Balıkesir, Türkiye’nin en aktif deprem kuşaklarından birinde yer alıyor. 10 Ağustos 2025’te Sındırgı merkezli 6.1 büyüklüğünde deprem ve ardından gelen yüzlerce artçı, bölgedeki fayların ne kadar hareketli olduğunu bir kez daha hatırlattı. Peki bu sarsıntılar, “volkanik risk” tartışmalarıyla ilişkili mi?
Tarihsel Volkanik İzler
Balıkesir sınırları içinde günümüzde aktif bir volkan bulunmuyor. Ancak Sındırgı–Hisaralan ve Bigadiç çevresinde milyonlarca yıl öncesine ait lav ve tüf kalıntıları görülebiliyor.
Komşu Manisa’daki Kula Volkanik Jeoparkı (Yanık Yöre) ise çok daha genç. Burada yüzlerce bazalt konisi ve lav akıntısı var. Bilimsel tarihlendirmeler bu alanın Holosen döneme (son 10 bin yıl) kadar uzanan volkanik faaliyetlere sahne olduğunu gösteriyor. Özellikle Çakallar Köyü yakınlarında kül tabakaları içinde bulunan insan ayak izleri, yaklaşık 4.700 yıl önceki bir patlamanın kanıtı.
Kula Altında Magma İzleri
Son yıllarda yapılan jeofizik ve jeoelektrik araştırmalar, Kula volkanik sahasının altında 9–30 kilometre derinlikte eriyik açısından zengin zonlar bulunduğunu ortaya koydu. Güneydoğu kesimde bu zonların 5 kilometreye kadar sığlaştığı belirtiliyor.
Uzmanlara göre bu bulgular, Kula’nın tamamen “sönmüş” değil, jeolojik olarak pasif ama potansiyel olarak yeniden etkinleşebilir bir sistem olduğunu düşündürüyor. Ancak yakın gelecekte yeni bir patlama beklenmiyor.
Depremler ve Kaplıcaların Bağlantısı
Balıkesir, aynı zamanda Türkiye’nin jeotermal açıdan en zengin illerinden biri. Gönen, Hisaralan ve Edremit’teki sıcak su kaynakları aktif fayların üzerinde yer alıyor. Büyük depremler sonrası bu kaplıcalarda debi ve sıcaklık değişimleri gözlenebiliyor. Bilim insanlarına göre bu durum, volkanik uyanış değil; fayların geçirgenliğinin değişmesiyle açıklanıyor.
Depremler Volkanları Tetikler mi?
Bilimsel araştırmalara göre büyük depremler, aktif volkanların bulunduğu bölgelerde bazen patlamaları öne çekebilir. Ancak bunun gerçekleşmesi için volkanın zaten hazır olması gerekir; yani yüzeye yakın, gaz basıncı yüksek bir magma odasının bulunması şarttır.
Dünyadan örnekler:
Etna (İtalya): Çevredeki büyük depremler, Etna’nın zaten etkin magma sistemini harekete geçirerek patlamaları hızlandırmıştır.
Pinatubo (Filipinler, 1991): Yüzeye çok yakın basınçlı magma, deprem sonrası büyük patlamayı tetiklemiştir.
Yellowstone (ABD): Büyük depremler hidrotermal sistemlerde değişiklik yaratmış, ama bu yalnızca zaten “hazır” olan sıcak su ve gazların tepkisiydi.
Balıkesir’de 10 Ağustos 2025’teki 6.1 büyüklüğündeki Sındırgı depremi ve yüzlerce artçı ise farklıdır. Bu depremler, Hisaralan, Gönen veya Edremit’teki kaplıcalarda kısa vadeli değişikliklere yol açabilir, ancak Kula’daki derin magma zonlarını tetiklemez.
Potansiyel Riskler
Deprem: Balıkesir, Kuzey Anadolu Fayı’nın güney kolları ve Ege graben sistemi nedeniyle güçlü depremler üretme potansiyeline sahip.
Volkanizma: Kula’daki eriyik zonları, bölgenin tamamen “ölü” olmadığını gösteriyor; fakat güncel verilere göre aktif patlama riski düşük.
Jeotermal: Magmatik ısı akısı sayesinde bölge yüksek jeotermal potansiyele sahip; bu da enerji, sağlık ve turizm için önemli.
Balıkesir ve çevresi hem deprem kuşaklarının kesiştiği hem de tarihsel volkanizmanın izlerini taşıyan bir bölge. Bilimsel veriler, Kula’da derinlerde hâlâ eriyik zonlarının bulunduğunu işaret etse de bu, yakın bir patlama anlamına gelmiyor. Uzmanların ortak görüşü: öncelikli risk deprem, volkanik potansiyel ise daha çok bilimsel araştırma ve jeoturizm açısından önem taşıyor.
