Köpeklerde en sık görülen hastalıklardan biri olan meme tümörleri, ileri aşamalarda büyük bir hayati tehlike yaratırken yaşam kalitesini de büyük ölçüde azaltıyor. Daha çok genetik nedenlerle ortaya çıkan meme tümörlerini erken teşhis ve tedavi ile en az zararla ortadan kaldırmak mümkün. Bunun için ise insanlarda olduğu gibi köpeklerde de düzenli kontrol, erken teşhis ve müdahale hayati önem taşıyor.
Köpeklerde memede kitle oluşumu nedenleri hâlâ daha tam olarak bilinmemektedir. Tümör oluşumunda hormonların ve genetik yatkınlıkların etkisinin olduğu düşünülmektedir. Özellikle bazı cinslerde yer alan genler köpeklerin meme kanserine daha yatkın olmasına neden olmaktadır. Toy ya da Mini Poodle, İngiliz Springer Spaniel, İngiliz Cocker Spaniel, İngiliz Setter, Pointer, Alman Çoban Köpekleri, Malta ve Yorkshire Terrier türlerinde diğer ırklara göre meme tümörü gelişme riski daha yüksektir. Dişi üreme hormonu köpeklerde meme kanseri riskini arttırmaktadır. Yapılan araştırmalara göre daha hiç kızgınlığa girmemiş köpeklerde meme kanseri görülme riski %0.5 civarındadır. Meme kanseri köpeklerde 1 - 15 yaşları arasında görülmektedir. Ancak 5 yaşın altındaki köpeklerde çok nadir olarak tümör oluşumu meydana gelir. Ortalama meme kanseri yaşı ise 10.5 olarak ifade edilebilir.
Meme bölgesinde oluşan tümörlerin doğrudan hayvanın genel yapısında bozukluğa yol açmazken bölgesel lenf yumruları, akciğerler, karaciğer ve diğer parankimatöz organlara sıçrayarak hayati tehlikeyi artırır. Köpeklerde görülen meme tümörlerinde belirleyici olan faktörler arasında cinsiyet, yaş, ırk, vücut ağırlığı, endojen hormonlar, büyüme faktörleri ve kısırlaştırma tarihinin öne çıkmaktadır .Bununla birlikte meme tümörlerinin görülme riskinin 3-4 yaşta yüzde 4, 4-8 yaşta yüzde 29 ve 8 yaş üzerinde ise yüzde 67’ye kadar yükselebilmektedir. Yaş arttıkça görülme riski de artan meme tümörleri, yaşlı köpeklerde daha çok kötü huylu, genç köpeklerde ise genellikle iyi huylu tümörler olarak ortaya çıkmaktadır.
Köpeklerde memede tümör belirtileri oldukça belirgin bir şekilde görülmektedir. Meme bezlerinde tek ya da çok sayıda kitle en önemli belirtidir. Hastalıkların neredeyse yarısında birden fazla tümör oluşumu meydana gelir. Meme dokusu üzerindeki cilt yüzeyinde sıklıkla iltihaplanma ve akıntıya bağlı olarak gelişen yüzeysel doku kaybı da bir diğer sık görülen belirtidir. Meme dokusunda kitle bazen serbestçe hareket edebilmektedir, bu durum genellikle tümörün iyi huylu olduğunu gösterir. Cilde yapışık, sabit ya da çok az hareket eden kitleler ise genellikle kötü huyludur. Lenf düğümlerinde şişkinlik de köpeklerde meme kanserinin bir diğer belirtisidir. Kanserin akciğerlere sıçradığı durumlarda bu belirtilere ek olarak nefes almada zorlanma da görülmektedir.
Meme tümörlerinin tanısında, tümörün ne zaman fark edildiği, üzerinden geçen süre, büyüme süreci, son kızgınlık tarihi, tümör ile ilgili olabilecek hormonal veya medikal tedaviler, hayvanın daha önce kısırlaştırma operasyonu geçirip geçirmediği bilgileri önemli yer tutmaktadır. Tümörün ne zaman şekillenmeye başladığı hakkında kesin bilgi edinmek zor olduğundan, büyüme hızı tedavi ve sonuç yönünden en önemli bulgu olarak göze çarpmaktadır.
Köpeklerde meme tümörünün bazı tedavi seçenekleri bulunmaktadır. Bu noktada tümörün türü, yeri ve sayısına göre en etkili tedaviyi seçmek gerekmektedir. Genellikle cerrahi müdahale ile tümörün dışarı alınması gerekmektedir. Diğer bazı tedavi yöntemleri ile birlikte kullanılarak iyileşme sürecinin de konforlu geçilmesi sağlanabilmektedir. Bazı tümörler son derece agresiftir ve yakındaki dokuların derinlerine kadar yerleşirler. Bu gibi durumlarda tümörün sadece bir kısmı çıkarılabilmektedir. Sonrasında ise kemoterapi ve radyasyon tedavisi ile derinde kalan tümör tedavi edilmektedir. Tümörün vücut dışına alındığı ameliyatlarda köpeğin kısırlaştırılması daha uzun yaşama şansını arttırmaktadır. Tedavi sürecinde düzenli fiziksel muayene ve röntgen filmleri ile köpeğin durumu takip edilmektedir.
Köpeklerde meme kanseri ihtimalini düşürmek için alınabilecek en etkili önlem kısırlaştırmadır. Hiç kızgınlığa girmeden kısırlaştırılan köpeklerde meme kanseri görülme olasılığı %0.5'tir. İlk kızgınlıktan sonra kısırlaştırıldığında bu oran %8'e çıkmaktadır. İkinci kızgınlıktan sonra kısırlaştırıldığında ise meme kanseri görülme olasılığı %26'dır. Köpek 2.5 yaşına geldikten sonra yapılan kısırlaştırmanın herhangi bir önleyiciliği kalmamaktadır.
