Balıkesir Barosu Avukatlarından ve Uzman Arabulucu Ömer Faruk Yüksel, Arabuluculuk uygulamasının alternatif uyuşmazlık çözüm yolu olduğunu belirterek, “Yasa koyucu, bu uygulamayla mahkeme salonuna alternatif bir yol geliştirerek, süreci de uzman arabulucular eliyle yürüterek hem karşılıklı müzakere ile uzlaşmayı, hem de bu suretle mahkemelerin iş yükünü azaltmayı amaçladı” dedi.
Balıkesir Barosu Avukatlarından ve Uzman Arabulucu Ömer Faruk Yüksel, Arabuluculuk sistemini anlattı. Arabuluculuk sisteminin aslında Kıta Avrupası ve Amerika hukuk sisteminde uygulamasının çok eskiye dayanan bir uygulama olduğunu bizde ise geleneksel yöntemlerle tarih boyunca var olagelmiş, 2012 yılından itibaren yasalaşmış ve gönüllü bir uygulama alanı bulduğunu, 2017 yılı itibariyle işçi-işveren uyuşmazlıklarıyla zorunlu kılındığını anlattı.
Yüksel, “Arabuluculuk bir alternatif uyuşmazlık çözüm yolu. Yasa koyucu, bununla mahkeme salonuna alternatif bir yol geliştirerek ve süreci de uzman arabulucular eliyle yürüterek hem karşılıklı müzakere ile uzlaşmayı, hem de bu suretle mahkemelerin iş yükünü azaltmayı amaçladı. Belirli bir ölçüde başarılı olduğunu söylemek de mümkün. Hâlihazırda işçi-işveren uyuşmazlıkları, bir kısım ticari uyuşmazlıklar ve tüketici uyuşmazlıkları dava şartı arabuluculuk kapsamına alındı. Örneğin, işçi Ali uzun yıllar X firmasında çalışıp bir anda kapının önüne konuluverdi. İşçi Ali’nin o andan itibaren pek çok hakkı var. İşe iadesini isteyebilir. İadeye bağlı tazminat ve ücretlerini isteyebilir. Ya da sadece kıdem tazminatını, ihbar tazminatını ve varsa alamadığı ücretlerini isteyebilir. Önceki uygulamada direkt mahkeme kanalıyla bu haklarını dava eden işçi Ali, bugün öncelikle bir arabulucuya gitmek zorunda. Şayet arabuluculuk sürecinde bir anlaşma sağlanamazsa akabinde dava yoluna müracaat edecek” dedi.
“ANLAŞAMAMA HALİNDE ARABULUCUNUN ÜCRETİNİ DEVLET ÖDÜYOR”
Yüksel, “Arabulucunun ücretinin nasıl ödeneceği konusu arabuluculuk sürecinin nasıl sonuçlanacağı ile ilgili bir konu. Anlaşma olursa sözgelimi, taraflar anlaşma miktarının yasal tarifede öngörülen oranında arabulucunun ücretini bizzat ödüyorlar. Eşit ödenmesi kural elbette fakat taraflar bunun aksini kararlaştırıp tamamını işveren firma veya işçi ödeyecek diye de belirleyebilirler. Anlaşamamaları halinde ise arabulucunun ücreti devlet tarafından ödeniyor ve yargılama sonunda davayı kaybeden tarafa yükletiliyor. Tüketici uyuşmazlıklarından doğan arabuluculuk işlemlerinde, anlaşma, anlaşmama durumlarında tüketici hiçbir bedel ödememektedir. Yani anlaşmama halinde arabulucunun ücretini yine devlet öder; anlaşma halinde ise diğer dava şartı arabuluculuk uygulamalarından farklı olarak, tüketicinin ödemesi gereken ücret Adalet Bakanlığı tarafından karşılanıyor” dedi.
KİRA UYUŞMAZLIKLARINDA ARABULUCULUĞUN İŞLEVİ
Açıklamasında son dönemde kira uyuşmazlıklarında artış yaşandığına dikkat çeken Ömer Faruk Yüksel, kira uyuşmazlıklarının son dönemde oldukça can sıkan bir konu olduğunu ifade ederek, “Konutlar bakımından kira artış oranlarına getirilen yüzde 25’lik sınıra ilişkin yasal düzenleme, hâlihazırda ev sahibi ve kiracı ilişkileri bakımından çok can sıkıcı bir boyuta ulaşmış durumda. Hatta son dönemde basından bu konuda taraflar arasında pek çok adli vakanın meydana geldiğini de takip etmeye başladık. Yani kira uyuşmazlıkları, kira hukukunun değil de ceza hukukun konusu olmaya başladı desek, herhalde çok da yanlış bir tanımlama olmaz. Burada iki tarafa da belli konularda hak vermek mümkün. Enflasyon karşısında alım gücü azalan kiracının bir de yüksek kira zammı ile karşı karşıya kalması mağduriyet oluşturuyor. Fakat ev sahibinin de aynı enflasyon karşısında alım gücünün azaldığını, kira gelirinin pek de bir anlam ifade etmediğini söylemeliyiz. Üstelik kiracının asgari ücrete, memur maaşlarına ya da hangi sektör çalışanı ise gelirine yansıyan artış karşısında, sözgelimi iki yıl önce kira gideri maaşının 1/3’üne denk gelirken, bugün 1/10’una denk geliyorsa burada da bir durup düşünmek lazım. Sonuç olarak bu sorun gündemi epey meşgul edecek gibi görünüyor” dedi. Cengiz GÜNER