Öncü ve artçı depremleri ayırt etmenin zorlukları

Türkiye, aktif fay hatları üzerinde yer alan bir deprem ülkesi. Her yıl binlerce küçük ve büyük sarsıntı yaşanıyor. Peki, bu depremler arasında öncü, ana ve artçı deprem ayrımı yapmak mümkün mü? Uzmanlara göre, bu ayrım ancak zamanla ve geriye dönük analizle yapılabiliyor.

Depremler genellikle “öncü”, “ana şok” ve “artçı” olmak üzere üç gruba ayrılıyor. Ancak bu ayrım, depremin gerçekleştiği anda net bir şekilde yapılamıyor. Jeoloji mühendisleri ve sismologlar, yaşanan bir sarsıntının öncü mü yoksa ana deprem mi olduğunu anlayabilmek için zaman içinde meydana gelecek diğer depremleri gözlemlemek zorunda kalıyor.

“Ancak Sonrasında Anlayabiliyoruz”

Konuyla ilgili açıklama yapan uzman jeofizikçiler, “Bir depremin öncü olduğunu, ancak daha büyük bir depremin ardından söyleyebiliyoruz. Yani, örneğin 4.5 büyüklüğündeki bir depremden kısa süre sonra 6.5 büyüklüğünde bir deprem meydana gelirse, ilkine ‘öncü’ diyebiliyoruz. Aksi halde bu ayrım anlık olarak yapılamaz” diyor.

Aynı şekilde, ana depremin ardından gelen daha küçük ölçekli sarsıntılar da “artçı deprem” olarak adlandırılıyor. Ancak bu artçılar günlerce, haftalarca, hatta aylarca sürebiliyor ve zaman zaman da ciddi şekilde hissedilebiliyor.

Toplumda Yanıltıcı Algılar Oluşabiliyor

Uzmanlar, yaşanan her sarsıntının artçı ya da öncü olduğuna dair sosyal medyada yapılan yorumların yanıltıcı olabileceği konusunda da uyarıyor. Bu tür açıklamaların, bilimsel veriye dayanmadan yapılması paniğe yol açabiliyor. Halkın doğru bilgilendirilmesi gerektiğine dikkat çeken uzmanlar, her sarsıntının titizlikle takip edilmesi ve yalnızca resmi kurumların açıklamalarına itibar edilmesi gerektiğini vurguluyor.

Depremlerle Yaşamayı Öğrenmek Gerek

Sonuç olarak, bir depremin öncü, ana ya da artçı olup olmadığı, çoğu zaman sadece geçmişe dönük olarak anlaşılabiliyor. Bu nedenle, deprem anında doğru bilgiye ulaşmak, güvenli alanlara yönelmek ve bilinçli hareket etmek her şeyden önemli. Bilim insanları, depremin değil, ihmalin öldürdüğünü hatırlatarak, yapı güvenliği ve afet bilinci konusunda toplumun daha duyarlı olması gerektiğini belirtiyor.