Son dönemde hem Türkiye’de hem de dünyada otomotiv sektörüne dair en çok dile getirilen şikâyetlerden biri, kaza anında açılmayan airbagler. Bayiden çıkan hasarlı araç iddiaları ve güvenlik sistemlerindeki aksaklıklarla birleşince, sürücülerde güven kaygısı giderek artıyor. Emniyet kemerinden sonra insan hayatını koruyan en önemli teknoloji olarak görülen airbaglerin devreye girmemesi, hayati soru işaretleri yaratıyor.
Airbag Nedir, Nasıl Çalışır?
Airbagler, çarpışma sırasında yolcuların baş, göğüs ve vücutlarının darbelere karşı korunmasını sağlayan bir güvenlik sistemi. Çarpışma sensörleri belirli bir hız ve şiddet eşiğini algıladığında, kontrol ünitesi milisaniyeler içinde gaz jeneratörünü harekete geçiriyor ve hava yastığı açılıyor. Ancak bu zincirin her halkasının kusursuz çalışması gerekiyor; en küçük aksaklık, sistemin tamamen devre dışı kalmasına yol açabiliyor.
Airbaglerin Açılmama Sorunu: Temel Nedenler
1. Üretim Hataları
Uluslararası güvenlik raporlarına göre 2015–2025 yılları arasında dünya genelinde 50 milyondan fazla araç, airbag sistemlerindeki üretim hataları nedeniyle geri çağrıldı. Özellikle gaz jeneratörlerinde kullanılan amonyum nitrat bazlı bileşenler, nem ve sıcaklık değişimlerine karşı hassasiyet göstererek patlama ya da hiç açılmama sorununa neden oldu. Bu kriz, otomotiv tarihinin en büyük geri çağırma dalgalarından birine dönüştü.
2. Sensör ve Yazılım Arızaları
Airbaglerin açılmasını tetikleyen sensörler, çarpışmanın yönünü ve şiddetini doğru algılamalı. Yanlış kalibrasyon veya güncel olmayan yazılım sürümleri, sistemin yanlış zamanda açılmasına ya da hiç açılmamasına yol açabiliyor.
3. Bayiden Çıkan Hasarlı Araçlar
Türkiye’de zaman zaman gündeme gelen “sıfır araçta hasar” iddiaları, airbag sistemlerini de etkiliyor. Fabrika montajında veya nakliye sırasında oluşan küçük darbeler, sensör bağlantılarını zayıflatabiliyor.
4. Bakım ve Kullanıcı Hataları
Airbaglerin sağlıklı çalışması için düzenli bakım şart. Yetkisiz servislerde yapılan müdahaleler, sistemin güvenilirliğini azaltabiliyor. Örneğin direksiyon simidi ya da ön konsolda yapılan modifiyeler, kablolara zarar vererek airbagin devreye girmesini engelleyebiliyor.
Unutulan Ön Yolcu Airbag’i: Aman Dikkat!
Ön yolcu airbag’i, bazı araçlarda kullanıcı tarafından kapatılabiliyor. Bunun temel sebebi, bebek koltuğunun öne takılması durumunda airbagin açıldığında çocuğa zarar verme ihtimali. Bu yüzden çoğu araçta torpido gözünün yanında anahtarla çevrilen bir buton ya da araç menüsünde elektronik bir ayar bulunuyor.
Buradaki en büyük risk ise şu:
Çocuk koltuğu kaldırıldıktan sonra airbag yeniden açılmazsa, ön koltukta oturan yetişkin için ciddi yaralanma riski doğabiliyor.
Kaza anında kapalı kalan yolcu airbag’i, emniyet kemeri takılı olsa bile ciddi yaralanmalara yol açabiliyor.
Önemli Uyarı: Çocuk koltuğu önde kullanılacaksa airbag kapalı konumda olmalı. Ancak koltuk kaldırıldıktan sonra ayar mutlaka tekrar açık hale getirilmeli.
Araç sahiplerinin bu detayı atlamaması, hatta her bakımda servisten airbag durumunu kontrol etmelerini istemesi, güvenlik açısından kritik öneme sahip.
Söz konusu kullanım için mutlaka üreticinin tavsiye ettiği kullanım senaryolarına ve kullanım kitabına/kılavuzuna bakılmalı!
Çözüm İçin Neler Yapılabilir?
Tüketiciler bilinçlenmeli: Araç sahipleri düzenli olarak geri çağırma kampanyalarını takip etmeli.
Daha sıkı denetim: Bayiler ve üreticiler, teslimat öncesi detaylı kalite kontrol yapmalı.
Yasal düzenlemeler: Türkiye’de geri çağırma süreçleri hızlandırılmalı ve şeffaf bilgilendirme zorunlu hale gelmeli.
Yetkisiz müdahalelere dikkat: Airbag sistemine bilinçsiz yapılan her işlem hayati riski beraberinde getiriyor.
Airbagler, otomotiv güvenliğinin en kritik unsurlarından biri. Ancak üretim kusurları, sensör arızaları, bayideki denetim eksiklikleri ve kullanıcı kaynaklı hatalar yüzünden, hayat kurtarması gereken bu teknoloji bazen hayal kırıklığına dönüşüyor. Daha sıkı kontroller, şeffaf bilgilendirme ve bilinçli kullanıcı davranışları olmadan, airbagler güvenlik kalkanı olmaktan uzaklaşabilir.
