Yılbaşı gecesi yaklaşırken sofraların başrol oyuncusu bellidir: Nar gibi kızarmış bir hindi. Peki, hiç düşündünüz mü; neden tavuk, kaz veya ördek değil de hindi? Bu bir Hristiyan geleneği mi, yoksa tamamen pragmatik bir tercih mi? Hindinin Amerika’dan Avrupa’ya, oradan da Türkiye’deki yılbaşı sofralarına uzanan yolculuğunu ve ismindeki tuhaf "coğrafi karmaşayı" mercek altına aldık.
Tarihsel Gerçek: Kökeni Neresi?
Öncelikle yaygın bir yanlışı düzeltelim: Hindi, Avrupa veya Asya kökenli bir kuş değildir. Ana vatanı Kuzey Amerika'dır. Aztekler tarafından evcilleştirilen bu kuş, 16. yüzyılda İspanyol kaşifler aracılığıyla Avrupa'ya taşınmıştır.
Neden Yılbaşı? (Noel ile Şükran Günü Karışıklığı)
Batı dünyasında hindi aslında iki büyük bayramın sembolüdür: ABD'de Şükran Günü ve Avrupa genelinde Noel
Tarihsel kayıtlara göre, Avrupa'da eskiden özel günlerde soylular kuğu veya tavus kuşu; halk ise kaz veya tavuk yerdi. Ancak sanayi devrimi ve nüfus artışıyla birlikte hindi, stratejik bir tercih haline geldi.
Ekonomik Nedenler: İnekler süt, tavuklar yumurta için değerliydi. Ancak hindi sadece eti için besleniyordu ve bir tanesi kalabalık bir aileyi doyuracak kadar büyüktü.
Mevsimsel Uygunluk: Hindiler sonbaharda en yağlı ve lezzetli hallerine ulaşır, bu da onları kış kutlamaları için ideal kılar.
Türkiye'ye Gelişi ve Yılbaşına Uyarlanması: Türkiye'de yılbaşı kutlamaları, Batı'daki Noel (25 Aralık) ritüellerinin seküler bir versiyonu olarak 31 Aralık gecesine uyarlanmıştır. Batı kültüründe Noel yemeğinde yenen hindi, Türkiye'de modernleşme ve küreselleşme etkisiyle "Yılbaşı Yemeği" olarak kültürümüze yerleşmiştir. Yani bu, dini bir ritüelden ziyade, "özel günde büyük ve gösterişli bir yemek yeme" kültürünün bir yansımasıdır.
İşin "Komik" Kısmı: İsim Karmaşası (Turkey vs. Hindi)
Bu kuşun ismi, tarihsel bir coğrafya karmaşasının en büyük ispatıdır.
İngilizler neden "Turkey" diyor? Kuş, Amerika'dan Avrupa'ya gelirken, o dönemde Osmanlı tüccarların tekelinde olan ticaret rotalarından geçiyordu. İngilizler bu kuşun Türk tüccarlardan geldiğini sanarak ona "Turkey bird" (Türk kuşu) adını verdiler.
Biz neden "Hindi" diyoruz? Biz ve Fransızlar "dinde/d'Inde" bu kuşun Kristof Kolomb'un sandığı gibi Hindistan'dan geldiğini düşündüğümüz için "Hindi" dedik.
Portekizliler ne diyor? Onlar da kuşun Peru'dan geldiğini düşünerek "Peru" diyorlar.
Kısacası, zavallı kuşun isminde herkes birbirini işaret etmiştir ama kuş aslında Meksika/Kuzey Amerika kökenlidir.
Mutfak Köşesi: Klasik Kestaneli İç Pilavlı Yılbaşı Hindisi Tarifi
Efsaneleri bir kenara bırakıp işin lezzet kısmına gelelim. Hindi eti yağsız olduğu için kurutmadan pişirmek ustalık ister. İşte garanti bir tarif:
Malzemeler:
1 adet bütün hindi (temizlenmiş)
Sosu için: 3-4 yemek kaşığı tereyağı (oda sıcaklığında), 1 tatlı kaşığı bal, tuz, karabiber, kırmızı toz biber, 1 limonun suyu.
İç Pilav İçin: 2 su bardağı baldo pirinç, 2 yemek kaşığı tereyağı, 1 paket dolmalık fıstık, 1 paket kuş üzümü, 1 su bardağı haşlanmış kestane (ufalanmış), yenibahar, tarçın, karabiber, tuz.
Hazırlanışı:
Ön Hazırlık: Hindiyi yıkayıp kağıt havluyla iyice kurulayın. Derisinin altına elinizle nazikçe girerek etle deri arasında boşluklar açın.
Soslama: Tereyağı, bal, limon suyu ve baharatları karıştırıp bir macun yapın. Bu macunu hindinin her yerine, özellikle derisinin altına iyice yedirin. Bu işlem etin kurumasını engeller.
İç Pilav: Pilavı klasik yöntemle yapın ancak pirinçleri tam pişirmeyin, hafif diri kalsın ("dişe gelir" kıvamda). İçine baharatları, kuş üzümünü, fıstığı ve kestaneleri ekleyip harmanlayın.
Doldurma: Hazırladığınız pilavı hindinin içine doldurun. Ancak çok sıkıştırmayın, pirinçler şişecektir. Hindinin bacaklarını yanmaz, gıdaya uygun iple bağlayın.
Pişirme (Püf Noktası): Hindiyi büyük bir fırın poşetine koyun (poşeti birkaç yerinden iğneyle delin) veya derin bir tepsiye koyup üzerini pişirme folyosu hava almayacak şekilde kapatın.
Fırınlama: Önceden ısıtılmış 180 derece fırında, hindinin kilosuna bağlı olarak (her kilo için yaklaşık 40-45 dk) pişirin.
Son Dokunuş: Pişmesine son 30 dakika kala poşeti veya folyoyu açın. Üzerine tepside biriken suyu kaşıkla gezdirin ve üzeri nar gibi kızarana kadar açık şekilde pişirmeye devam edin.
