcakta Coşar, Sineği Kaçırır
Eğer balkonunuz gün boyu güneş alıyorsa, lavanta tam size göre. Kuraklıktan etkilenmeyen bu bitki, yaz sıcağında çiçeklenmeye doymuyor. Mor tonlardaki çiçekleriyle hem görüntü hem koku anlamında çok şey katıyor. Sinekleri uzak tutması da cabası. Balıkesir’in yaz akşamlarında ferahlık isteyenlerin ilk tercihlerinden biri.
Adaçayı – Balkonunuza Şifa Gelsin
Bazı bitkiler sadece süs olsun diye değil, ruh versin diye yetiştirilir. Adaçayı onlardan biri. Hem yaprakları aromatik, hem görünümü dekoratif. Üstelik arılar da bayılıyor. Eğer güneşli ve rüzgârsız bir köşeniz varsa, bu bitki balkonunuzda hem güzel durur hem de çayını yaparsınız.
Alev Çiçeği – Balkonda Renk Patlaması
Sarı, turuncu, kırmızı... Yazın sıcağında enerjisi hiç düşmeyen bu bitki balkonunuza tam anlamıyla bir “renk patlaması” yaşatır. Sıcağa, susuzluğa aldırış etmeden çiçek açar. Balkonunu daha canlı ve neşeli göstermek isteyenler için harika bir tercih.
Ekinezya – Güzel Görünür, Faydalı Bilinir
Ekinezya genellikle bağışıklıkla ilişkilendirilir ama aslında görüntüsü de bir o kadar güçlüdür. Yaz aylarında açan iri çiçekleriyle dikkat çeker. Soğuklara dayanıklılığı da cabası. Özellikle doğallıktan hoşlananların balkonunda mutlaka bir köşeyi hak ediyor.
Civanperçemi – Sessiz Güç
Çiçekleri küçük ama etkisi büyük. Hem zarif görünür hem de böcekleri uzak tutmasıyla tanınır. Toprağı da güçlendirdiği söylenir. Yani sadece görsellik değil, ekolojik fayda da sunar. Serin sabahlarda hafif rüzgârla birlikte yayılan kokusu da ayrı bir keyif.
Kedi Nanesi – Sineği Kov, Keyfi Koru
Adına aldanmayın; her kediyi çılgına çevirmiyor. Ama hoş kokusu, sinekleri gerçekten uzak tutuyor. Gri-mavi yaprakları da göze hitap ediyor. Fazla su istememesi ve kolay bakımıyla tembeller için birebir. Yazın balkonda hafif esintide bile kokusu hissedilir.
Kaya Gülü – Yıl Boyunca Sessizce Çiçek Açar
Bu bitki gösteriş peşinde koşmaz ama sadeliğiyle gönül çeler. Güneşi gördüğünde minik çiçekler açar, fazla ilgi istemez. Asıl dikkat edilmesi gereken şey, mevsimlik versiyonlarıyla karıştırmamaktır. Gerçek çok yıllık varyetesi alınırsa yıllarca dostluk eder.
Kekik – Hem Kokar Hem Sofraya Gider
Bir taşla iki kuş: Sinek kovar, yemeklere girer, kokusuyla baş döndürür. Kuraklığa dayanıklıdır ama toprağı iyi süzmelidir. Güneşi sever, gölgeye küsmez ama asıl parladığı yer aydınlık balkon köşeleridir. Akşamüzeri kuruyan yaprakları ufaladığında o kokuyu unutamazsın.
Biberiye – Balkonun Dimdik Duran Üyesi
Biberiye sanki kendi kendine yeter gibi bir havası olan bitkilerden. Ne nazlıdır, ne hassas. Güneşi sever, rüzgârı umursamaz. Dik yapısıyla saksıya şekil verir. Soğukta da hayatta kalır. Mis gibi kokar, mutfağa da katkı sağlar. Balkonunu ciddiye alanlar için sade ama güçlü bir tercihtir.
Konumlandırma İçin İp Uçları;
Lavanta, Alev Çiçeği, Biberiye türlerini Güney cepheye, Ekinezya, Civanperçemi gibi türleri mümkünse Doğu’ya bakan cepheye ve Adaçayı, Kekik, Kedi Nanesi’ni mümkünse yarı gölgeye konumlanmalıdır.
Toprak ve Drenaj Önemli!
Bitkilerin kökü ne kadar rahatsa, üstü de o kadar sağlıklı olur.
Balkonunuz ne kadar güneş alırsa alsın, toprak kötü, drenaj yetersizse sonuç yine hüsran olabilir. Balıkesir gibi hem yazın kavurucu sıcakların hem de kışın don olaylarının yaşandığı bir şehirde, bitkinin kök sistemini korumak en az doğru türü seçmek kadar önemli.
Saksı Seçimi: Altı Deliksiz Saksı, Başlı Başına Bir Hata
Balkon bitkileri için kullanılacak saksının altı mutlaka delikli olmalı. Böylece fazla su kolayca dışarı çıkabilir ve kökler çürümekten korunur. Alt tabana ponza taşı, çakıl ya da lava taşı gibi geçirgen malzemeler yerleştirmek, suyun saksı içinde birikmesini önler.
Tercih olarak kil saksılar nefes alır ve yaz sıcaklarında toprakta buharlaşmayı dengeler. UV dayanıklı kaliteli plastik saksılar da hafiflik ve dayanım açısından iyi bir alternatif olabilir.
Toprak Karışımı: Ne Suyu Hemen Kaçırmalı Ne de Çamur Gibi Tutmalı
Torf, Bahçe Toprağı, Perlit karışımı kullanabilirsiniz. Perlit kullanımı çok abartılmamalı ek olarak saksı zeminine ponza taşı ya da lav kayası kırığı ekleyebilirsiniz.
Bu yapı hem hava geçirgenliği sağlar hem de suyu gerektiği kadar tutar. Unutma, kışın don riskine karşı toprak çok su tutmamalı, yazın ise su biriktirip kökü haşlamamalı.
Sulama: Az Sık Ama Tam Yerinde
Sulama sıklığı değil, sulamanın doygunluğu önemlidir. Sabah erken saatlerde veya akşamüstü sulama en uygunudur.
Bitkiyi suladığında, saksının altından su çıkmalı. Ama o çıkan su tabakta uzun süre kalırsa, kök çürümesine sebep olabilir. Tabak boşaltılmalı. Sıcak günlerde üstten spreyleme yaparak yapraklara da nem desteği verilebilir ancak güneşli saatlerde yaprağa su değmemeli!
