Balıkesir… Zeytin ağaçlarının rüzgârla dans ettiği, sabahları taze sıkılmış zeytinyağının kokusunun köy yollarına karıştığı memleket. Haritada işaretleseniz ‘Zeytinyağı Başkenti’ diye altın çerçeveye alırsınız. Ama iş, bu ‘Altın Sıvı’yı gerçekten bulmaya gelince… İşte orada işler biraz karmaşıklaşıyor.
İlk hasat mı yoksa erken mi? Olgun hasat da olabilir…
Taş baskı mı? Soğuk Sıkım mı?
Sızma mı? Naturel Sızma mı? Yoksa Riviera mı?
Yiyecek misin? İçecek misin?
Her Yer Zeytin, Ama…
Köy yolunda ilerlerken sağlı sollu kilometrelerce zeytin ağacı görüyorsunuz. Ama gidip “Bana gerçek zeytinyağı verir misiniz?” dediğinizde üç ihtimal karşınız çıkıyor:
- Size “Tabii, litre 500 lira” Ama pet şişedeki yağın rengi kola ile yarışır.
- “Bizim yağ çok iyi, taş baskı” diye başlarlar, yarım saat sonra fark edersiniz ki taş baskı derken aslında yağın üstüne taş gibi fiyat bastıklarını kastediyorlar.
- “Bizde yağ kalmadı, geçen ay bitti” Siz de düşünürsünüz: Madem her yer zeytin, bu yağ nereye gidiyor? Mars’a mı ihraç ediliyor?
Gerçek Yağı Bulma Testi
Balıkesirli bir dostunuz size “Bizim köyde yağ var” dediğinde hemen sevinmeyin. Çünkü gerçek zeytinyağı ile tanışmadan önce aşağıdaki testleri geçmeniz gerekir:
- Renk Testi: Çok yeşilse “Bu kadar da olmaz” dersiniz, fazla sarıysa “Bu tereyağı mı?” diye şüphelenirsiniz.
- Tat Testi: Boğazınızı hafifçe yakan yağ makbul derler. Ama boğazınız yanmıyor, direkt tutuşuyorsa… İşte orada yanlış bir şeyler var.
- Fiyat Testi: Litre fiyatı çok düşükse “Kesin karışık” Çok yüksekse “Ben bu paraya Ayvalık’ta ev tutarım” diye düşünürsünüz.
Bir de şehir efsanesi var; “Gerçek Balıkesirli, zeytinyağını kimseden satın almaz, kapı kapı dolaşıp akrabadan, komşudan, köyden ‘yağ payı’ toplar” diye. Hatta düğün davetiyesinin içine “Lütfen altın yerine 5 litre yağ getiriniz” notu koyanlara bile rastlayabilirsiniz.
Balıkesir’de gerçek zeytinyağını bulmak biraz define avına benziyor. Haritanız köy yollarıdır, pusulanız yaşlı amcaların anlattığı “bizim zamanımızda” hikâyeleridir. Bulduğunuzda ise onu saklamak için özel yer ayırırsınız, çünkü bilirsiniz ki bir dahaki sefere bulmak yine kolay olmayacaktır.
Kısacası, Balıkesir’de yaşayıp gerçek zeytinyağı aramak; denizin ortasında su bulmaya çalışmaya benziyor: Evet, her yer yağ dolu ama ‘O yağ’ başka!
İyi de ‘O yağ’ı kim nerede bulup da yiyor?
