Kas Yırtığı ve Rehabilitasyonu

Kas yırtılması halk arasında lif kopması ya da kas çekilmesi olarak isimlendirilen kas dokusunun bütünlüğünde kısmi veya tamamını kapsayan kayıp oluşmasıdır. Kas ve tendon yırtıkları sonucunda kas yapısı bazen kemik dokudan bazen de kendi kas dokusu içinden kopar. Kemiği hareket ettiren kaslar yırtıldığı için hareketsizlik ortaya çıkar. Kas dokusunun kapasitesinin üzerinde gerilmesi, ani veya devam eden aşırı zorlayıcı aktivitelere maruz kalması sonrasında ortaya çıkar.  Ağır yük kaldırma, kasın uzun süre yüke maruz bırakılarak direncinin azalması, travma ve kazalar kas yırtığının oluşmasındaki ana nedenlerdir. Hissedilen ağrı sonucunda meydana gelen hareketsizlik de ağrıya neden olur. Muayene esnasında, yırtığın nerede olduğu ve kasın ne kadar yırtıldığı anlaşılabilmektedir. Erken dönemde konulan teşhislerde; PRP, ilaç ve iğne tedavisiyle ağrılar giderilebilmektedir.

Kas yırtıklarında, kişinin genel kas gücü kapasitesinin yanı sıra mikroskobik düzeyde kas liflerinin yapısındaki  zayıflık, ileri yaş önemli yırtık sebepleri arasında sayılabilir. Hastaneye başvuran hastaların çoğunluğu gençlerdir. Bunun nedeni ısınmadan yapılan spor aktiviteleri, futbol, basketbol ve atletizm gibi dayanıklılık ve devamlılık gerektiren zorlayıcı spor dalları ile ilgilenmek olabilir. Ayrıca halter ve ağırlık sporları gibi ani, patlayıcı tarzda efor gerektiren branşları yapan sporcularda da kas yırtılmaları sıklıkla görülebilmektedir.

Bu riskleri önleme yollarının başında, ısınma – esneme hareketleri gelmektedir. Hareketlerin miktarı ve süresi kişiden kişiye farklılık göstermekle birlikte 10 dakikadan az olmamalıdır. Isınma hareketlerinin yanı sıra yapılan egzersiz ve sporun miktarı sporcunun kapasitesine uygun olarak kademeli olarak arttırılmalı, ani zorlamalardan ve zorlayıcı yeni hareketlerden kaçınılmalıdır.

İlk belirti yaralanma bölgesinde ağrı ve dokunma ile ortaya çıkan aşırı hassasiyettir. Kas yırtılması yaşayan kişi veya sporcu çoğunlukla yaralanmanın gerçekleştiği bölgeyi kullanamaz. Bazı yırtılmalarda kas içine kanama olabilir. Bu durumlarda ciltte morluk ve şişlik fark edilebilir. Bazı yırtılmalarda ise kas liflerinin birbirinden uzaklaşmasına bağlı olarak yırtık bölgede göçme ve kas devamlılığında kayıp fark edilebilir. Kas yırtılması gerçekleştiğinde çoğu zaman kısa sürede iyileşeceği düşünülerek yeterince önem verilmemektedir. Bu durum hem iyileşme sürecini uzatacağı hem de ilerde olası daha büyük sorunlara yol açabileceği için tehlikelidir.

Tanıda direk grafi,  ultasonografi ve MR istenebilir. Uygulanacak tedavi kas yırtılmasının gerçekleştiği bölgeye ve yırtılmanın derecesine göre farklılıklar gösterebilir. Hafif yırtıklarda uygulanan tedaviler arasında;  istirahat, ödem ve ağrı giderici ilaç verilmesi, buz uygulaması, fizik tedavi ve bandajlama sayılabilir. Bazı kas yırtılmalarının tedavisinde ise cerrahi işlemler gerekebilmektedir. Omuz bölgesindeki rotator manşet kaslarında, topuk bölgesindeki aşil kas yırtıklarında daha nadir olarak da kolda pazu kası yırtıklarında cerrahi gerekebilmektedir.

Kas yırtılması kendi kendine geçmez. Onarılmamış yırtıklar iyileşme potansiyeli taşımadığı gibi uzun vadede hastanın hem ağrılarını hem de hareket kısıtlılığını arttıracaktır. Tedavi edilmemiş tam kat yırtıklar, zamanla kopan kasların boylarının kısalmasına bağlı olarak onarılmayı güçleştirmektedir.

Derecelerine göre kas ve lif yaralanmaları şu şekilde sıralanabilir; birinci derece yırtıklar hafif ağrılı ve tedavisi kolay olan yırtıklardır. İkinci derece yırtıklar, daha çok kas lifinin zarar görmesiyle ağrının arttığı, morarma ve şişliklerinde görülebildiği yırtıklardır. Üçüncü derece yırtıklarda,  şidetli ağrı, şişlik, renk değişikliği ve hareket kısıtlılığı görülmektedir.

Kas yırtılması, derecesi fark etmeksizin mutlaka ortopedi ve  fizik tedavi uzmanı tarafından incelenmelidir. Özellikle şişlik, morarma ve kanama gibi ciddiyet gerektiren durumların söz konusu olmasında bir an önce muayene olmakta fayda vardır. Buz kompres, fizik tedavi ve rehabilitasyon gibi yöntemler ilaç tedavisiyle de desteklenir. Kullanılabilecek ağrı kesici kremler ile de bölge desteklenip, önerilen egzersizler uygulanmalıdır.