Kedilerde FİP hastalığı, genellikle 2 yaşın altındaki yavru kedilerde görülen ve sonu ölümle sonuçlanabilen Feline coronavirus (FCoV) adı verilen Kedi corona virüsünün mutasyona uğraması sonucu oluşan viral bir hastalıktır.
Hastalığın temel nedeni koronavirüs olmakla birlikte bu tip koronavirüs, insanlarda COVID-19 hastalığına neden olan korona virüsten farklıdır. Bu virüs, genellikle kedilerin bağırsaklarında bulunur ve çoğunlukla hafif semptomlarla seyreden bir enfeksiyona neden olur. Ancak bazı durumlarda, virüs mutasyona uğrayarak FIP virüsüne dönüşür ve kedinin bağışıklık sistemini etkileyerek ciddi sağlık sorunlarına yol açar.
FIP hastalığının iki ana türü bulunmaktadır: ıslak FIP ve kuru FIP. Her iki tür de kedinin bağışıklık sistemi ile yakından ilişkilidir ve bağışıklık sistemi zayıf olan kedilerde daha sık görülür. Hastalığın formundan bağımsız olarak FIP geliştiren kedilerde genellikle ilk etapta iştahsızlık, kilo kaybı, depresyon ve ateş gibi genel semptomlar ortaya çıkar. Hastalığın ıslak ve kuru formları birbirine dönüşebilmektedir.
Kuru formdaki FIP kan damarlarının çevresinde enfeksiyon ve iltihaplı lezyonlara neden olabilir. Bu bölgelerde oluşan enfeksiyonlar beyne, karaciğere, böbreklere, akciğerlere ve cilde ulaşarak zarar verebilir. Kuru form kedilerin nöbet geçirmesine, hareketlerinde anormalliğe neden olabilir. Tüm bunlara ek olarak aşırı susama, idrar sıklığında artış, kusma, sarılık ve kilo kaybı gibi şikayetler de oluşabilir.
Kedilerde fip hastalığı ıslak formda olduğunda karın içi bölgede sıvı birikir ve kedinin göbeğinde şişkinlik meydana gelir. Göğüste sıvı birikimi meydana gelmesi halinde kedi nefes alırken zorluk yaşar. Islak form kan damarlarında hasara yol açarak karın ve göğüs bölgesinde enflamasyon ve sızıntıya neden olur.
Hastalığın en yaygın bulaşma şekli, enfekte olmuş bir kedinin dışkısıyla temas sonucu meydana gelir. Sağlıklı kediler, kum kabında veya dışkıyla kontamine olmuş yüzeylerde bulunan virüsü yalayarak veya yutarak alabilirler.FİP Virüsü, havadaki partiküller ve aerosoller yoluyla da bulaşabilir. Enfekte kedilerin hapşırması veya öksürmesi sonucu virüs havaya yayılabilir ve diğer kedilerin solunum yoluyla virüsü alması mümkündür.Nadiren de olsa, enfekte anneden doğmamış yavrulara veya emzirme yoluyla virüs geçebilir. Enfekte olmuş bir kediyle temas etmiş olan insanlar, eşyalar veya diğer evcil hayvanlar, sağlıklı kedilere virüsü taşıyarak bulaştırabilirler. Bu nedenle, evcil hayvanlarınızla temas ettikten sonra ellerinizi yıkamak ve ortamlarını temiz tutmak önemlidir.
Kedilerde fip hastalığı teşhisi zordur. Kedilerde fip hastalığı belirtisi diğer birçok sağlık sorunu ile karıştırılabilir. Tek bir kan testiyle fip teşhis edilemediği için tanı konurken birden çok unsura odaklanılması gerekir. Beyaz kan hücrelerinin alışılmadık derecede az ya da çok sayıda beyaz kan hücresinin bulunması, kanda yüksek protein konsantrasyonlarının varlığı, gözlerde veya diş etlerinde sararma, yavruluk döneminde olunması veya çok kedili yaşam ortamlarında bulunulması gibi unsurlar tanı esnasında yol gösterici nitelik taşır.
Kedilerin karın ya da göğüs bölgesinde sıvı birikmesi söz konusu olduğunda veteriner hekimler ileri tetkik için sıvı örneği alabilirler. Sıvıda yüksek protein oranının bulunması kedilerde fip belirtisi olarak düşünülür. FIP şüphesi oluştuğunda röntgen veya ultrason çekilmesi gerekebilir. FIP teşhisini güçlendirmek için immünoperoksidaz testi yapılarak beyaz kan hücreleri hakkında bilgi alınabilir.
Kedilerde fip hastalığı tedavisi, uzun zamandır yapılamaz kabul ediliyordu. FIP tedavisine yardımcı olmak için çeşitli antiviral ilaçlar şu an piyasada bulunmaktadır. Ancak şu an için uzun dönem etkileri hakkında soru işaretleri devam ediyor ve etkinliği kesin olarak kanıtlanan bir ilaç olmadığı biliniyor. Kedilerde fip hastalığı tedavisi kapsamında destekleyici bakım için biriken sıvının drenajı ve kan transfüzyonu gibi çeşitli süreçlere başvurulabilir. Veteriner hekimler kedinin semptomlarını ve genel sağlık durumunu değerlendirerek en uygun tedavi seçeneklerini belirleyeceklerdir.
