Manisa’nın Kula ilçesi sınırlarında yer alan volkanik alan, binlerce yıl önce lavların hüküm sürdüğü bir coğrafyaydı. Bilim insanları, bölgedeki bazı volkanların 10 ila 15 bin yıl kadar genç olduğunu belirtiyor. Kula bugün sessiz olsa da, jeolojik olarak hâlâ “uyuyan” bir sistem olarak kabul ediliyor.
Yanık Toprakların Diyarı
Kula Volkanik Alanı, Batı Anadolu’nun en dikkat çekici jeolojik bölgelerinden biri. Manisa’nın Kula ilçesi yakınlarında bulunan bu alan, antik dönemde “Katakekaumene” yani yanmış topraklar olarak anılıyordu.
Antik Yunan coğrafyacısı Strabon, bu bölgeyi “toprağı ateşle yanmış, siyah lavlarla kaplı” olarak betimlemişti. Lav akıntılarının kararttığı topraklar nedeniyle halk arasında da “Yanık Ülke” adıyla tanındı.
Üç Büyük Patlama Dönemi
Bilimsel çalışmalara göre Kula Volkanik Alanı, üç farklı dönemde lav püskürtmüş:
İlk Evre (1,1 milyon yıl önce): Bölgenin ilk lav akıntıları geniş bir taban oluşturdu.
Orta Evre (yaklaşık 300 bin yıl önce): Yeni lav konileri ve tüf tabakaları gelişti.
Genç Evre (10 ila 15 bin yıl önce): En son lav akıntıları meydana geldi; bu dönem halen jeolojik olarak “genç” kabul ediliyor.
Kula çevresinde bugüne dek 80’den fazla volkan konisi ve 20’den fazla lav akıntısı tespit edildi. En bilinen volkanlar arasında Divlit Tepe, Sandal, Burgaz Tepe, Karatepe ve Elecik yer alıyor.
Bilimsel İncelemeler: Kula Tamamen Sönmüş Değil
yüzyılda Alman jeolog Philippson, bölgeyi Avrupa’nın en genç volkanik alanlarından biri olarak tanımladı.
Cumhuriyet döneminde Maden Tetkik Arama (MTA) ve AFAD tarafından yapılan radyometrik ölçümler, bazı lavların 10–12 bin yıl kadar genç olduğunu gösterdi.
Bu da Kula’daki son volkanik hareketlerin, insanlık tarihinin Neolitik Çağına denk geldiğini ortaya koydu.
Jeofizik araştırmalar, yerin derinliklerinde hâlâ kısmen erimiş kayaçlar bulunduğunu ve bu nedenle sistemin tamamen “ölü” sayılmadığını ortaya koyuyor.
Yani Kula sessiz ama jeolojik olarak nefes alan bir yapı.
UNESCO Jeoparkı: Doğanın Mirası
2013 yılında Kula–Salihli Jeoparkı, UNESCO Küresel Jeopark statüsü kazandı. Bu unvan Türkiye’de bir ilk olma özelliği taşıyor.
Jeopark sınırlarında lav tünelleri, bazalt sütunlar, tüf tabakaları, mağaralar ve lav üstüne yapılmış antik yollar bulunuyor.
Bazı lav tünellerinde tarih öncesi insan izlerine ve mezar kalıntılarına da rastlanmış durumda.
Bu doğal miras, yalnızca jeolojik değil kültürel bir hazine olarak da değerlendiriliyor.
Kula ve Depremler: Tetiklenme İhtimali Var mı?
Kula, Gediz Graben Sistemi üzerinde yer alıyor ve bu hat Balıkesir–Akhisar–Kula doğrultusunda aktif faylarla kesişiyor.
Son dönemde Balıkesir’de yaşanan 6.1 büyüklüğündeki depremler ve 5 civarındaki artçı sarsıntılar, akıllara “Kula yeniden aktifleşir mi?” sorusunu getirdi.
Uzmanlara göre, bu tür depremler yer kabuğundaki basınç dengesini değiştirebilir, ancak doğrudan bir volkanik patlamayı tetikleyecek düzeyde enerji oluşturmaz.
Kula’da tarihsel dönemde hiç patlama kaydı yok.
Yine de bölgenin altındaki magma sistemleri tamamen sönmüş sayılmadığı için jeolojik izleme önem taşıyor.
Uykudaki Devin Sessizliği
Bugün Kula Volkanik Alanı, turistik geziler, bilimsel incelemeler ve doğa yürüyüşleri için ziyaretçilerini ağırlıyor.
Siyah lavlarla kaplı “Yanık Ülke”nin her köşesi, geçmişte yeryüzünün ateşle yeniden şekillendiği dönemleri hatırlatıyor.
Bilim insanları, bölgedeki volkanik yapıların şu anda tehlike oluşturmadığını ancak Batı Anadolu’nun tektonik hareketliliği nedeniyle bölgenin düzenli olarak gözlemlenmesi gerektiğini vurguluyor.
Kula Volkanik Alanı, binlerce yıl önce Anadolu’nun kalbinde lavların dans ettiği bir coğrafyaydı. Bugün sessiz, ama hâlâ sıcak.
Bilim insanlarının ifadesiyle; Kula “ölü” değil, sadece uyuyor.
