CHP davası ‘Kayyum’ ve ‘Mutlak Butlan’ kavramlarını gündeme taşıdı
Cumhuriyet Halk Partisi’nin (CHP) genel kurul süreciyle ilgili olarak görülmekte olan dava, yalnızca siyaset gündemini değil, hukuki terimleri de tartışma konusu haline getirdi. Özellikle “kayyum” ve “mutlak butlan” ifadeleri, dava kapsamında kamuoyunun sıkça karşılaştığı kavramlar arasında yer aldı. Peki bu iki terim ne anlama geliyor ve aralarındaki farklar nelerdir?
KAYYUM NEDİR?
Kayyum, bir kurum ya da şirketin yönetiminin geçici süreyle mahkeme kararıyla elinden alınıp, atanacak bir kişiye ya da heyete devredilmesidir. Genellikle tüzel kişiliklerin kanunlara aykırı işlemler gerçekleştirdiği, görevlerini yerine getirmediği veya iç çatışmalar nedeniyle yönetilemez hale geldiği durumlarda başvurulan bir yoldur.
Örneğin bir şirketin ortakları arasında yaşanan anlaşmazlık nedeniyle şirketin faaliyetleri durma noktasına geldiyse, mahkeme şirketin varlığını ve faaliyetini koruyabilmek adına kayyum atayabilir. Siyasi partilerde de parti organlarının çalışamaz hale gelmesi gibi istisnai durumlarda kayyum atanması gündeme gelebilir.
MUTLAK BUTLAN NEDİR?
“Mutlak butlan”, Türk hukuk sisteminde bir işlemin baştan itibaren geçersiz olduğunu ifade eder. Yani yapılan bir işlem, kanunen yok hükmündedir ve hiçbir hukuki sonuç doğurmaz. Bu tür işlemler, mahkemeye başvurmadan dahi geçersiz kabul edilir.
Örneğin bir dernek, tüzüğünde yazan kurallara aykırı bir şekilde genel kurul yaparsa ve bu kurul sonucunda alınan kararlar usulsüzse, bu kararlar mutlak butlan kapsamında değerlendirilebilir. Yani baştan itibaren geçersizdir.
İKİ KAVRAM ARASINDAKİ EN BELİRGİN FARK
Kayyum, bir sürecin geçici olarak idari veya hukuki denetime alınmasını ifade ederken, mutlak butlan bir işlemin hiç doğmamış sayılması anlamına gelir. Kayyumda kurum veya yapı varlığını sürdürür, ancak kontrol başkasına geçer. Mutlak butlanda ise yapılan işlem yok hükmündedir, sonuçları geçerli değildir.
CHP davası özelinde bu iki kavramın gündeme gelmesi, hem siyasi hem hukuki çevrelerde dikkatle takip ediliyor. Mahkemenin vereceği karar yalnızca partinin geleceğini değil, aynı zamanda Türkiye’de siyasi partilere ilişkin yargı kararlarının sınırlarını da belirleyecek nitelikte olabilir.