Çoğu zaman hiç düşünmeden uğruna ölebileceğimizi bile ifade ettiğimiz ama birçok hususunu bilmediğimiz dinimizin öğütlediği ‘Hamd’ ve ‘Şükür’ etmeyi de beceremiyoruz.
Ya da hangisini ne zaman yapacağımızı karıştırıyoruz…
Sözlükte; “İyilik, güzellik, üstünlük ve erdemlilikle niteleme, övme” manasına gelen ‘hamd’ isim ve masdar olarak kullanılır.
Şükür ise; “Yapılan iyiliği bilmek ve onu yaymak, iyilik edeni iyiliğiyle övmek; minnettarlık” anlamı taşır.
Dil bilimciler hamd, şükür, medih ve sena kelimeleri arasında sıkı bir münasebetin bulunduğunu kabul ederler.
Bazı alimler, hamd ile şükür arasında anlam bakımından fark gözetmezken dilcilerin çoğunluğuna göre şükür, kişinin kendisine yapılan bir iyiliği bilip sahibine övgü ile mukabelede bulunması ve bunu diğer insanlara da duyurmasıdır.
Hamd ise söz konusu iyiliğin kendisine yönelik olma şartı aranmadan bir kimsenin mutlak manada lutufkarlığın ve iyilikseverliğin ifade edilmesidir.
Buna göre hamd fiili şükürden daha kapsamlıdır...
Her hamd, bir şükür olmasına rağmen, her şükür bir hamd sayılamaz...
Dolayısıyla hamd eden kimse, aynı zamanda şükretmektedir...
Ancak şükrettiğimiz zaman, hamd etmiş olmayız.
Allah kuluna bir nimet verdiğinde şükretmek gerektiği gibi o nimeti aldığında ise hamd etmek icap eder.
Hamd ve şükür; hak ve hakikat sevgisi ile gönlün dolması halidir.
Bundan dolayı ahlaka uygun edilen hamdde sevinç ve arzu manası, şükürde ise içten bağlılık ve dostluk manası daha açık bir şekilde öne çıkar.
Kulun, çetin bir sınav karşısında dahi Allah’ın hükmüne razı olması, bunun da ötesine geçerek O’nu övebilmesi hamddir. Şükür ile hamd kavramları arasındaki en önemli fark da buradadır.
Şükür; Daha çok, verilen nimetlere, yapılan iyiliklere karşı bir teşekkür ifadesi olurken hamd; her zaman ve her durumda en güzel övgülere layık olan Yüce Allah’ı tazim ile yad etmek, O’nun yüceliğini, Rab oluşunu, verenin de alanın da O olduğunu itiraf etmektir.
Allah, cümlemizi hamd ve şükür etmeyi bilen kullarından eylesin.
