Balıkesir’de 10 Ağustos ve 27 Ekim tarihlerinde meydana gelen 6.1 büyüklüğündeki depremler, kentte büyük bir endişeye yol açtı. Artçı sarsıntılar sürerken vatandaşlar, “Bir sonraki sarsıntı ne zaman olacak?” sorusunun yanı sıra, “Evimiz güvenli mi?” endişesini de taşıyor. Özellikle yeni eve taşınmayı planlayanlar için en kritik konu, binaların depreme dayanıklılığı. Uzmanlar, “Taşınmadan önce doğru soruları sormak, hayat kurtarır” diyor.
Yeni Eve Taşınmadan Önce Hangi Sorular Sorulmalı?
Balıkesir gibi aktif fay hatları üzerinde bulunan bir şehirde yaşamak, deprem riskini her zaman gündemde tutmayı gerektiriyor. İnşaat mühendisleri, ev arayışında olan vatandaşların öncelikle şu soruları sorması gerektiğini belirtiyor:
Bu binanın yapı ruhsatı ve iskan belgesi var mı?
Bu belgeler, binanın yasal olarak denetimden geçtiğini ve yönetmeliklere uygun olarak inşa edildiğini gösterir. Belgeleri olmayan yapılardan uzak durulmalı.Zemin etüdü yapılmış mı?
Zemin yapısı, bir binanın depreme dayanıklılığı açısından belirleyici unsurdur. Balıkesir’in bazı bölgelerinde zemin gevşek olduğundan, bu raporun incelenmesi hayati önem taşır.Bina kaç yaşında ve hangi yönetmeliğe göre yapıldı?
1999 Marmara Depremi’nden sonra yürürlüğe giren yeni yönetmelikler, yapı güvenliği açısından çok daha sıkı koşullar getiriyor. Bu tarihten önce yapılmış binalar riskli olabilir.Taşıyıcı sistem ve kolon kiriş durumu kontrol edildi mi?
Gözle sağlam görünen binalarda bile kolonlarda çatlak veya korozyon olabilir. Uzmanlar, taşınmadan önce yapı denetim firmalarından dayanıklılık raporu alınmasını öneriyor.Apartmanda sığınak veya toplanma alanı var mı?
Yeni yönetmeliklere göre yapılan binalarda sığınak bulunması zorunlu. Ancak birçok apartmanda bu alanlar ya depoya çevriliyor ya da hiç yapılmıyor. Taşınmadan önce mutlaka sorulmalı.
Deprem Güvenliğinde Fiyat Değil, Sağlamlık Önemli
Balıkesir Üniversitesi Jeoloji Mühendisi Dr. Ayla Çetinkaya, vatandaşların ev tercihi yaparken sadece fiyat kriterine odaklanmaması gerektiğini vurguladı:
“Fiyat uygun diye riskli bir binada oturmak, büyük bir hata. Ucuz kira veya satış bedeli cazip görünebilir ama can güvenliği parayla ölçülemez. Vatandaşlarımız artık evin konumuna, binanın yaşına ve dayanıklılığına dikkat etmeli.”
Dr. Çetinkaya ayrıca, her binanın dıştan bakıldığında sağlam görünmesinin yanıltıcı olduğunu belirterek, “Gerçek güvenliği anlamanın tek yolu teknik incelemedir” dedi.
Sığınaklar Hayati Öneme Sahip
Deprem sonrası en güvenli alanlardan biri olan sığınaklar, Balıkesir’de birçok binada ne yazık ki bulunmuyor. Bazı apartmanlarda sığınak alanlarının depo veya otopark olarak kullanıldığı görülüyor.
Uzmanlar, vatandaşlara şu uyarıda bulunuyor:
“Evinizi kiralamadan ya da satın almadan önce mutlaka binada sığınak olup olmadığını sorun. Olası bir depremde burası hem ilk toplanma hem de geçici koruma alanı olabilir.”
Bu bilinç, yalnızca bireysel güvenliği değil, tüm apartman sakinlerinin yaşamını da doğrudan etkiliyor.
Deprem Çantasını Hazırlamayı Unutmayın
Yeni eve taşınmak kadar, orada acil durum hazırlığı yapmak da büyük önem taşıyor. AFAD, her evde bir “deprem çantası” bulundurulması gerektiğini vurguluyor. Bu çantada:
Su ve uzun ömürlü gıdalar,
El feneri ve pil,
İlk yardım seti,
Düdük,
Kimlik ve önemli evrakların fotokopileri
bulunmalı.
Uzmanlar ayrıca çantanın kapıya veya kolay ulaşılabilir bir yere konulması gerektiğini belirtiyor.
Kentsel Dönüşüm ve Bilinçli Vatandaşlık
Balıkesir genelinde birçok bölgede kentsel dönüşüm projeleri devam ediyor. Ancak vatandaşların bu süreçte pasif kalmak yerine, oturdukları binaların risk durumunu öğrenmeleri gerekiyor. Basit bir zemin ve taşıyıcı sistem analizi, hem kiracılar hem de ev sahipleri için büyük fark yaratabilir.
Uzmanlar, “Korku yerine bilgiyle hareket etmenin” önemine dikkat çekiyor:
“Depremi engelleyemeyiz ama etkilerini azaltabiliriz. Bunun yolu, sağlam binalarda oturmak ve bilinçli davranmaktır.”
Doğru Sorular Hayat Kurtarır
Balıkesir’de peş peşe yaşanan depremler, şehirdeki vatandaşlara deprem bilinciyle yaşamanın gerekliliğini bir kez daha hatırlattı. Yeni eve taşınacak olanlar için artık en önemli kriter, “görünüş” değil “güvenlik” olmalı.
Uzmanlar, şu çağrıyı yapıyor:
“Evin manzarasına, fiyatına ya da konumuna bakmadan önce sorun: Bu bina depreme dayanıklı mı?”
Deprem gerçeğiyle yaşayan Balıkesirliler için bu sorunun cevabı, belki de hayat ile ölüm arasındaki farkı belirleyecek.
