Balıkesir son yıllarda yalnızca iki deniziyle değil, ilçeleri arasındaki göç hareketleriyle de dikkat çekiyor. Şehrin iç dinamikleri değişiyor; kıyı ilçeleri hızla büyürken, iç bölgelerdeki yerleşimlerde nüfus azalışı göze çarpıyor. Bu durum, Balıkesir’in hem ekonomik hem kültürel yapısını yeniden şekillendiriyor.
Körfez’e Göç: Edremit, Ayvalık ve Burhaniye’de Nüfus Patlaması
Balıkesir’de göç hareketlerinin yönü son beş yıldır açık: İç kesimlerden Körfez ilçelerine doğru bir akış var.
Özellikle Edremit, Ayvalık ve Burhaniye, hem yerel halk hem de emekli nüfus için cazibe merkezi haline geldi.
TÜİK verilerine göre Balıkesir’in toplam nüfusu 1,27 milyon civarında olsa da, bu artışın büyük bölümü Edremit Körfezi hattında yoğunlaşıyor. Edremit’te son 10 yılda nüfus %18 artarken, Ayvalık’ta %15, Burhaniye’de ise %12 artış kaydedildi. Bu artışta yazlık nüfusun kalıcı hale gelmesi, emeklilerin yerleşik düzene geçmesi ve turizmin yıl boyu devam etmesi etkili.
Ayvalık'ta özellikle pandemi sonrasında hızlanan göç dalgası, şöyle özetleniyor:
“İstanbul ve Bursa’dan gelenler artık sadece yazlıkçı değil. Kayıtlı ikametlerini Ayvalık’a taşıyorlar. Bu da kasabanın sosyo-ekonomik yapısını değiştiriyor.”
Bandırma ve Gönen: İş Gücü Göçünü Çeken Kuzey
Kıyı ilçeleri dışında göç alan bir diğer bölge ise Balıkesir’in kuzeyi. Bandırma, sanayi yatırımları, lojistik avantajı ve üniversite nüfusuyla birlikte son yıllarda ciddi göç çekiyor. Bölgeye özellikle genç nüfus yöneliyor.
Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi’nin kurulması, şehre hem öğrenci hem akademisyen hareketi kazandırdı.
Ayrıca Bandırma Limanı ve OSB yatırımları, iş gücü göçünü artırdı. Gönen ise daha çok tarımsal üretim ve süt sanayisiyle çevre ilçelerden nüfus çekiyor.
Ekonomi uzmanlarına göre, bu iki ilçenin farkı üretim modelinde yatıyor:
“Bandırma sanayiyle göç alıyor, Gönen ise tarımsal istikrarla. İkisi de farklı sosyo-ekonomik profil barındırıyor.”
İç Kesimlerde Sessiz Göç: Dursunbey, Kepsut ve Savaştepe Boşalıyor
Balıkesir’de göçün bir diğer yüzü ise iç bölgelerde yaşanıyor. Dursunbey, Kepsut, Savaştepe ve Balya gibi ilçelerde nüfus son 10 yılda %10 ila %20 arasında azaldı. Genç nüfus büyük ölçüde şehir merkezine veya kıyı ilçelerine taşınıyor.
Bunun temel nedeni, tarım gelirlerinin azalması ve eğitim-iş olanaklarının sınırlı olması. Dursunbey’de ahşap sanayisi ve kerestecilik kısmen istihdam sağlasa da gençler bu sektörde kalıcı olmuyor. Kepsut ve Savaştepe’de ise tarımsal verim düşüklüğü göçü hızlandırıyor.
Kırsal bölgelerdeki muhtarlar bu durumu “sessiz göç” olarak tanımlıyor. Kırsalda evler boşalıyor, bazı köylerde okul sayısı azalıyor, hatta kimi mahalleler kış aylarında tamamen ıssız kalıyor.
Balıkesir Merkez: Geçiş Noktasından Yaşam Merkezine
Balıkesir merkez ilçeleri – Karesi ve Altıeylül – hem göç veren hem göç alan bölgeler arasında yer alıyor. Kent, özellikle kamu kurumları, üniversite ve sağlık altyapısıyla bölgesel merkez konumunu koruyor. Ancak merkezdeki artışın önemli bir kısmı, çevre ilçelerden gelen iç göçten kaynaklanıyor.
Altıeylül’de yapılan yeni konut projeleri, kırsaldan gelen ailelere cazip yaşam alanı sunuyor. Buna karşın, genç nüfusun büyük bölümü yine de kıyı ilçelerinde kalıcı yaşam kurmayı tercih ediyor.
Kadın Göçü ve Eğitim Etkisi: Yeni Dinamik
Balıkesir’de göçün bir diğer boyutu da kadın istihdamı ve eğitim fırsatlarıyla değişiyor. Son beş yılda özellikle Bandırma, Edremit ve Ayvalık’ta kadın nüfus oranı belirgin biçimde arttı. Bu artış, turizm, hizmet sektörü ve eğitim kurumlarında kadınların daha aktif rol üstlenmesiyle ilişkilendiriliyor.
Geleceğe Dair: Balıkesir’in Yeni Haritası
Tüm bu hareketlilik, Balıkesir’in geleceğini yeniden şekillendiriyor. Körfez hattı, hızla şehirleşen bir sahil kuşağına dönüşürken; iç bölgelerde kırsal nüfusun azalması, tarımsal üretim dengesini etkiliyor. Uzmanlara göre, Balıkesir’de göç sürdürülebilir planlamayla yönetilmezse, bazı ilçelerde nüfus yoğunluğu dengesizleşebilir.
Balıkesir Büyükşehir Belediyesi, son dönemde “Kırsal Kalkınma Hamlesi” projeleriyle bu iç göçü dengelemeye çalışıyor. Ama tablo net: Balıkesir’in geleceği artık sadece iki deniziyle değil, insan hareketliliğiyle de tanımlanıyor.
Göç, Balıkesir’in Yeni Gerçeği
Balıkesir’de göç artık dışarıya değil, ilçeler arasında yaşanıyor. Körfez bölgesi büyürken, iç ilçeler sessizce nüfus kaybediyor. Ayvalık ve Edremit turizmle, Bandırma sanayiyle güçleniyor; Dursunbey ve Kepsut ise geleneksel yaşamı korumaya çalışıyor. Bu tablo, şehrin yalnızca ekonomik değil, kültürel haritasını da yeniden çiziyor.
Kısacası, Balıkesir’in hikâyesi artık “kim nerede yaşıyor” değil; “kim nereye taşınıyor” sorusuyla yazılıyor.
